Choć pod koniec czerwca doszło do wyhamowania potężnej, trwającej wiele miesięcy wyprzedaży na rynku kryptowalut, to entuzjaści cyfrowych monet wciąż nie mają powodów do optymizmu. Choć w połowie lipca najistotniejsze waluty kryptograficzne zaczęły zyskiwać na wartości, to już w dniach 14-15 sierpnia rozpoczęła się kolejna fala wyprzedaży.
W efekcie w chwili pisania tego tekstu kurs Bitcoina oscyluje w granicach 21 500 dolarów, a Ethereum – 1700 USD. Jak w tej sytuacji wygląda rentowność kopania kryptowalut? Czy to zajęcie rzeczywiście przestało być tak opłacalne jak podczas hossy w roku ubiegłym? A może w ogóle okazuje się nierentowne? Odpowiedzi na te pytania zostaną zaprezentowane w dalszej części tekstu. Zacznijmy od wyjaśnienia na czym dokładnie polega kopanie kryptowalut:
Kopanie kryptowalut – o co chodzi? 
Kopanie – z języka angielskiego “mining” – kryptowalut to proces wykonywany przez górników, którymi są posiadacze odpowiednio mocnych komputerów. W ramach ich wykopywania, wykonywane są bardzo skomplikowane obliczenia matematyczne, z którymi radzą sobie tylko silne karty graficzne.
Cała ta czynność to system rozproszonego konsensusu. Oznacza to, że ogromna liczba ludzi na całym świecie tworzy jedną sieć górników. Kopanie to termin, jakiego używa się, by opisać proces zatwierdzania transakcji oczekujących na dodanie ich do sieci blockchain.
Cały ten proces umożliwia osiągnięcie porządku chronologicznego transakcji. Aby mogła być ona potwierdzona i dodana do łańcucha, musi być ona zapakowana w blok, który się zgadza z surowymi wytycznymi szyfrowania. Weryfikowane są one przez górników w sieci, w związku z czym jest ona w pełni neutralna i niezależna.
Jak to działa?
Transakcja bazowa
Przed rozpoczęciem procesu górnik dodaje swoją transakcję, w której wysyła sobie nagrodę górniczą za wydobycie bloku. Nazywana jest ona transakcją bazową i polega ona na tym, iż kryptowaluty są po prostu wytwarzane. W większości przypadków jest to również pierwsza transakcja w nowym bloku.
Zaszyfrowanie i utworzenie wartości wyjściowej
Po zaszyfrowaniu transakcji są one gromadzone w jednym bloku, następnie łączone w pary i ponownie mieszane, aż utworzą tak zwane drzewo szyfrów (z angielskiego Hash Root). W kolejnym kroku Hash Root razem z szyfrem z poprzedniego bloku oraz losową liczbą zostaje umieszczony w nagłówku bloku.
Następnie są one jeszcze raz mieszane, aby utworzyć wartość wyjściową służącą, jako identyfikator. Musi być on mniejszy niż określona wartość docelowa ustalona przez protokół. Innymi słowy, musi się on zaczynać od danej liczby zer.
Poszukiwanie wartości docelowej
Wartość docelowa, znana również jako trudność, skaluje się, co zapewnia proporcjonalność tempa tworzenia nowych bloków do ilości mocy użytej do procesu szyfrowania w sieci górników. Następnie sieć górników ciągle szyfruje nagłówek wykorzystując do tego wcześniej wspomniane losowe liczby do momentu, aż jeden z nich wygeneruje poprawny szyfr.
Otrzymanie nagrody
Górnik, który go w ten sposób wykopał transmituje swój blok do sieci. W tym czasie pozostali sprawdzają jego poprawność i dodają blok do swojej kopii łańcucha bloków, po czym przechodzą do następnego. 
Podczas, gdy nagroda przyznawana jest górnikowi, który pierwszy odkrył poprawny szyfr, prawdopodobieństwo znalezienia go przez tych posiadających niewielki procent mocy obliczeniowej jest minimalne. W celu rozwiązania tego problemu utworzono baseny wydobywcze (mining pools). Górnicy łączą w nich swoje zasoby. W przypadku wydobycia bloku, dzielą się oni nagrodą na zasadach równomiernej dystrybucji – w zależności od ilości pracy jaką wykonali, by odnaleźć szyfr bloku.
Co wpływa na rentowność kopania kryptowalut?
Kurs kryptowaluty
Pierwszym czynnikiem jest oczywiście sam kurs kryptowaluty. Tutaj sprawa jest bardzo prosta – im jest on wyższy, tym lepiej dla górnika, ponieważ otrzymywane przez niego nagrody za wykopywanie będą więcej warte.
Trudność kopania
Drugim czynnikiem jest trudność kopania kryptowaluty. Podobnie jak kurs, trudność również cały czas jest zmienna. Zależy ona od tego, ile osób w danym czasie wydobywa daną kryptowalutę. Tutaj sprawa jest prosta, gdy coraz więcej osób zaczyna się interesować kopaniem kryptowalut, trudność rośnie i w konsekwencji – jak sama nazwa wskazuje – coraz trudniej jest otrzymać nagrodę za wykopanie kryptowaluty.
Mechanizm kopania kryptowaluty opiera się na funkcji zawartej w jej kodzie. W przypadku Bitcoina ma ona za zadanie dostosowywać trudność wydobycia co około 14 dni, opierając obliczenia na ilości mocy, jaka pojawia się w sieci. Funkcja ta ma zapewniać, że każdy nowy blok BTC będzie generowany w stałych, wynoszących 10 minut odstępach. Wzrost trudności kopania Bitcoina następuje więc wtedy, gdy coraz większa ilość górników wykonuje swoją pracę.
