Składki społeczne wpływające na emerytalne konta w ZUS pozwalają w przyszłości na pobieranie emerytury. Gdy chcemy zwiększyć dochody na stare lata możemy zdecydować się zarówno na prywatne fundusze emerytalne, jak też na przygotowane przez państwo rozwiązania, w tym tzw. produkty trzeciego filaru. Zaliczają się do nich IKE i IKZE. Gromadzenie na nich dodatkowych środków pozwala na zapewnienie wielu korzyści oferowanych przez państwo. Odznacza się również większym stopniem bezpieczeństwa, co wynika między innymi z monitorowania działania takich instytucji. Wyjaśnijmy teraz na czym te rozwiązania polegają.
IKE – co to jest?
IKE to skrót od Indywidualnego Konta Emerytalnego i jest ono dobrowolną formą ubezpieczenia emerytalnego w Polsce, stanowiącą tzw. trzeci filar systemu emerytalnego, wprowadzoną w 2004 roku. Umożliwia ono gromadzenie dodatkowych środków na stare lata. Posiadacz takiego konta może wybrać konkretny sposób oszczędzania, począwszy od lokaty bankowej, poprzez ubezpieczenie kapitałowe, fundusze inwestycyjne, aż po samodzielne inwestowanie na giełdzie. Rachunki IKE oferowane są przez wiodące towarzystwa ubezpieczeniowe, banki, domy maklerskie. Dochody z tytułu oszczędzania w ten sposób zwolnione są z podatku od zysków kapitałowych, pod warunkiem dokonania wypłaty po osiągnięciu 60 roku życia lub po ukończeniu 55 lat i uzyskaniu uprawnień emerytalnych. Roczny limit wpłat na IKE wynosi 3-krotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego, aktualnie jest to kwota 15 681 zł.
Czym jest IKZE?
IKZE to skrót od Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego, jest to również produkt dobrowolnego oszczędzania na emeryturę, jednak wprowadzony dopiero w 2012 roku i funkcjonuje na bardzo podobnych zasadach co IKE, z jedną kluczową różnicą. Mianowicie, w tym przypadku zastosowano preferencję podatkową polegającą na odliczaniu od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych wpłat na opisywane konto. Natomiast w momencie wypłaty środków, zgromadzony kapitał zostaje objęty podatkiem zryczałtowanym w stawce 10%. Roczny limit wpłat na IKZE wynosi 1,2-krotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego, czyli aktualnie 6272,40 zł. A dochody zwolnione z podatku od zysków kapitałowych można wypłacić dopiero po ukończeniu 65 roku życia.
Przykłady IKE i IKZE
Zacznijmy od rachunków oszczędnościowych IKE i IKZE oferowanych przez banki. Pierwszy przypadek oferowany jest przez cztery banki komercyjne: Bank Millennium, mBank, BNP Paribas, Getin Noble Bank. Prowadzenie kont jest bezpłatne, natomiast znacząco różni się, jeśli chodzi o oprocentowanie i wcześniejszą wypłatę środków. Wygląda to tak:
- Bank Millennium: oprocentowanie 3%, wypłata w ciągu pierwszych sześciu miesięcy = utrata całości odsetek, a w ciągu drugiego półrocza 50% odsetek
- mBank: oprocentowanie 1,25%, wypłata w ciągu pierwszych dwunastu miesięcy = 200 zł
- BNP Paribas: oprocentowanie 1,17%, wypłata w ciągu pierwszych dwunastu miesięcy = 600 zł
- Noble Bank: oprocentowanie 0,5%, przedwczesna wypłata = 5 zł
Natomiast rachunek IKZE oferuje w tym momencie tylko jeden bank komercyjny – ING Bank Śląski. Prowadzenie konta jest bezpłatne, oprocentowanie wynosi 0,7%, a prowizja od wypłaty wynosi 1% zgromadzonych środków. Należy jednak pamiętać, iż jeśli wypłacimy jakiekolwiek środki zgromadzone na IKE lub IKZE przed osiągnięciem wymaganego wieku, zostaną one automatycznie obciążone podatkiem od zysków kapitałowych. Oczywiście warunek ten dotyczy jedynie zarobionych odsetek.
