W pierwszej połowie czerwca bieżącego roku przed budynkiem Sejmu odbył się protest pielęgniarek i położnych związany z nowelizacją ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw, która pod koniec maja została uchwalona przez Sejm i 1 lipca weszła w życie. Większość środowiska pielęgniarskiego twierdzi, że w wyniku zmian w prawie stracą najbardziej w kwestii uposażenia osoby z największym doświadczeniem i stażem.
W tym samym czasie Stowarzyszenie Pielęgniarki Cyfrowe przeprowadziło ankietę, której celem było sprawdzenie, ile rzeczywiście zarabiają pielęgniarki i położne w Polsce. Na pytania ankietowe odpowiedziało 2459 osób (2334 kobiety i 195 mężczyzn). 91,9% ankietowanych wykonuje zawód pielęgniarki/pielęgniarza, a 8,1% to położne/położni. Czy średnia pensja pielęgniarki w Polsce to naprawdę 6 tysięcy złotych w przypadku osoby ze średnim wykształceniem i 6,5 tysiąca z wyższym, jak przekonuje Rzecznik Ministerstwa Zdrowia – Wojciech Andrusiewicz? Przekonamy się poniżej:
Najniższe wynagrodzenie zasadnicze pielęgniarek i położnych – nowe przepisy
Nowelizacja ustawy
Pielęgniarki i położne sprzeciwiają się przepisom, które wpłyną na ich zarobki. Chodzi o gwarantowany ustawą poziom najniższych wynagrodzeń zasadniczych, który ma być osiągnięty 1 lipca 2021 roku, a nie – jak pierwotnie planowano – 31 grudnia 2021; oraz o współczynnik pracy, wykorzystywany przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia.
Okazuje się, że po zmianach wzrosną współczynniki pracy dla wszystkich grup zawodowych ujętych w ustawie z 8 czerwca 2017 roku o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych, a poziom gwarantowanych ustawą najniższych poziomów wynagrodzeń zasadniczych zostanie osiągnięty 1 lipca. Dodatkowo zmieni się mechanizm gwarantujący niepogarszanie warunków wynagradzania osobom objętym do połowy 2021 roku regulacjami płacowymi opartymi o odrębne finansowanie. Dotyczy on pielęgniarek, położnych, ratowników medycznych i lekarzy posiadających specjalizację.
Niezadowolenie pielęgniarek
Zmianom popartym przez takie związki zawodowe jak NSZZ Solidarność czy OPZZ sprzeciwia się Ogólnopolski Związek Zawodowy Pielęgniarek i Położnych (OZZPiP). 7 czerwca 2021 roku zorganizował on pierwsze protesty ostrzegawcze w 40 miastach Polski. Osoby wykonujące zawód pielęgniarki na 2 godziny wstrzymały się od pracy. Odbyły się także manifestacje solidarnościowe pod szpitalami. Jak przypominają strajkujący, tym razem nie wyszli na ulice, aby domagać się podwyżek, lecz w związku z projektem ustawy o najniższym wynagrodzeniu dla pracowników ochrony zdrowia. Na jakie płace mogą liczyć najgorzej zarabiające pielęgniarki i położne? Dowiemy się poniżej:
Minimalne wynagrodzenie pielęgniarki
Pielęgniarki i położne z tytułem magistra
Maksymalne wynagrodzenie zasadnicze osiągane w przypadku pielęgniarki oraz położne z 
tytułem magistra, które uzyskały tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia, wylicza się na zasadzie współczynnika pracy. Od 1 lipca 2021 roku wynosi on 1,06 (wzrost z 1,05). Kwotę bazową przy jego ustalaniu stanowi przeciętne wynagrodzenie za poprzedni rok, które według GUS w 2020 roku wyniosło 5167,47 złotych brutto. Wynika z tego, że takie maksymalne wynagrodzenie zasadnicze wynosi 5478 PLN brutto miesięcznie.
