Granie na giełdzie jest zdecydowanie jednym z ciekawszych i bardziej interesujących sposobów na lokowanie swojego kapitału. Jednak trzeba mieć świadomość tego, że nie zawsze się zarabia. Podczas inwestowania na giełdzie możliwa jest również strata, którą również czasami trzeba zrealizować. W przypadku zysku płacimy podatek Belki wynoszący w Polsce 19%, natomiast w przypadku odnotowania straty nie ponosimy tego kosztu.
Ryzyko tego czy stracimy część, lub nawet całość swojego kapitału zależy od bardzo wielu czynników oraz tego w jakie aktywa lokujemy swoje oszczędności. Do aktywów bardziej ryzykownych wlicza się przede wszystkim akcje, zaś do tych odznaczających mniejszym ryzykiem – obligacje.
Inwestować można również w waluty, złoto, surowce, certyfikaty wiele innych jednak, każda z tych rzeczy pozwoli nam na dywersyfikację portfela. Poprzez właśnie dywersyfikacje i podział majątku możliwe jest minimalizowanie ryzyka związanego z inwestowaniem. Dzięki podziałowi majątku możliwe jest zmniejszenie odczuwalności wahań na tylko jednym produkcie z naszego koszyka inwestycyjnego. Oczywiście jeżeli zakupimy wyłącznie akcje jednej spółki i ona wpadnie w poważne kłopoty, wówczas jest szansa że stracimy nawet całość środków. Jeżeli, zaś tylko część naszego portfela będzie zajmować ta sama spółka, wówczas nie odczujemy tego faktu tak bardzo. Warto jest rozróżnić również rodzaje ryzyka i to co je charakteryzuje, dzięki czemu będziemy w stanie lepiej się przed nim ustrzec.
Ryzyko płynności
Jednym z podstawowych ryzyk dotyczącym inwestowania na giełdzie jest ryzyko płynności, polegające na ograniczonej możliwości zbycia danego papieru. Jeżeli na dane akcje nie ma chętnych, wówczas możliwe będą trudności z jego zbyciem, lub zbycie go po zdecydowanie niższej cenie. Można się przed nim uchronić poprzez nieinwestowanie w spółki o niskiej kapitalizacji. Jeżeli firma jakiej akcje posiądziemy ma wysoką kapitalizację, wówczas ryzyko płynności jest niskie.
Ryzyko operacyjne
Jest ono związane z potencjalnymi problemami finansowymi, jakie mogą dotknąć spółkę. Ryzyko to może dotykać zarówno procesów zachodzących w przedsiębiorstwie, ludzi biorących w nim udział jak i samych maszyn i urządzeń. Przykładowo ludzki błąd, mający większą wagę może prowadzić do takich strat. Aby zminimalizować ryzyko operacyjne, konieczne jest skuteczne prześwietlenie przedsiębiorstwa pod kątem tego w jaki sposób reaguje i jakie działania podejmuje w sytuacjach tego typu.
Ryzyko kontrahenta
W przypadku kiedy przedsiębiorstwo działa na rynku, wówczas wchodzi w relacje z innymi firmami. Jeżeli jednak taka firma będąca kontrahentem nie wywiązuje się ze swoich obowiązków wobec pierwszej firmy, wówczas zachodzi szansa na problemy związane z ryzykiem kontrahenta. Brak płatności w wyznaczonym terminie może skutkować brakiem płynności w firmie. Natomiast możliwe są również opóźnienia w dostawach kluczowych produktów, lub komponentów bez których produkcja jest niemożliwa. W wypadku inwestorów jest podobnie, gdyż podczas transakcji na rynku niezorganizowanym może dojść do braku dotrzymania umowy. Oczywiście można temu przeciwdziałać poprzez inwestowanie na rynku zorganizowanym.
Ryzyko walutowe
Inwestowanie w waluty należy do jednego z bardziej ryzykownych stylów inwestowania, zważywszy na dużą ilość zmiennych mających na nie wpływ. Powstaje ono w momencie inwestowania w walutę kraju innego niż rodzimy. Inwestując w akcje na londyńskiej giełdzie ryzykujemy, nie tylko wahaniami kursu akcji, ale też wahaniami kursu funta brytyjskiego do polskiej złotówki. Aby minimalizować to ryzyko należy inwestować wyłącznie w pewne waluty, dzięki czemu chociaż częściowo uda się je ograniczyć. Wynika to z tego że, duże waluty są mniej podatne na wahania kursowe niż mniejsze waluty.
