Otrzymanie darowizny, czy to w postaci mieszkania, pieniędzy czy wartościowych przedmiotów, może wiązać się z obowiązkiem opodatkowania. Podatek od darowizny regulowany jest ustawą o podatku od spadków i darowizn, a jego wysokość zależy od wartości darowizny oraz przynależności darczyńcy i obdarowanego do określonych grup podatkowych.
Co to jest darowizna?
Zgodnie z kodeksem cywilnym, darowizna to umowa, w której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego, kosztem swego majątku. Może to obejmować przekazanie pieniędzy, przedmiotów, praw majątkowych, a nawet umorzenie zobowiązań, takich jak pożyczki.
Kwoty wolne od podatku
Podatek od darowizny wynosi od 3 do 20% i jest obliczany od nadwyżki wartości darowizny ponad kwotę wolną od podatku. W roku 2024 opodatkowaniu podlegać będzie nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od jednego zbywcy, o czystej wartości przekraczającej określone limity. Nowe limity wprowadzone w wyniku największych podwyżek kwot wolnych od wielu lat, różnią się w zależności od przynależności nabywcy do poszczególnych grup podatkowych. Poniżej przedstawiamy aktualne limity w porównaniu do poprzednich:
- Grupa I: Dla nabywców zaliczonych do pierwszej grupy podatkowej (małżonkowie, zstępni, wstępni, pasierb, ojczym, macocha, teściowie), limit wzrósł z 10 434 zł do 36 120 zł.
- Grupa II: Dla nabywców zaliczonych do drugiej grupy podatkowej (zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa, małżonków innych zstępnych), limit zwiększył się z 7 878 zł do 27 090 zł.
- Grupa III: Dla nabywców zaliczonych do trzeciej grupy podatkowej (pozostali nabywcy), limit uległ podwyższeniu z 5 308 zł do 5 733 zł.
Skala podatkowa
Skala podatkowa zależy od grupy podatkowej i nadwyżki wartości darowizny:
- Grupa I: 3% do 20%
- Grupa II: 7% do 12%
- Grupa III: 12% do 20%
Kluczowe aspekty podatku od darowizny
- Grupy podatkowe
Podział na grupy podatkowe determinuje wysokość kwoty wolnej od podatku. Grupa I obejmuje najbliższą rodzinę, grupa II – dalszą rodzinę, a grupa III – pozostałych nabywców. - Skala podatkowa
Skala podatkowa precyzyjnie określa, jakie stawki podatku obowiązują w zależności od wartości darowizny i przynależności do danej grupy podatkowej. Dla każdej grupy istnieją różne progi opodatkowania. - Kwoty wolne od podatku
Kwoty wolne od podatku są istotne, ponieważ stanowią granicę, do której wartość darowizny nie jest opodatkowana. Przekroczenie tych kwot wymaga opodatkowania nadwyżki według skali podatkowej. - Sumowanie darowizn
W przypadku wielokrotnych darowizn od jednej osoby, wartość darowizn musi być zsumowana w okresie pięciu lat. Jeśli suma przekroczy kwoty wolne, konieczne jest zapłacenie podatku.
Zwolnienie dla najbliższej rodziny
Osoby z tzw. zerowej grupy podatkowej, czyli małżonkowie, zstępni, wstępni, pasierb, ojczym, macocha, mogą skorzystać z całkowitego zwolnienia od podatku. Aby to uczynić, należy w ciągu pół roku od otrzymania darowizny zgłosić nabyte dobra do urzędu skarbowego i udokumentować przekazanie środków na rachunek bankowy.
Darowizna od rodziców, a zwolnienie z podatku
Otrzymując darowiznę od rodziców, istnieje możliwość zwolnienia z podatku, ale warunkiem jest spełnienie wymagań zerowej grupy podatkowej oraz zgłoszenie darowizny do urzędu skarbowego. Dbałość o te kwestie pozwala uniknąć niepotrzebnych obciążeń podatkowych.
Podsumowując, podatek od darowizny jest złożonym zagadnieniem, gdzie wiele czynników, takich jak grupa podatkowa, kwota wolna od podatku i skala podatkowa, wpływa na jego ostateczną wysokość. Dlatego ważne jest zrozumienie tych aspektów, aby skutecznie planować i zarządzać transakcjami majątkowymi, a jednocześnie unikać niepotrzebnych obciążeń podatkowych.