Maklerskie rachunki IKE i IKZE
Przejdźmy teraz do oferty rynkowej na maklerskie rachunki IKE i IKZE. Umożliwiają one inwestowanie w akcje i obligacje notowane zarówno na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, jak i rynkach zagranicznych. Co więcej dla posiadacza takiego konta dostępne są również certyfikaty inwestycyjne oraz fundusze ETF. Do wyboru mamy sześć domów maklerskich oferujących rachunki IKE oraz pięć IKZE.
IKE i IKZE w Domu Maklerskim BDM S.A.
Dom Maklerski BDM S.A. oferuje oba rodzaje rachunków. Prowadzenie konta jest bezpłatne, prowizja za transakcję wynosi 0,19% w przypadku obligacji i 0,39% akcji. Natomiast, jeśli została zastosowana odwrotna transakcja danego dnia (daytrading) prowizja za nią wynosi 0,18%. Niestety ten dom maklerski nie oferuje dostępu do zagranicznych rynków w ramach tych rachunków. Natomiast, opłata za wycofanie środków w ciągu pierwszych dwunastu miesięcy wynosi 149 zł.
IKE i IKZE w Domu Maklerskim BOŚ S.A.
Dom Maklerski BOŚ S.A. również oferuje zarówno rachunek IKE i IKZE, a ich prowadzenie jest bezpłatne. Prowizja za kupno obligacji wynosi 0,19%, natomiast akcji 0,38%. W przypadku daytradingu zlecenie odwrotne jest już obciążone opłatą tylko w wysokości 0,15%. DM BOŚ oferuje również dostęp do rynków zagranicznych, w tym przypadku prowizja wynosi 0,29%. Opłata za wycofanie środków w ciągu pierwszych dwunastu miesięcy to koszt 150 zł.
Dom Maklerski Banku BPS – rachunki IKE i IKZE
Dom Maklerski Banku BPS również oferuje rachunki IKE i IKZE, a ich prowadzenie jest bezpłatne. Prowizja zarówno za kupno obligacji, jak i akcji wynosi 0,13%, nie ma zniżek dla daytradingu oraz nie jest oferowany dostęp do zagranicznych rynków. Opłata za wycofanie środków w ciągu pierwszego roku wynosi 0,5%.
Rachunki IKE i IKZE w Biurze Maklerskim mBanku
Biuro Maklerskie mBank także oferuje rachunki IKE i IKZE, a ich prowadzenie jest bezpłatne. Prowizja za kupno obligacji wynosi 0,19%, natomiast akcji 0,39. W przypadku daytradingu zlecenie odwrotne jest już obniżone do 0,25%. Oferowany jest również dostęp do rynków zagranicznych, prowizja wynosi 0,29%.
Santander Biuro Maklerskie – rachunek IKE
Rachunek IKE oferowany jest również przez Santander Biuro Maklerskie. Prowadzenie takiego konta jest bezpłatne, prowizje wynoszą 0,19% w przypadku obligacji i 0,39%, jeśli chodzi o akcje. W przypadku daytradingu zlecenie odwrotne jest już obniżone do 0,25%. Oferowany jest również dostęp do rynków zagranicznych, prowizja wynosi 0,39%. Opłata za wycofanie środków w ciągu pierwszych dwunastu miesięcy to koszt 150 zł.
Dom Maklerski PKO BP – rachunek IKE
Ostatnią propozycją rachunku IKE jest Dom Maklerski PKO BP. Opłata za prowadzenie konta wynosi 60 zł rocznie, prowizja za kupno obligacji 0,2%, natomiast akcji 0,39%. Nie ma zniżek dla daytradingu oraz nie jest oferowany dostęp do zagranicznych rynków. Opłata za wycofanie środków w ciągu pierwszych dwunastu miesięcy to koszt 150 zł.
Millennium Dom Maklerski – rachunek IKZE
Z kolei rachunek IKZE oferuje jeszcze Millennium Dom Maklerski. Koszt prowadzenia takiego konta wynosi 48 zł rocznie, prowizja za kupno obligacji 0,2%, natomiast akcji 0,38%. W przypadku daytradingu zlecenie odwrotne jest już obniżone do 0,2%. Niestety ten dom maklerski nie oferuje dostępu do zagranicznych rynków w ramach tych rachunków. Z kolei opłata za wycofanie środków w ciągu pierwszych dwunastu miesięcy wynosi 5%.