Pielęgniarki i położne bez specjalizacji
Natomiast wynagrodzenie pielęgniarki bez specjalizacji obliczane jest na podstawie współczynnika pracy na poziomie 0,73 (wzrost z 0,64). Do jego obliczenia również wykorzystuje się przeciętne wynagrodzenie za poprzedni rok. Wynika z tego, że pielęgniarki bez specjalizacji osiągają teraz wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 3772 złotych brutto miesięcznie.
Pielęgniarki i położne ze specjalizacją
Z kolei pielęgniarki i położne z tytułem specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa od 1 lipca 2021 roku mają współczynnik pracy na poziomie 0,81 (wzrost z 0,73). Do jego obliczenia również wykorzystuje się przeciętne wynagrodzenie za poprzedni rok. Wynika z tego, że pielęgniarki ze specjalizacją osiągają teraz wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 4186 złotych brutto miesięcznie.
Dodatek stażowy
Po pierwszych pięciu latach pracy pielęgniarki otrzymują dodatek stażowy. Stanowi on równowartość 5% wynagrodzenia zasadniczego brutto i rośnie o 1% za każdy następny, przepracowany rok. Po 20 latach pracy dodatek stażowy wynosi 20% wynagrodzenia, ale przy dłuższej wysłudze lat nie przekracza już tej wartości. Ponadto pielęgniarki i położne, które zdecydują się na pracę w systemie zmianowym, mają prawo do dodatków za pracę w nocy i święta.
Ile więc rzeczywiście zarabiają pielęgniarki? Wyniki ankiety przeprowadzonej przez Stowarzyszenie Pielęgniarki Cyfrowe znajdują się poniżej:
Rzeczywiste zarobki pielęgniarek – ankieta SPC
Warto zaznaczyć, że spośród ankietowanych, większość pielęgniarek i położnych – ponad 
60% – zaznaczyła, że pracuje ponad etat. Na pytanie o dochody netto, czyli na rękę, aż 42% respondentów przyznało, iż ich pobory z podstawowego miejsca pracy oscylują między 3001 a 4500 złotych miesięcznie. 35% ankietowanych zarabia od 2500 do 3000 złotych, 12% osiąga pensję między 4001 a 5000 PLN, a od 5001 do 6000 złotych netto miesięcznie – tylko 2%. Na przelew powyżej 6000 złotych netto miesięcznie może natomiast liczyć tylko 3% ankietowanych pielęgniarek i położnych. Niestety zdarzają także pielęgniarki otrzymujące wynagrodzenie poniżej 2500 złotych netto miesięcznie. Ta grupa stanowi aż 4,6%.
Jak już więc widzimy, wymieniona przez Rzecznika Ministerstwa Zdrowia Wojciecha Andrusiewicza kwota to zarobki brutto, od których odejmuje się sumę składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz zaliczkę na podatek dochodowy. W efekcie liczby podane przez Ministerstwo Zdrowia wyraźnie mijają się z rzeczywistą zawartością portfela pielęgniarek i położnych. Dodatkowo takie wynagrodzenie brutto otrzymują jedynie pielęgniarki pracujące około 300 godzin w miesiącu, czyli aż 188% etatu.
Pielęgniarka – ryzyko zawodowe podczas pandemii COVID-19
Personel pielęgniarski stanowi grupę specjalistów, których działania ukierunkowane są na zapewnienie potrzeb osób chorych, powstałych wyniku choroby. Czas pandemii niesie ze sobą wiele wyzwań w codziennej praktyce pielęgniarskiej. Ryzyko związane z bezpośrednią pracą przy pacjencie z wirusem COVID-19, obawa przed zakażeniem, nieprzewidywalność zdarzeń, poczucie bezradności, utraty kontroli, obawy wobec wykonywania dotychczasowych obowiązków zawodowych – to tylko kilka elementów, z jakimi pielęgniarki muszą zmierzyć się ze względu na pandemię koronawirusa.