Wydatki na prąd 
Trzecim czynnikiem jest oczywiście koszt energii elektrycznej. W tym przypadku sprawa również jest prosta – im więcej płacimy za każdą kilowatogodzinę energii, tym kopanie kryptowalut będzie dla nas droższe, czyli mniej rentowne. A jak doskonale wiadomo, w ostatnich latach ceny prądu nieustannie rosną – i to niestety coraz szybciej, przez co dotkliwie drenują one nasze portfele.
Sprzęt do kopania kryptowalut
Urządzenia ASIC
W zasadzie wydobywać kryptowaluty próbować możemy na każdym sprzęcie po uruchomieniu dodatkowego oprogramowania, jednak nie można liczyć na zyski przy korzystaniu ze zwyczajnego komputera. W przypadku kopania Bitcoina i innych kryptowalut bazujących na algorytmie SHA-256 są urządzenia ASIC (specjalizowane układy scalone), potocznie nazywane koparkami, które wykonują wyłącznie konkretne rodzaje operacji obliczeniowych wymaganych do kopania BTC.
Jednak to niezwykle głośne i gorące urządzenia, nie nadają się one do mieszkań. Z tego powodu górnicy z bardziej zasobnym portfelem wpadli na pomysł łączenia tego sprzętu i w ten sposób powstały całe farmy urządzeń ASIC, które potrafiły generować ogromne zyski. Większość z nich znajduje się dziś w Stanach Zjednoczonych, gdzie są zasilane za pomocą odnawialnych źródeł energii.
Karty graficzne
Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby kopać kryptowaluty w mieszkaniu, na bardziej standardowym sprzęcie. W tym przypadku należy skoncentrować się na kryptowalutach bazujących na innych algorytmach. Do takiego grona należy choćby Ethereum, Dogecoin i setki innych. Zdecydowanie najpopularniejsze jest kopanie pierwszej z nich.
Aby to się jednak opłacało, trzeba zaopatrzyć się w jak najlepszą kartę graficzną, a najlepiej w kilka takich kart. Jednak nie każdy model się do tego nadaje, ponieważ płacimy również za prąd, który podczas tej czynności jest zużywany. Pomocna w wyborze jest wartość Hashrate, oznaczona jako MH. Im wyższa, tym kopanie za jej pomocą jest bardziej opłacalne.
Jak więc obliczyć rentowność kopania kryptowalut?
Niestety nie istnieje jeden wskaźnik pokazujący ogólną rentowność kopania kryptowalut. Bez problemu znajdziemy w sieci jednak tego rodzaju kalkulatory dla poszczególnych monet wirtualnych.
Poza wyborem kryptowaluty biorą one pod uwagę również wszystkie inne powyższe czynniki – czyli sprzęt z którego korzystamy, zużycie energii i jego koszt za kilowatogodzinę, aktualną trudność czy nawet dodatkowe koszty i prowizje wynikające z kopania za pomocą basenu wydobywczego. Niektóre ukazują nam nawet wydatki jakie musimy przeznaczyć na zakup koparki lub karty graficznej, a nawet od razu wskazują po jakim czasie nasza inwestycja powinna się zwrócić – przy aktualnym kursie i trudności danej kryptowaluty.
Ile można zarobić jako górnik kryptowalut?
W konsekwencji szacuje się, że przy obecnych rozczarowujących kursach i jednocześnie bardzo wysokiej trudności kryptowalut (wyższej niż gdy cena BTC osiągała swoje maksima) oraz oczywiście rosnących cenach prądu, optymalnie przemyślana inwestycja w kopanie kryptowalut staje się coraz mniej opłacalna.
Z drugiej strony z każdym miesiącem spadają obecnie ceny koparek kryptowalut i kart graficznych, co sprawia, że koszty ponoszone na start obniżają się, a to powinno skrócić okres zwrotu z inwestycji.
Przykład
Obecnie na zakup koparki wyposażonej w 6 kart graficznych NVIDIA GeForce RTX 3080 (jest to trzeci najbardziej opłacalny model pod względem wydajności kopania dostępny obecnie na rynku) należy wydać około 33 tysiące złotych. Uwzględniając obecny standardowy koszt kilowatogodziny energii (który niestety już niebawem wzrośnie) i kurs Ethereum, miesięcznie taka koparka, działająca oczywiście 24 godziny na dobę może wygenerować około 455 złotych przychodu.
W praktyce taka inwestycja może zwrócić się dopiero po upływie nieco ponad 6 lat – następnie zacznie oczywiście generować czysty zysk. W przypadku zakupu większej koparki, można nieznacznie obniżyć okres zwrotu z inwestycji, lecz i tak przy obecnej trudności i kursie BTC oraz ETH, a także cenach energii elektrycznej, będzie on wynosił 5 lat. 
Stopa zwrotu zmienia się błyskawicznie
Ponadto, trzeba tutaj pamiętać, że nie mamy gwarantowanej stopy zwrotu. O ile w przypadku trudności mamy do czynienia z praktycznie jej stałym, systematycznym i powolnym wzrostem, o tyle w przypadku kursu kryptowalut nie możemy na to liczyć. Sytuacja na tym rynku może zmienić się błyskawicznie – zarówno na lepsze jak i niestety na gorsze, co skutecznie ukazało nam ostatnie kilkanaście miesięcy.
Ponadto, jak już zostało wspomniane, ceny prądu w całej Europie z każdym rokiem, a ostatnio nawet co kilka miesięcy, rosną i dziś nic nie wskazuje na to, że sytuacja na rynku energetycznym w najbliższym czasie ulegnie poprawie. To wszystko sprawia, że inwestycja w koparkę kryptowalut jest obarczona bardzo wysokim poziomem ryzyka, a dziś jej opłacalność kopania cyfrowych monet jest po prostu wątpliwa.
