Z każdym kolejnym rokiem, coraz więcej koncernów samochodowych chwali się nowymi modelami aut elektrycznych. Obecnie jednak tego typu pojazdy są wciąż stosunkowo drogie, jeśli chodzi o koszty zakupu. W konsekwencji na obecnym etapie kryterium ekologiczne jest główną zachętą do nabycia samochodu elektrycznego.
Jak jednak wygląda kwestia użytkowania aut tego typu? Czy ich użytkowanie jest bardziej opłacalne z perspektywy ekonomicznej niż ma to miejsce w przypadku pojazdów spalinowych? Jak obecnie wygląda kwestia infrastruktury ładowania samochodów elektrycznych? Ile kosztuje ładowanie takiego auta w ogólnodostępnych stacjach? Czy ponosimy jeszcze jakieś inne koszty wynikające z użytkowania pojazdów elektrycznych? Na te wszystkie pytania, odpowiedzi zostaną udzielone poniżej. Na początek jednak przybliżmy jednak samą specyfikę samochodów elektrycznych:
Czym są i jak działają samochody elektryczne?
Popularność samochodów elektrycznych na polskich drogach rośnie w skokowym tempie i już teraz posiadają one dostrzegalny udział w rynku nowych aut. Powoli przechodzą z niszy do głównego nurtu motoryzacji i być może znajdą się w nim szybciej niż aktualnie sądzimy. Z tego powodu warto zapoznać się z podstawowymi informacjami dotyczącymi tych aut.
Działanie silnika elektrycznego
Jak sama nazwa wskazuje, zamiast silnika spalinowego samochód tego typu posiada posiada elektryczny odpowiednik. O ile ten pierwszy zmienia płynne paliwo w ruch poprzez wyzwolenie wybuchu w cylindrze, ten drugi zmienia prąd w ruch dzięki wirnikowi, który obraca się w polu magnetycznym. To z kolei jest wytwarzane przez uzwojenia przewodzące prąd. O ile auto z silnikiem spalinowym posiada bak z paliwem, jego odpowiednik elektryczny posiada akumulator. Jest on podobny do tego, który znamy choćby z naszego telefonu czy laptopa, tylko odpowiednio przeskalowany.
Silnik elektryczny jest dużo mniejszy i lżejszy od spalinowego. Akumulatory są z kolei większe i cięższe od baku. Mimo wszystko, układ elektryczny stanowi lepsze rozwiązanie dla konstruktorów, ponieważ da się go łatwiej segmentować i porozstawiać po różnych częściach podwozia. Dzięki temu auta elektryczne są przestronniejsze i bezpieczniejsze.
Auta elektryczne zarówno z zewnątrz, jak i w środku mogą wyglądać dokładnie jak te, które doskonale znamy z naszych ulic. Różnią się jednak sposobem jazdy. Uruchomieniu napędu nie towarzyszy żaden dźwięk, a moc spływa na koła jednym, pewnym strumieniem. Nie ma tu opóźnienia wynikającego ze wzrostu obrotów czy zmiany biegów – najczęściej auta te posiadają tylko jedno przełożenie.
Ładowanie samochodu elektrycznego
Samochód elektryczny ładuje się przez podłączenie przewodem do zewnętrznego źródła energii. Może to być najprostsze domowe gniazdko. Wtedy ładowanie trwa jednak stosunkowo długo. Najszybciej samochody te ładuje się w specjalnych, bardzo wydajnych stacjach o wysokiej mocy. Istnieją dwa podstawowe rodzaje ładowania: ładowanie AC i DC. Przy pierwszym rodzaju ładowania wbudowany w samochodzie prostownik zmienia prąd przemienny pobierany z sieci na prąd stały.
Przy ładowaniu DC prąd jest zamieniany na stały poza samochodem (najczęściej w stacji ładowania). Takie rozwiązanie zwiększa moc i skraca czas ładowania. Czas ładowania zależy także od pojemności baterii akumulatorów oraz mocy stacji. Co ważne, punktów ładowania w naszym kraju regularnie przybywa, czemu sprzyja duża aktywność inwestorów. Niemal każdy nowy projekt deweloperski przewiduje miejsce do ładowania elektryków. Szacuje się, że na jedną stację ładowania samochodów elektrycznych przypada w Polsce niewiele ponad 5 aut tego typu.