W pierwszych dniach walki z COVID-19 personel pielęgniarski musiał nauczyć się pracy w nowych, specyficznych warunkach. Zmiany w organizacji pracy dotyczyły między innymi wyznaczenia stałych zespołów pracujących w ściśle określonym systemie pracy – w celu zmniejszenia kontaktu między osobami, zapewnienia odpowiednich przerw w pracy i wyznaczenia miejsc do tego przeznaczonych, odpowiedniej komunikacji między zespołami pracującymi w tak zwanej strefie czystej i brudnej.
Ze względu na duże ryzyko zakażenia personel musiał przystosować się do pracy w dodatkowym umundurowaniu. Zgodnie z wytycznymi WHO (World Health Organization) i GIS (Głównego Inspektoratu Sanitarnego) do bezpiecznego sprawowania opieki nad pacjentami z podejrzeniem lub potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2 personel pielęgniarski stosuje środki ochrony indywidualnej: półmaska filtrująca FFP2 lub FFP3, kombinezon lub fartuch chirurgiczny wodoodporny, czepek chirurgiczny, gogle, przyłbica, rękawice medyczne długie i krótkie, buty ochronne, ochraniacze na buty. Praca w strefie brudnej w “pełnym umundurowaniu” przez kilka godzin powodowała i nadal powoduje brak możliwości zaspokojenia swoich podstawowych potrzeb życiowych.
Z powodu pandemii wiele pielęgniarek decyduje się zamieszkać w hotelach przeznaczonych dla personelu szpitala jednoimiennego. Obawa przed niezamierzonym zainfekowaniem osób bliskich, zwłaszcza na początku pandemii, była silniejsza niż potrzeba posiadania codziennego źródła wsparcia, jakim jest rodzina. Codzienna praca w warunkach przewlekłego stresu, wiele godzin spędzonych na analizach przypadków, informacje podawane w mediach mogą wywoływać uczucie niepokoju, obniżenie nastroju, objawy wypalenia zawodowego, zaburzenia zdrowia psychicznego oraz kryzys relacji społecznych. Podejmowane na co dzień ryzyko, brak możliwości wyrażenia emocji, uwolnienia się od obaw i lęków wymaga zapewnienia dostępności pomocy psychologicznej i uczenia się strategii radzenia sobie ze stresem. W tych trudnych czasach bardzo ważne jest wsparcie współpracowników, przełożonych, pracodawców i innych zaufanych osób, gdyż dbanie o zdrowie psychiczne jest tak samo ważne, jak dbanie o zdrowie fizyczne.
Dodatkowym obciążeniem dla personelu jest konieczność zmierzenia się z reakcją 
pacjentów i ich opiekunów, rodzin na chorobę, hospitalizację, przebywanie tylko w salach chorych bez możliwości wyjścia z izolacji, utrudniony kontakt z rodziną z powodu wstrzymanych odwiedzin w oddziałach szpitalnych. Zwłaszcza osoby starsze, z zaburzeniami funkcji poznawczych, otępieniem były i są niespokojne, zdenerwowane. Przedłużająca się hospitalizacja często wywołuje niepokój, obniżenie nastroju, wycofanie, a nawet zachowania agresywne. Nierzadko pielęgniarki muszą konfrontować się z niechęcią pacjentów do rehabilitacji, stosowanej farmakoterapii, spożywania posiłków czy przyjmowania płynów.
Podsumowanie
Jak więc widzimy, pielęgniarki wykonują bardzo odpowiedzialny i wyczerpujący zawód, który dodatkowo związany jest ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na choroby zakaźne, w tym oczywiście COVID-19. Co więcej, pielęgniarki i położne pracują z reguły wyraźnie więcej niż wynosi podstawowy etat, a ich rzeczywiste zarobki rzadko kiedy wynoszą tyle, ile twierdzi Rzecznik Ministerstwa Zdrowia.
Interesujesz się zarobkami w służbie zdrowia? Tutaj możesz przeczytać o zarobkach lekarzy w Polsce oraz najbardziej dochodowych specjalizacjach.
