Wydawać by się mogło, że żyjąc w wolnym państwie, aktualne zostanie powiedzenie “wolność Tomku w swoim domku”. Na ogół tak to jednak nie działa. Musimy przestrzegać wielu ograniczających nas regulacji, które czasami mają charakter wprost inwazyjny. Jedną z sytuacji, kiedy pomimo posiadania prawa własności do nieruchomości, nie możemy postępować z nią w sposób swobodny, jest wycinka drzew rosnących na naszej działce. Kiedy należy zgłosić wycinkę drzew, uzyskać zezwolenie, a kiedy nie ma takiego obowiązku? Przekonamy się poniżej:
Wycinka drzew na swojej działce – aktualne przepisy
Przepisy dotyczące wycinki drzew na własnej posesji dokładnie określa kilkakrotnie nowelizowana ustawa o ochronie przyrody z 16 kwietnia 2004 roku. Obecnie, zgodnie z art. 83 ust. 1 tej ustawy zasadą jest, że usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości lub jej części może nastąpić po uzyskaniu zezwolenia wydanego na wniosek posiadacza nieruchomości – za zgodą właściciela tej nieruchomości.
W przypadku gdy ziemia, na której rosną drzewa lub krzewy należy do nas, dodatkowa zgoda nie będzie potrzeba. Należy jednak pamiętać, że od zasady konieczności uzyskania zezwolenia są wyjątki, które w określonych przypadkach liberalizują obostrzenie. Zgodnie z art. 83f. ust. 1 ustawy – zezwolenia nie trzeba uzyskiwać, gdy chodzi o drzewa lub krzewy, które rosną na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych i są usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Uzyskanie zezwolenia nie jest wymagane także w przypadku roślin, których usunięcie nie będzie miało związku z dalszą ich sprzedażą, jak to odbywa się na prywatnych zalesionych terenach.
Kiedy trzeba zgłosić zamiar usunięcia drzewa?
W niektórych jednak sytuacjach – mimo, że drzewo jest nasze, ponieważ rośnie na naszej posesji i nie zamierzamy go sprzedawać – konieczne będzie zgłoszenie zamiaru usunięcia. Kiedy? Gdy obwód pnia drzewa mierzonego na wysokości 5 centymetrów od ziemi przekracza:
- 80 centymetrów w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego
- 65 centymetrów w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego
- 50 centymetrów w przypadku pozostałych gatunków drzew
Wzór zgłoszenia
Wzór zgłoszenia można pobrać w urzędzie gminy lub napisać samodzielnie. Powinno ono zawierać:
- Imię i nazwisko wnioskodawcy
- Oznaczenie nieruchomości, z której drzewo ma być usunięte
- Rysunek lub mapę określającą usytuowanie drzewa na nieruchomości
Oględziny
Po dokonaniu zgłoszenia zamiaru usunięcia drzewa urząd powinien wysłać wyznaczoną osobę do oględzin. Urzędnik musi faktycznie ustalić nazwę gatunku drzewa i obwód pnia ustalonego na wysokości 5 centymetrów, a w przypadku gdy na wysokości 130 centymetrów drzewo:
- Posiada kilka pni – obwód każdego z tych pni
- Nie posiada pnia – obwód pnia poniżej korony drzewa
Decyzja
Gmina ma prawo w terminie 14 dni od dnia oględzin wnieść sprzeciw. Gdy zgłoszenie 
zawiera braki formalne organ w drodze postanowienia wzywa do uzupełnienia ich w terminie 7 dni. Warto pamiętać o tym, iż przed upływem czternastodniowego terminu organ może wydać zaświadczenie o braku podstaw do wniesienia sprzeciwu. Usunięcie drzewa może nastąpić, jeżeli organ nie wniósł sprzeciwu. Jeżeli sprzeciw nie zostanie wniesiony w terminie, można więc spokojnie usunąć drzewo.
Kiedy nie trzeba uzyskiwać zezwolenia na wycinkę?
Nie musimy uzyskiwać zezwolenia na wycinkę (wystarczy zgłoszenie zamiaru przy obwodzie przekraczającym opisane wyżej wymagania i brak sprzeciwu ze strony organu), jeśli usuwamy:
- Drzewa lub krzewy owocowe – jeśli nie znajdują się na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków lub na terenach zieleni
- Krzewy na terenach pokrytych roślinnością pełniącą funkcje ozdobne, urządzoną pod względem rozmieszczenia i doboru gatunków posadzonych roślin – jeśli nie znajdują się w pasie drogowym drogi publicznej, na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków oraz na terenach zieleni
- Drzewa lub krzewy w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego
- Drzewa lub krzewy należące do gatunków obcych
- Drzewa lub krzewy na plantacjach lub w lasach
- Drzewa lub krzewy z obszaru parku narodowego lub rezerwatu przyrody nieobjętego ochroną krajobrazową
- Drzewa lub krzewy złamane lub przewrócone
- Drzewa lub krzewy związane z funkcjonowaniem ogrodów botanicznych lub zoologicznych
- Drzewa lub krzewy usuwane w ramach zadań wynikających z planu ochrony lub zadań ochronnych parku narodowego lub rezerwatu przyrody, planu ochrony parku krajobrazowego, albo planu zadań ochronnych lub planu ochrony dla obszaru Natura 2000
Kiedy trzeba uzyskać zezwolenie na wycinkę?
Zasady zezwoleń na wycinkę dotyczą:
- Osób fizycznych, którym urząd wcześniej odmówił zgody na usunięcie drzewa lub krzewów po dokonaniu zgłoszenia
- Przedsiębiorców
- Spółdzielni mieszkaniowych
- Wspólnot mieszkaniowych
Gdzie złożyć wniosek o zezwolenie?