Porównanie IKE i IKZE – co się bardziej opłaca?
Wszystko zależy od stopy zwrotu z inwestycji. Rozważmy dwa przypadki, w obu zakładamy konto w minimalnym wieku dopuszczalnym przez ustawę, czyli 16 lat i wpłacamy na nie środki przez 50 lat, w wysokości 50 zł miesięcznie przez pierwsze 10 lat, następnie 200 zł przez kolejne 40. Na potrzeby wyliczeń celowo wydłużymy inwestowanie w IKE (które musi trwać przynajmniej do 60 roku życia) aby zrównać się z IKZE (w którym uprawnienie do ulg następuje po 65 urodzinach). Wpłacony kapitał więc wyniósł 102 tysiące złotych.
Przypadek pierwszy
W pierwszym przypadku średnia roczna stopa zwrotu wyniosła 2%. W takiej sytuacji kapitał w momencie wypłaty jest wart 162 676 zł. Daje nam to 60 676 zł zysku kapitałowego, a korzyść wynikająca z braku podatku od zysków kapitałowych osiągnęła wartość 11 529 zł. Wiemy już ile wyniósł zysk w przypadku IKE, natomiast w przypadku IKZE uzyskaliśmy dodatkową ulgę podatkową wypłacaną na bieżąco, która łącznie wyniosła 18 360 zł, przy założeniu, że płaciliśmy 18% podatku dochodowego (od tego roku wynosi już 17%). Jeśli w trakcie tych lat pojawiał się roczny dochód powyżej progu podatkowego, ulga wyniesie jeszcze więcej – 32% wpłaty rocznie. Natomiast kwota 10% ryczałtu od wypłaconego kapitału z IKZE jest równa 16 268 zł. Jednak, nawet przy niższej stawce w tym wypadku IKZE będzie korzystniejszym rozwiązaniem o ponad 2 tysiące złotych.
Przypadek drugi
W drugim przypadku roczna stopa zwrotu wyniosła 5%. W tej sytuacji, kapitał w momencie wypłaty jest wart 360 201 zł, co daje nam 258 201 zł zysku, a korzyść wynikająca z braku podatku od zysków kapitałowych osiągnęła wartość 49 058 zł. W wypadku IKZE ulga podatkowa ponownie wyniosła 18 360 zł (lub więcej przy zarobkach przy przekroczonym progu podatkowym), natomiast kwota zapłaconego 10% ryczałtu od wypłaty środków z IKZE jest równa 36 020. W tym przypadku IKE jest więc zdecydowanie bardziej opłacalne, nawet jeśli nasz podatek dochody by wynosił 32% przez cały okres pięćdziesięciu lat, zmniejszyłoby to jedynie różnicę na korzyść IKE do niecałych 4 tysięcy złotych. Istnieje jednak jeszcze jedna możliwość. Jeśli uzyskane zwroty podatków będziemy ponownie inwestować wpłacając otrzymane kwoty na IKZE, ponownie okaże się ono zwycięzcą i to wyraźnym, już przy niższej stawce podatków zysk wyniesie ponad 37 tysięcy więcej niż z IKE.
IKE i IKZE, czyli podsumowanie
Biorąc pod uwagę jedynie matematykę, przy ponownym inwestowaniu zwrotów podatku, zdecydowanie korzystniej wypada IKZE. Jednak wiele zależy od naszej strategii inwestycyjnej – im niższy próg podatkowy i wyższa stopa zwrotu, tym korzystniej wypada IKE. Na jego korzyść przemawia również wyższy roczny limit wpłat, w 2020 roku jest to 15 681 zł przeciw 6272,40 zł oraz fakt, że środki są zwolnione z podatku od zysków kapitałowych minimum pięć lat wcześniej. Należy więc przeanalizować wszystkie te aspekty i indywidualnie ocenić, który sposób oszczędzania na emeryturę jest bardziej odpowiedni.
