Emerytura

Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego – to musisz wiedzieć

Składki społeczne wpływające na emerytalne konta w ZUS pozwalają w przyszłości na pobieranie emerytury.

Gdy obawiamy się, że nasza emerytura będzie za niska i chcemy zwiększyć dochody, które zostaną nam wypłacone na starcie “jesieni życia” możemy zdecydować się zarówno na prywatne fundusze emerytalne, jak też na przygotowane przez państwo rozwiązania, w tym tak zwane produkty III filaru.

Zaliczają się do nich Indywidualne Konto Emerytalne oraz Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego. Gromadzenie na nich dodatkowych środków pozwala na zapewnienie wielu korzyści oferowanych przez państwo.

Odznacza się również większym stopniem bezpieczeństwa, co wynika między innymi z monitorowania działania takich instytucji. W tym artykule wyjaśnimy czym charakteryzuje się drugi z tych produktów. Zacznijmy jednak od omówienia na czym w ogóle polega polski system emerytalny:

Polski system emerytalny – podstawowe informacje

Jak powszechnie wiadomo, polski system emerytalny składa się z trzech filarów:
1.Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS)
2.Otwarty Fundusz Emerytalny (OFE)
3.Konta prywatne (IKE, IKZE, PPE, PPK)

W I i II filarze emerytalnym gromadzona jest składka w wysokości 19,52% podstawy wymiaru, czyli przychodu z pracy. Nie jest to jednak kwota odkładana na koncie w ZUS, ale zapis na takim rachunku. Pieniądze realnie gromadzone przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeznaczane są na bieżącą wypłatę emerytur.

Co roku wartość składek odprowadzanych do ZUS jest waloryzowana o wskaźnik, którego wysokość uzależniona jest od poziomu inflacji, wzrostu płac w gospodarce oraz zmiany liczby płatników składek.

OFE natomiast miał być dywersyfikacją od ZUS. Oznacza to, że część składki z ZUS szła do OFE i była inwestowana w akcje oraz obligacje. Ostatecznie po wielkim kryzysie finansowym w 2008 roku, a następnie kryzysie europejskim w 2011 obligacje z OFE umorzono w zamian za środki w ZUS. W efekcie, Otwarte Fundusze Emerytalne od 2018 są w fazie likwidacji.

III filar jest w pełni prywatny, dobrowolny, dziedziczony. W jego skład wchodzą takie programy, jak PPE i PPK oraz konta IKE i IKZE. Poniżej omówiony zostanie ostatni z tych produktów.

IKZE – co to jest?

Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego to jedna z form oszczędzania na przyszłą emeryturę, dostępna dla mieszkańców Polski. Wprowadzone w 2012 roku, IKZE to system dobrowolnej formy oszczędzania, której głównym celem jest podniesienie poziomu finansowego bezpieczeństwa Polaków na emeryturze.

Pod pojęciem Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego kryje się osobiste, specjalne konto emerytalne, na które wpłacane są składki, które następnie są inwestowane, a w przyszłości mają stanowić dodatek do emerytury. Jest to zatem na swój sposób, prywatne ubezpieczenie emerytalne, które zostanie nam wypłacone w wysokości, o którą sami musimy zadbać.

Co istotne, podczas inwestowania na rachunku IKZE nie płacimy podatku od dochodów kapitałowych. Mało tego, w ramach tego konta zastosowano preferencję podatkową polegającą na odliczaniu od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych wpłat na IKZE.

Natomiast w momencie wypłaty środków, zgromadzony kapitał zostaje objęty podatkiem zryczałtowanym w stawce 10%. Roczny limit wpłat na IKZE wynosi 1,2-krotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego. W 2023 roku wynosi on 8322 złote.

Co ciekawe, w przypadku samozatrudnionych limit ten jest wyższy – wynosi 1,8-krotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego, czyli w 2023 roku przyjmuje on wartość 6935 PLN.

Co bardzo ważne, aby skorzystać z powyższych preferencji, środki zgromadzone na rachunku IKZE można wypłacić dopiero po ukończeniu 65 roku życia i spełnić dodatkowy warunek – dokonać jakichkolwiek wpłat przynajmniej w pięciu różnych latach kalendarzowych.

W innym przypadku kapitał podlega opodatkowaniu. Wtedy posiadacz Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego rozlicza zwracaną kwotę w PIT-36 za dany rok – jako przychody z innych źródeł.

Wypłaty można dokonać jednorazowo albo w ratach (przez co najmniej 10 lat a jeśli oszczędzaliśmy krócej, to przez okres równy do okresu oszczędzania). Jeśli wybraliśmy wypłatę w ratach, w każdym momencie możemy zmienić zdanie i złożyć wniosek o wypłatę jednorazową.

