Pracownikom zatrudnionym na umowę o pracę w niektórych sytuacjach należy się odprawa pieniężna w razie zwolnienia. Przepisy dotyczące odprawy dla pracownika są regulowane przez ustawę o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Kiedy otrzymamy pieniądze po zwolnieniu i jaka jest wysokość odprawy pieniężnej?
Czym jest odprawa pieniężna w pracy?
Mając dobrą pracę z satysfakcjonującymi warunkami finansowymi i zgranym zespołem raczej nie chcemy je stracić, a swoje obowiązki wykonujemy z należytą starannością. Niestety czasem w wyniku cięć budżetowych, redukcji stanowisk lub innych niezależnych od nas przyczyn, pracodawca postanawia nas zwolnić. Czasem dochodzi nawet do grupowych zwolnień.
Odprawa to jednorazowe świadczenie pieniężne, które przysługuje pracownikowi zwolnionemu z przyczyn pracodawcy lub z przyczyn losowych. Warto też pamiętać, że odprawa należy się pracownikowi, który przeszedł na emeryturę lub rentę. Kiedy dokładnie przysługuje pracownikowi prawo do odprawy pieniężnej za zwolnienie? Zapraszamy na dalszą część artykułu, w której wyjaśnimy, jak to wygląda.
Prawo do odprawy pieniężnej
Przepisy dotyczące przyznawania odprawy są regulowane w ustawie z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Według praw pracownikowi przysługuje prawo do odprawy, jeżeli został zwolniony w ramach procedury zwolnień grupowych lub w trybie indywidualnym.
Pracownikowi nie przysługuje odprawa, jeżeli zwolnienie wynika z jego winy. Prawo do odprawy należy się jedynie pracownikom zwalnianym z przyczyn pracodawcy lub przyczyn losowych. Warto też pamiętać, że odprawa należy się jedynie pracownikom zatrudnionym na umowę o pracę.
Zwolnienia grupowe a odprawa pieniężna
W niektórych firmach możemy spotkać się ze zwolnieniami grupowymi, które bardzo często są wynikiem wdrażania nowych rozwiązań, które pozwalają na redukcję stanowisk. Pracodawca nie potrzebuje już aż tylu osób i decyduje się na masowe zwolnienie. Oczywiście to nie jedyne powody grupowych zwolnień, ponieważ czasem dochodzi do nich z powodu problemów finansowych przedsiębiorcy lub innych zdarzeń losowych.
Przepisy dotyczące odprawy za zwolnienia grupowe dotyczą tych pracodawców, którzy zatrudniają co najmniej 20 osób. Rozwiązanie umowy o pracę następuje nie z winy pracowników w drodze wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę, a także na mocy porozumienia stron, jeżeli w okresie nieprzekraczającym 30 dni zwolnienie obejmuje co najmniej:
- 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników.
- 10% pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, jednakże mniej niż 300 pracowników.
- 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników.
Przepisy te określone są w art. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.
Zwolnienia indywidualne a odprawa pieniężna
W niektórych sytuacjach pracodawca decyduje się na zwolnienie tylko nas, wtedy nie podlegamy przepisom dotyczących zwolnień grupowych. Mimo to w niektórych sytuacjach nadal należy nam się odprawa.
Przy zwolnieniach indywidualnych odprawa należy się, jeżeli do rozwiązania umowy o pracę dochodzi z winy pracodawcy. Przykładowo przyczyną tego może być trudna sytuacja finansowa firmy lub ogłoszenie przez nią upadłości. Warto pamiętać, że jeżeli przyczyną zwolnienia są czynniki leżące po stronie pracownika, to odprawa nie przysługuje.
Pamiętajmy, że mamy prawo do odprawy indywidualnej tylko w sytuacji, kiedy pracodawca zatrudnia minimum 20 pracowników, a z przełożonym łączy nas umowa o pracę. Dodatkowo przysługuje nam odprawa, jeżeli pracodawca postanawia zmienić warunki pracy lub płacy, które nam nie odpowiadają i to jest wynikiem naszego zwolnienia.
Jaka jest wysokość odprawy pieniężnej?
Niestety wielu pracowników obawia się nagłego zwolnienia. Nie ukrywajmy, nie każdy jest w stanie odłożyć oszczędności na czarną godzinę, kiedy nagle stracimy pracę. W takich sytuacjach odprawa może uratować wiele osób. Jej wysokość jest uzależniona od tego, przez ile lat pracowaliśmy w danej firmie:
- Odprawa w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia przysługuje pracownikom zatrudnionym u danego pracodawcy krócej niż 2 lata.
- Odprawa w wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia przysługuje pracownikom zatrudnionym u danego pracodawcy od 2 do 8 lat.
- Odprawa w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługuje pracownikom zatrudnionym u danego pracodawcy dłużej niż 8 lat.
Państwowa Inspekcja Pracy informuje także, że staż pracy, od którego zależy wysokość odprawy, jest liczony na podstawie wszystkich okresów zatrudnienia w danej firmie, nawet jeżeli była pomiędzy nimi przerwa. Warto jednak pamiętać, że kwota odprawy nie może być wyższa niż 15-krotność minimalnej krajowej, która obowiązywała w dniu rozwiązania umowy o pracę.
Co zrobić, kiedy pracodawca nie wypłacił nam odprawy pieniężnej?
Wielu pracowników, którym przysługuje odprawa pieniężna, nie zdaje sobie sprawy, że mają do niej prawo. Ponadto często nie wiedzą, w jakim czasie firma ma obowiązek wypłacić im odprawę. Co ciekawe zgodnie z przepisami ustawą o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników pracodawca ma obowiązek wypłacić odprawę w dniu zwolnienia pracownika. Jeżeli jednak pracownika obowiązuje okres wypowiedzenia, odprawa powinna być wypłacona wraz z jego upływem.
Jeżeli pracodawca zwleka z wypłatą należnej nam odprawy pieniężnej, będzie on podlegał karze grzywny, która może wynieść nawet 30 tys. zł. Co więcej, jeżeli pracownik nie otrzyma odprawy na czas, zostaną naliczone odsetki.
Odprawa pieniężna — o tym pamiętaj
Przepisy prawa dokładnie określają, kiedy należy nam się odprawa pieniężna. Nie zawsze możemy liczyć na nią po zwolnieniu, a jej wysokość jest zależna od tego, ile lat przepracowaliśmy w danej firmie. Przede wszystkim powodem wypłacenia odprawy jest zwolnienie pracownika z przyczyn zależnych od pracodawcy lub z przyczyn losowych. Jednak pamiętajmy, że pracodawca musi zatrudniać minimum 20 osób, a łączyć nas z przełożonym musi umowa o pracę. Im dłuższy jest nasz staż pracy w konkretnym miejscu, tym większą odprawę dostaniemy.
Pracodawcy czasem zwlekają z wypłatą należnych nam pieniędzy. To duży błąd, ponieważ za wypłacenie odprawy w terminie mogą otrzymać nawet 30 tys. zł grzywny. Dodatkowo za zwlekanie z wypłaceniem pieniędzy naliczają się odsetki, które są na korzyść dla pracownika.
Warto wiedzieć, w jakich sytuacjach odprawa nam przysługuje, ponieważ czasem pracodawcy unikają jej wypłacenia. Dodatkowo w niektórych sytuacjach pieniądze, które wypłaca nam pracodawca po zwolnieniu, mogą pozwolić na spokojnie poszukać nowej pracy, nie martwiąc się aż tak brakiem kolejnej wypłaty.
