Pracujące Polki, tuż po urodzeniu dziecka, mogą skorzystać z płatnego urlopu macierzyńskiego. Od 2016 roku, dzięki wprowadzonym w życie zmianom prawnym, o zasiłek macierzyński mogą ubiegać się także niezatrudnione młode mamy. Takie świadczenie określane jest mianem “kosiniakowego”. Na czym dokładnie ono polega? Jaka jest jego wysokość w 2022 roku? Kto może się o nie starać i jak należy złożyć wniosek, aby je otrzymać? Odpowiedzi na te pytania zostaną zaprezentowane poniżej:
Kosiniakowe – co to jest? 
Kosiniakowe to potoczna nazwa świadczenia rodzicielskiego, które weszło w życie 1 stycznia 2016 roku, na mocy Ustawy z dnia 24 lipca 2015 roku o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw. Pomysł na nazwę świadczenia powstał od nazwiska ówczesnego Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – Władysława Kosiniaka-Kamysza, który był inicjatorem tego projektu.
Kosiniakowe wypłacane jest młodym rodzicom tuż po narodzinach dziecka. Co jednak bardzo ważne, dotyczy ono wyłącznie osób, które nie mają uprawnień do zasiłku macierzyńskiego, czyli choćby bezrobotnych matek. Przyznawane jest ono zatem wszystkim kobietom, niemającym prawa do ubiegania się o zasiłek macierzyński z tytułu urodzenia dziecka, bez względu na ewentualny dochód.
Dzięki temu świadczeniu, każda potrzebująca młoda mama – niezależnie od tego czy jest aktywna zawodowo i odprowadza składki na ubezpieczenie chorobowe, otrzyma możliwość zapewnienia podstawowych potrzeb dziecka.
Kto może otrzymać kosiniakowe?
Zgodnie z Ustawą o świadczeniach rodzinnych kosiniakowe przysługuje:
- Matce albo (w określonych przypadkach) ojcu dziecka
- Opiekunowi faktycznemu dziecka w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10. roku życia
- Rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10. roku życia
- Osobie, która przysposobiła dziecko, w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10. roku życia
Kiedy ojciec może otrzymać kosiniakowe?
Ojciec może otrzymać kosiniakowe w przypadku:
- Skrócenia na wniosek matki dziecka okresu pobierania świadczenia rodzicielskiego, zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub okres urlopu rodzicielskiego, po wykorzystaniu przez nią tego świadczenia, zasiłku lub uposażenia za okres co najmniej 14 tygodni od dnia urodzenia dziecka
- Śmierci matki dziecka
- Porzucenia dziecka przez matkę.
Komu nie przysługuje kosiniakowe?
Co bardzo ważne, jak już zostało wspomniane, kosiniakowe nie przysługuje, gdy przynajmniej jednemu z rodziców dziecka przysługuje prawo do zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia za okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego czy urlopu rodzicielskiego.
Oznacza to, że w praktyce kosiniakowe otrzymują głównie:
- Osoby bezrobotne
- Osoby zatrudnione na umowy cywilnoprawne
- Studentki
- Rolniczki.
Na jaki okres przyznawane jest kosiniakowe?
Nieuprawnieni do zasiłku macierzyńskiego rodzice mogą korzystać z kosiniakowego tylko przez określony czas. Długość świadczenia zależy od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie. Mowa tutaj o poniższych okresach:
- 52 tygodnie – w przypadku urodzenia jednego dziecka
- 65 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie
- 67 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie
- 69 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie
- 71 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga lub więcej dzieci przy jednym porodzie.
Okresy te obowiązują również przy przysposobieniu lub objęciu dzieci opieką.
Ile wynosi kosiniakowe?
Wysokość kosiniakowego w 2022 roku to 1000 złotych netto miesięcznie. Kwota ta nie zmieniła się od czasu wprowadzenia tego świadczenia. Za pierwszy miesiąc wypłacana jest suma wprost proporcjonalna do liczby dni, licząc od narodzin dziecka do końca miesiąca kalendarzowego. Co bardzo ważne, w tym samym czasie zawsze przysługuje jedno świadczenie rodzicielskie – bez względu na liczbę urodzonych wychowywanych dzieci.
W przypadku urodzenia dziecka przez kobietę pobierającą zasiłek dla bezrobotnych kwota świadczenia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu o wartość tego zasiłku. Łącznie z obydwu źródeł można otrzymać więc maksymalnie 1000 złotych.
Jak złożyć wniosek o kosiniakowe?
Do otrzymania świadczenia niezbędne jest złożenie wniosku. Można to zrobić:
- Stacjonarnie, w urzędzie gminy lub miasta
- Drogą pocztową
- Online, za pośrednictwem Profilu Zaufanego i portalu Emp@tia.
Emp@tia to rządowy portal informacyjno-usługowy, którego celem jest ułatwienie załatwiania spraw dotyczących przyznania pomocy społecznej, zasiłków czy świadczeń. Korzystanie z niego jest niezwykle proste. Wystarczy wejść na stronę portalu i wybrać odpowiednią zakładkę.
Jakie dokumenty potrzebne są, by właściwie złożyć wniosek? Wystarczy dowód osobisty i akt urodzenia dziecka. W przypadku rodzin zastępczych oraz opiekunów faktycznych dodatkowo będą wymagane również inne dokumenty, które są niezbędne do ustalenia prawa do opieki nad dzieckiem.
Do kiedy złożyć wniosek?
O przyznanie świadczenia na poczet kosiniakowego warto zgłosić się w ciągu 3 miesięcy od urodzenia dziecka. W przeciwnym razie wnioskujący nie otrzyma środków na dziecko z wyrównaniem za poprzednie miesiące, w ramach przebywania na tak zwanym “kosiniakowym urlopie macierzyńskim”. Uzyska tylko tę kwotę za okres, od dnia złożenia wniosku.
Kosiniakowe a becikowe 
Kosiniakowe i becikowe to dwa odrębne świadczenia. Kosiniakowe jest świadczeniem skierowanym przede wszystkim do rodziców, którzy nie otrzymują zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia macierzyńskiego. Becikowe to natomiast świadczenie wypłacane w związku z urodzeniem dziecka. Do jego otrzymania konieczne jest jednak spełnianie kryterium dochodowego.
Ponadto, becikowe wypłacane jest jednorazowo w wysokości 1000 złotych, a kosiniakowe – w tej samej kwocie, ale miesięcznie, przez wspomniany wyżej określony czas.