Warto również dodać, że środki zgromadzone na IKZE są chronione przed egzekucją komorniczą. Co więcej, w przypadku śmierci posiadacza konta, zgromadzone środki przechodzą na jego spadkobierców.

Konta IKZE są prowadzone przez instytucje finansowe, takie jak:
-Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych
-Podmioty prowadzące działalność maklerską (domy i biura maklerskie)
-Zakłady ubezpieczeń na życie
-Banki
-Dobrowolne fundusze emerytalne (W tym na przykład IKZE PZU czy IKZE NN)

Jak otworzyć konto IKZE?

Otwarcie Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego jest stosunkowo proste. Mało tego – zazwyczaj może być ono zrealizowane zdalnie. Naszym zadaniem jest tutaj zatem wybór instytucji finansowej, która będzie prowadzić nasze konto, wypełnienie odpowiedniego wniosku i podpisanie umowy.

Należy przy tym pamiętać, że różne instytucje finansowe mogą oferować różne warunki (oraz typy kont IKZE o różnej charakterystyce). Z tego powodu, powinniśmy najpierw zadać sobie pytanie, w jaki sposób zamierzamy inwestować za pomocą konta IKZE, a następnie rzetelnie porównać warunki kont oferowanych przez poszczególne instytucje.

Różnice między IKZE i IKE

Drugim popularnym produktem trzeciego filaru emerytalnego, jest Indywidualne Konto Emerytalne. Wprowadzono je w 2004 roku.

Dochody z tytułu inwestowania i oszczędzania na IKE także zwolnione są z podatku Belki, pod warunkiem dokonania wypłaty po osiągnięciu 60. roku życia lub po ukończeniu 55 lat i uzyskaniu uprawnień emerytalnych.

Co ważne, tutaj także trzeba spełnić dodatkowy warunek. W grę wchodzą dwie możliwości:
-Dokonać jakichkolwiek wpłat przynajmniej w pięciu różnych latach kalendarzowych
-Dokonać wpłaty ponad połowy wartości wszystkich wpłat na IKE nie później niż na 5 lat przed dniem złożenia wniosku o dokonanie wypłaty

Roczny limit wpłat na IKE wynosi trzykrotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego. Aktualnie jest to kwota w wysokości 20 805 złotych. Co istotne, środki zgromadzone na IKE są całkowicie zwolnione z podatku – zarówno wpłaty, jak i wypłaty są wolne od podatku dochodowego.

Jak zatem widzimy, między IKE i IKZE mamy kilka kluczowych różnic. Po pierwsze, środki zgromadzone na IKE są całkowicie wolne od podatku. Z kolei IKZE oferuje nam ulgę podatkową na wpłaty, ale obciąża wypłaty zryczałtowanym podatkiem w wysokości 10%.

Ponadto, IKE ma wyraźnie wyższy roczny limit wpłat niż IKZE. W pierwszym przypadku wynosi on trzykrotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego, a w drugim – tylko 1,2-krotność.

IKE można wypłacić bez podatku po ukończeniu 60. roku życia lub (lub 55. jeśli uzyskamy wcześniej uprawnienia emerytalne). W przypadku IKZE, środki mogą być wypłacane dopiero po ukończeniu 65. roku życia.

Kolejną przewagą Indywidualnego Konta Emerytalnego jest możliwość założenia rachunku, na którym inwestować będziemy w obligacje oszczędnościowe Skarbu Państwa. W przypadku Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego inwestowanie w obligacje oszczędnościowe Skarbu Państwa nie jest oferowane.

Z drugiej strony, w przeciwieństwie do IKE, IKZE oferuje nam możliwość odliczania od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych wpłat na ten rachunek – dzięki czemu “odzyskujemy” część wpłaconych środków praktycznie od pierwszego roku oszczędzania, bez pomniejszania wartości inwestycji.

IKE czy IKZE – co wybrać?

Wybór między IKE a IKZE zależy od wielu czynników i jest decyzją indywidualną. Z jednej strony, Indywidualne Konto Emerytalne, dzięki wyższemu limitowi wpłat daje możliwość zgromadzenia większej ilości kapitału, niż Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego, a gdy nabędziemy odpowiednie uprawnienia, nie płacimy żadnych podatków.

Co więcej, w porównaniu z IKZE, okres wypłaty kapitału w IKE zaczyna się relatywnie szybciej. Główną zaletą Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego jest natomiast fakt, że ulga podatkowa jest od razu odczuwalna.

W efekcie obniżony zostaje nasz podatek dochodowy, co jest szczególnie korzystne u osób o wyższych przychodach, obciążonych wyższą stawką opodatkowania, wynoszącą 32%.
Warto również zwrócić uwagę, że nic nie stoi na przeszkodzie, abyśmy korzystali zarówno z IKE, jak i z IKZE. Każda osoba fizyczna może mieć bowiem po jednym rachunku każdego rodzaju.