Przejdźmy więc do kosztów ładowania samochodów elektrycznych. Zacznijmy od wydatków na ładowanie takiego auta w domu:
Koszty użytkowania samochodu elektrycznego – ładowanie domowe
Posiadając auto elektryczne, można je bez większych problemów ładować ze zwykłego jednofazowego gniazda 230V. W każdym domu takie gniazdko możemy znaleźć i podłączyć do niego samochód, jednak trzeba pamiętać, że ładowanie z użyciem tradycyjnego gniazdka będzie trwało bardzo długo. Moc, którą ładuje się samochód elektryczny ze zwykłego gniazdka 230V, wynosi około 2,2-3 kilowatów.
W przypadku popularnego modelu Nissan Leaf, którego bateria ma pojemność 40 kWh, ładowanie z wykorzystaniem tradycyjnego gniazdka wyniesie minimum kilkanaście godzin. Pobór prądu dla ładującego się elektryka można porównać wtedy do poboru energii przez rozgrzewający się piekarnik.
Warto zaznaczyć, że ładowanie tego typu jest w pełni bezpieczne dla sieci domowej, baterii i szczególnie opłacalne przy taryfie nocnej. Przy wyborze taryfy G12 zakładając, że 80% ładowań odbywać się będzie w porze nocnej, koszt przejechania 100 kilometrów wynosi mniej niż 7,5 PLN, a pełne naładowanie auta będzie wydatkiem rzędu kilkunastu złotych. Jest to więc średnio 4 razy mniejszy koszt niż w przypadku konwencjonalnego samochodu spalinowego.
Domowa stacja szybkiego ładowania
Drugim, bardziej efektywnym rozwiązaniem jest domowa stacja szybkiego ładowania, powszechnie nazywana wall box. Tego typu ładowanie wymagać będzie złącza siłowego w garażu typu 400V, które często jest wykorzystywane przy podłączeniach domowych kotłów c.o., maszyn czy mocnych elektronarzędzi. Nie każdy posiada jednak takowe złącze w garażu, niemniej planując zakup auta elektrycznego, warto je wykonać. Złącze siłowe pozwoli na przyłączenie mocnej ładowarki ściennej i ładowanie prądem od 6 kilowatów, aż do 22 kilowatów.
Wiele firm ma w swojej ofercie ładowarki wall box, które można kupić razem z samochodem. Wówczas pełne naładowanie baterii w samochodzie trwa (w zależności od jej pojemności) od kilku do kilkunastu godzin, a i tak z reguły ładujemy je w nocy. To już optymalny czas, by rano wyruszyć w drogę z pełnym zasięgiem. Takie rozwiązanie jest wygodniejsze w codziennej eksploatacji, ponieważ nie musimy codziennie wyciągać kabla z bagażnika. Po prostu wracamy do domu, parkujemy samochód w garażu, podłączamy ładowarkę ścienną i gotowe.
Dla tych, których interesuje domowa stacja ładowania samochodu, cena samej ładowarki również nie jest bez znaczenia. Chcąc mieć w garażu lub domu swój własny system ładujący, trzeba ponieść pewne koszty na start. Jak kształtują się ceny takich urządzeń? Jeszcze do niedawna, domowa ładowarka wall box oznaczała wydatek rzędu około 5 tysięcy złotych, jednak obecnie ceny tego rodzaju sprzętu spadły, co sprawia, że kupimy go już za 3 tysiące PLN. Koszt samego ładowania, jest oczywiście taki sam, jak ze zwykłego gniazdka 230V, różni się tylko wydajnością.
Koszty użytkowania samochodu elektrycznego – ładowanie na publicznych stacjach ogólnodostępnych
Problem pojawia się, gdy zechcemy pojechać gdzieś dalej i jesteśmy zmuszeni do korzystania z płatnych szybkich ładowarek. Według licznika elektromobilności stworzonego przez Polskie Stowarzyszenie Pojazdów Alternatywnych, dostępnych w Polsce jest ponad 2500 punktów ładowania dla pojazdów akumulatorowych i z każdym miesiącem ta liczba rośnie.
33% stanowią szybkie stacje ładowania prądem stałym (DC), a 67% wolne ładowarki prądu przemiennego (AC) o mocy mniejszej lub równej 22 kilowatów. Najwięcej stacji dla aut elektrycznych znajduje się, jak na razie w Warszawie, a następnie w Katowicach, Krakowie, Gdańsku, Wrocławiu i Poznaniu.