W powyższych przypadkach drzewa lub krzewy można usunąć dopiero po uzyskaniu zezwolenia. Wydaje je wójt, burmistrz albo prezydent miasta, a w przypadku gdy zezwolenie dotyczy usunięcia drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków – wojewódzki konserwator zabytków. Wniosek należy złożyć w:
- Starostwie powiatowym
- Urzędzie marszałkowskim
- Urzędzie miasta lub gminy
- Wojewódzkim urzędzie ochrony zabytków (w przypadku usunięcia drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków)
- Urzędzie dzielnicowym m.st. Warszawy
- Urzędzie miasta na prawach powiatu
Wymagane dokumenty
Wraz z wnioskiem o zezwolenie należy złożyć inne dokumenty, takie jak:
- Zdjęcia
- Mapy
- Oświadczenie o posiadanym tytule prawnym władania nieruchomością
- Ewentualna zgoda właściciela nieruchomości na usunięcie drzewa lub krzewu
- Ewentualna decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach oraz projekt planu nasadzeń zastępczych lub przesadzeń drzew lub krzewów – jeśli je planujemy
Decyzja
Jeżeli wniosek zawiera braki formalne to urząd wezwie do ich uzupełnienia. Poda termin, w którym należy to zrobić. Będzie to co najmniej 7 dni, licząc od dnia otrzymania wezwania. Jeśli błędy nie zostaną poprawione w wyznaczonym terminie, sprawa nie będzie dalej rozpatrywana. Urzędnik skontaktuje się ze składającym wniosek i uzgodni termin oględzin działki. W niektórych przypadkach wniosek może wymagać uzgodnienia z innymi instytucjami. Uzgodnienia mogą przedłużyć wydanie ci decyzji nawet od 30 do 60 dni. Jeśli usunięcie drzewa lub krzewu jest uzasadnione, to urząd wyda decyzję zezwalającą na usunięcie drzewa lub krzewu. Trzeba również będzie dokonać opłaty.
Opłata za usunięcie drzewa
Opłatę należy dokonać na konto urzędu, który wydał zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu. Po przekroczeniu terminu opłaty naliczone zostaną odsetki za zwłokę. Jeżeli opłata nie zostanie uregulowana, to zostanie ona przymusowo ściągnięta w trybie określonym w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (wraz z odsetkami za zwłokę).
Przedawnienie opłaty następuje z upływem 5 lat – licząc od końca roku, w którym upłynął termin zapłaty. Warto wiedzieć, że jeśli w okresie 5 lat od przeprowadzenia wycinki na działce prywatnej, zarejestrujemy na niej działalność gospodarczą, będziemy musieli za wycięte wcześniej drzewa zapłacić. Przepisy bowiem zwalniają z opłat za wycinkę tylko na posesji prywatnej. Wycinka pod działalność gospodarczą, nawet jeśli była przeprowadzona 5 lat wcześniej, wymaga uiszczenia stosownej opłaty.
Opłatę za usunięcie drzewa urząd ustali mnożąc liczbę centymetrów obwodu pnia drzewa mierzonego na wysokości 130 centymetrów i stawkę opłaty. Jeśli drzewo na wysokości 130 cm:
- Posiada kilka pni – za obwód pnia drzewa przyjmuje się sumę obwodu pnia o największym obwodzie oraz połowy obwodów pozostałych pni
- Nie posiada pnia – za obwód pnia drzewa przyjmuje się obwód pnia mierzony bezpośrednio poniżej korony drzewa
Aktualne stawki
Stawki opłat zależą od gatunku drzewa oraz obwodu jego pnia na wysokości 130 centymetrów. Aktualny cennik wygląda tak:
- Do 100 centymetrów obwodu – w zależności od gatunku drzewa od 12 do 170 złotych za centymetr
- Od 101 centymetrów obwodu – w zależności od gatunku drzewa od 15 do 210 złotych za centymetr
Wysokość stawek – jak już zostało wspomniane – zależy od gatunku drzewa, określa je właściwe rozporządzenie, jednak nie może być ona wyższa niż 3500 złotych. Z kolei opłatę za usunięcie krzewu ustala się mnożąc liczbę metrów kwadratowych powierzchni gruntu pokrytej usuwanymi krzewami i stawkę opłaty. Maksymalna opłata za wycięcie krzewu wynosi 200 złotych.
Kara za wycinkę drzew bez zezwolenia
Wójt, burmistrz albo prezydent miasta wymierza administracyjną karę pieniężną za:
- Usunięcie drzewa lub krzewu bez wymaganego zezwolenia
- Usunięcie drzewa lub krzewu bez zgody posiadacza nieruchomości
- Zniszczenie drzewa lub krzewu
- Uszkodzenie drzewa spowodowane wykonywaniem prac w obrębie korony drzewa
- Usunięcie drzewa pomimo sprzeciwu organu
- Usunięcie drzewa bez dokonania zgłoszenia
Uiszczenie kary następuje w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja w sprawie wymierzenia kary stała się ostateczna. Kara pieniężna jest bardzo wysoka – ustala się ją w wysokości dwukrotnej opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu. Jedynie przypadku uszkodzenia drzewa spowodowanego wykonywaniem prac w obrębie korony drzewa kara stanowi 60% opłaty za usunięcie drzewa.
Organ może jednak umorzyć 50% wymierzonej kary, ale tylko osobom fizycznym, które na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej usunęły lub zniszczyły drzewo lub krzew albo uszkodziły drzewo. Może to nastąpić tylko wtedy, gdy osoby te nie są w stanie uiścić kary w pełnej wysokości bez znacznego uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny, czyli jeżeli dochód miesięczny na jednego członka gospodarstwa domowego nie przekracza 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku.