Ryzyko legislacyjne
Jest to rodzaj ryzyka będący zależnym od rządu państwa w jakim się inwestuje. Jeżeli państwo wprowadzi nowe przepisy, które poprawią lub pogorszą sytuację rynkową danej spółki, wówczas będzie miało to odzwierciedlenie w kursie akcji. Oczywiście inwestorzy cenią sobie państwa, w których władza jest pewna i stara się nie ingerować w to jak działa wolny rynek. Inwestując w takie rynki zdecydowanie można zminimalizować to ryzyko.
Ryzyko inflacji
Jeżeli rozpoczynamy inwestowanie w dane akcje, wówczas musimy mieć na uwadze również czynnik inflacyjny. Jeżeli inflacja będzie wynosić więcej, niż stopa zwrotu z naszej inwestycji, wówczas siła nabywcza pieniędzy zainwestowanych będzie niższa niż w momencie rozpoczęcia inwestycji. Taka sytuacja jest zdecydowanie niekorzystna dla inwestora, zaś żeby się przed nią ustrzec należy brać pod uwagę inflację obecną i przyszłą podczas wyboru lokowania kapitału.
Ryzyko systematyczne i niesystematyczne
Ryzyka można również podzielić ze względu na to czy występują one systematycznie, czy też niesystematycznie. Ryzyko systematyczne jest to taki rodzaj ryzyka jaki ma związek z rynkiem oraz tym co jest na nim powtarzalne. W przypadku ryzyka niesystematycznego znanego również pod postacią specyficznym, mamy do czynienia z czymś co dotyczy wyłącznie danej spółki i często jest trudne do przewidzenia oraz występuje tak jak sama nazwa wskazuje niesystematycznie.
Ryzyko systematyczne
Nie da się niejako ustrzec przed ryzykiem systematycznym, co wynika z faktu, że godzimy się na nie będąc niejako członkiem rynku kapitałowego. Dość dosadnym przykładem tego typu ryzyka jest możliwość powstania krachu na giełdzie. W trakcie trwania takiego spadku możliwe jest bardzo nagłe i znaczące obniżenie kursu danej spółki akcyjnej. Oczywiście teoria ekonomii mówi o tym, że takie rzeczy się dzieją i jest to opisane poprzez cykle koniunkturalne. Najlepszym przykładem tego jest kryzys po upadku banku Lehmann Brothers z pierwszej dekady tego wieku. Oczywiście, jeżeli na rynku panuje dobry nastrój, wówczas kwestia tego ryzyka staje się mniej istotna.
Ryzyko niesystematyczne
Podczas inwestycji w daną spółkę występuje rodzaj ryzyka niesystematycznego, zaś to jak się objawia zależy od sytuacji spółki, którą należy rozpatrywać indywidualnie. Ciężko jest jednak oszacować to jak zachowywać się będzie firma, gdyż czasami ciężko jest przewidzieć rzeczy nie dziejące się powtarzalnie. Jeżeli któryś czynnik dotknie w sposób poważny firmę i odbije się na jej kondycji finansowej, wówczas możliwe jest odnotowanie strat na inwestycji. Przykładem takiego ryzyka może być: strajk pracowników w firmie, przegrane sprawy sądowe, nadzwyczajnie słabe wyniki finansowe poniżej konsensusu rynkowego, posiadanie przestarzałej technologii oraz niekorzystne dla firny skandale mające wpływ na jej odbiór wśród klientów i kontrahentów.
Jeżeli dany czynnik wpłynie dostatecznie mocno na firmę, wówczas cena jaką inwestorzy są skorzy płacić za akcję, powinna zacząć spadać. Dobrym sposobem jest już wspomniane wyżej dywersyfikowanie swojego portfela, celem zmniejszenia ryzyka tego typu dla swojego kapitału. Taka dywersyfikacja może obejmować zarówno podział na branże w jakich firmy działają i różne rynki. Jeżeli skupimy akcje wielu firm z branży górniczej, a ceny węgla pójdą w dół, wówczas możemy również narazić się na stratę dotykającą ten sektor.