Wiodącymi operatorami infrastruktury ładowania samochodów elektrycznych w Polsce są GreenWay, PKN ORLEN oraz PGE Nowa Energia.
Cennik GreenWay
W przypadku największego dystrybutora ładowarek w Polsce – firmy Greenway – cena za pobraną kWh jest zróżnicowana. Gdy zarejestrujemy się jako klienci planu Energia Standard (bez opłaty abonamentowej), cena ładowania najmocniejszą ładowarką DC (powyżej 140 kilowatów) od 1 kwietnia wynosi 2,59 PLN za kWh plus 40 groszy za minutę po upływie 60 minut.
Dla ładowarki DC o mocy z przedziału 70-140 kilowatów zapłacimy 2,39 za kWh plus 40 groszy za minutę po upływie 60 minut, a przy użyciu ładowarki DC o mocy mniejszej niż 70 kilowatów – 2,09 PLN za kWh plus 40 groszy za minutę po upływie 60 minut.
Najtaniej wypadają ładowarki AC (oraz DC o maksymalnej mocy 25 kilowatów). Ich koszt to 1,29 PLN za kWh plus 5 groszy za minutę po upływie 180 minut. Taniej można tankować prąd przy płaceniu miesięcznego abonamentu, korzystając z planów Energia Plus lub Energia MAX.
Cennik PKN Orlen
Czas na cennik PKN Orlen. Wynosi on dla złączy DC z prądem stałym o mocy 50 kilowatów – 1,99 PLN za kWh plus 40 groszy za minutę po upływie 45 minut, a o mocy wyższej niż 50 kilowatów – 2,39 PLN plus 45 groszy za minutę po upływie 45 minut. Tańsze jest korzystanie ze złączy AC – 1,43 PLN plus 40 groszy za minutę po upływie 60 minut.
Cennik PGE Nowa Energia
W przypadku PGE Nowa Energia opłaty naliczane są według trzech stawek: rozpoczęcie ładowania i opłat za czas ładowania oraz ilość pobranej energii. Wynoszą one:
- Przy ładowarkach AC: 1 PLN za rozpoczęcie ładowania + 0,59 PLN za kWh + 0,07 PLN za minutę
- Przy ładowarkach DC o maksymalnej mocy 30 kilowatów: 1 PLN za rozpoczęcie ładowania + 1,45 PLN za kWh + 0,24 PLN za minutę
- Przy mocniejszych ładowarkach DC: 1 PLN za rozpoczęcie ładowania + 1,45 PLN za kWh + 0,29 PLN za minutę
Koszty użytkowania samochodu elektrycznego – czy to się opłaca?
Podsumowując, koszt ładowania samochodu elektrycznego korzystając z ogólnodostępnych stacji, zależnie od stanu naładowania baterii, jej pojemności oraz mocy ładowarki, najczęściej będzie wynosił 3-4 razy więcej niż w przypadku ładowania domowego. To i tak wciąż jednak z reguły taniej niż w przypadku auta z silnikiem spalinowym.
Co więcej, podczas eksploatacji samochodu elektrycznego nie ponosimy praktycznie żadnych innych kosztów. Auto elektryczne jest pojazdem praktycznie bezobsługowym, w zasadzie nie potrzebującym serwisu. Z kolei w przypadku tradycyjnego samochodu należy liczyć się z wymianą części mechanicznych silnika. Silnik elektryczny może pracować od zerowej prędkości obrotowej, co pozwala wyeliminować sprzęgło. Element jakże kosztowny w trakcie serwisowania tradycyjnego samochodu.
Zasadnicza różnica między napędami polega też na sprawności obu rodzajów napędów. Sprawność silnika spalinowego wynosi około 33%, elektrycznego nawet do 90%. Co to oznacza? Przede wszystkim mniejsze straty energii i trwonienie cennego paliwa. Przewaga auta elektrycznego wydaje się niepodważalna.
Odpowiadając więc na powyższe pytanie – samochód elektryczny absolutnie opłaca się pod względem kosztów użytkowania. Zwłaszcza, jeśli mowa o regularnej jeździe po mieście lub na krótki dystans – wtedy nasze auto elektryczne możemy codziennie ładować w domu lub garażu, w godzinach nocnych, a koszt takiego rozwiązania jest wielokrotnie niższy niż w przypadku użytkowania samochodu spalinowego.
