W 2022 roku wypłaty świadczenia wychowawczego znanego jako 500+ odbywają się na nowych zasadach. Najważniejsze zmiany dotyczą podmiotu obsługującego program i formy składania wniosku. Są one jednak wprowadzane stopniowo, co oznacza, że gminy kontynuują wypłaty świadczeń, które zostały przyznane na okres do 31 maja 2022 roku – wtedy bowiem kończy się bieżący okres świadczeniowy.
Co dokładnie zmieni się w 500+ w 2022 roku? Jakie są terminy składania wniosku? W jakiej formie i gdzie należy go złożyć? Wszystkie te informacje zostaną przedstawione w dalszej części tekstu. Zacznijmy jednak od składania wniosków przez osoby dokonujące tego po raz pierwszy, na dzieci urodzone w 2022 roku, ponieważ ta kwestia z pewnością interesuje świeżo upieczonych rodziców:
Świadczenie wychowawcze 500+ w przypadku urodzenia dziecka
Oczywiście cały czas można składać nowe wnioski o świadczenie 500+. W przypadku złożenia wniosku w terminie trzech miesięcy od dnia tego wydarzenia, prawo do świadczenia zostanie ustalone od miesiąca narodzin. Gdy jednak przekroczymy ten termin, prawo ustala się od daty wpłynięcia wniosku z prawidłowo wypełnionymi dokumentami.
Co więcej, świadczenie oczywiście zostaje przyznane na obecnie trwający do końca maja 2021 roku. Ile czasu zajmuje wypłata świadczenia od złożenia wniosku? Maksymalnie do końca miesiąca kalendarzowego następującego po dacie wpłynięcia dokumentów. Dla przykładu, za wniosek złożony jeszcze w styczniu świadczenie powinniśmy otrzymać przed końcem lutego. Z kolei w przypadku śmierci rodzica, któremu zostało przyznane świadczenie, drugi rodzic musi złożyć wniosek w ciągu trzech miesięcy, aby ciągłość świadczenia została zachowana.
500+ w 2022 – najważniejsza zmiana 
Od 1 stycznia 2022 roku to Zakład Ubezpieczeń Społecznych prowadzi postępowanie i wypłaca świadczenia wychowawcze. Dotychczas organem właściwym był wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie wychowawcze lub otrzymującej świadczenie wychowawcze.
Zmiany są jednak wprowadzane stopniowo. Dlatego gminy kontynuują wypłaty świadczeń, które zostały przyznane na okres do 31 maja 2022 roku. Jeżeli zatem rodzic złożył w gminie wniosek o świadczenie 500 plus na okres od 1 czerwca 2021 do 31 maja 2022, to nie musi składać go ponownie do ZUS.
Natomiast rodzice, którym urodziło się dziecko i składają wniosek o świadczenie po raz pierwszy, powinni złożyć go już właśnie do ZUS. To Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie wypłacał im świadczenia już od samego początku 2022 roku.
Zmiana w 500+ dotycząca sposobu wypłaty świadczenia
Kolejna zmiana dotyczy sposobu wypłaty świadczenia. Zgodnie z nowelizacją świadczenia będą wypłacane tylko bezgotówkowo na wskazany przez wnioskodawcę numer rachunku bankowego.
W poprzednich latach pobierający świadczenie mogli decydować czy chcą je otrzymać na konto, przekazem pocztowym, czy osobiście odebrać w kasie urzędu. Jak wynika z danych, w 2021 roku tylko 2% uprawnionych do 500+ wybrało przekaz pocztowy lub odbiór osobisty. Koszty obsługi tych form wypłaty były więc zbyt duże w stosunku do liczby osób, które z nich korzystają.
500+ w 2022 – składanie wniosków na nowy okres świadczeniowy
Od kiedy można składać wnioski na kolejny okres?
Wniosek o świadczenie wychowawcze na okres 2022/2023 można składać od 1 lutego 2022 roku. Aby pierwsze świadczenie w nowym okresie było wypłacone jeszcze przed końcem czerwca, wniosek należy złożyć do 30 kwietnia.
Gdzie złożyć wniosek?
Zgodnie z nowymi zasadami rodzic składa wniosek do ZUS tylko w formie elektronicznej. Cała czynność jest bardzo łatwa i nieskomplikowana, można tego dokonać za pośrednictwem:
- Portalu Emp@tia
- Platformy Usług Elektronicznych ZUS
- Bankowości elektronicznej.
Czym jest portal Emp@tia?
Emp@tia to rządowy portal informacyjno-usługowy, którego celem jest ułatwienie załatwiania spraw dotyczących przyznania pomocy społecznej, zasiłków czy świadczeń. Korzystanie z niego jest niezwykle proste. Wystarczy wejść na stronę portalu i wybrać odpowiednią zakładkę.
Wniosek przez PUE ZUS
Z kolei ZUS oferuje możliwość złożenia wniosku o świadczenie 500 plus za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych (PUE ZUS). Wystarczy odwiedzić stronę i zapoznać się z instrukcją.
W jakich bankach można złożyć wniosek? 
Natomiast banki, które umożliwiają złożenie wniosku o świadczenie 500+ przez swoje serwisy to:
- PKO Bank Polski
- Santander Bank Polska
- PEKAO S.A.
- mBank
- ING Bank Śląski
- Alior Bank
- Bank Millennium
- Bank Pocztowy
- Bank Polskiej Spółdzielczości (oraz wybrane zrzeszone Banki Spółdzielcze)
- BNP Paribas
- Credit Agricole
- Getin Noble Bank
- Nest Bank
- SGB Bank (oraz wybrane zrzeszone Banki Spółdzielcze).
Komu przysługuje świadczenie 500+?
Świadczenie wychowawcze 500+ przysługuje:
- Matce albo ojcu, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu matki albo ojca
- Opiekunowi faktycznemu dziecka, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu opiekuna faktycznego
- Opiekunowi prawnemu dziecka
- Dyrektorowi domu pomocy społecznej
- Rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego.
Pozostałe informacje dotyczące 500+
Wysokość świadczenia to 500 złotych miesięcznie na dziecko. W przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, kwotę świadczenia wychowawczego ustala się każdemu z rodziców w wysokości połowy kwoty przysługującego za dany miesiąc świadczenia wychowawczego. Wsparcie przysługuje do dnia ukończenia przez dziecko 18. roku życia.
W przypadku zbiegu prawa rodziców, opiekunów prawnych dziecka lub opiekunów faktycznych dziecka do świadczenia wychowawczego, świadczenie zostanie wypłacone temu z rodziców, opiekunów prawnych dziecka lub opiekunów faktycznych dziecka, który faktycznie sprawuje opiekę nad dzieckiem. Gdy opieka nad dzieckiem sprawowana jest równocześnie przez oboje rodziców czy opiekunów, to pieniądze wypłaca się temu, kto pierwszy złoży wniosek.
Jeżeli po złożeniu wniosku drugi rodzic lub opiekun złoży wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego w związku z opieką nad tym samym dzieckiem, to ZUS ustala kto sprawuje opiekę. W tym celu może zwrócić się do kierownika ośrodka pomocy społecznej o przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego.
Ile pieniędzy do tej pory wypłacono w ramach 500+?
Z danych przekazanych przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej wynika, że od kwietnia 2016 do końca 2021 roku z tytułu 500+ do rodzin trafiło 176,5 miliarda złotych.