Loterie były od setek lat wykorzystywane nie tylko jako forma rozrywki, ale jako istotne źródło dochodów, które pomagały finansować między innymi zamorskie kolonie. Na przykład finansiści z Jamestown w stanie Wirginia organizowali loterie, aby zebrać pieniądze na wsparcie ich kolonii. Te loterie były dość wyrafinowane jak na tamte czasy i zawierały nawet natychmiastowe wyłanianie zwycięzców. Niedługo potem każda z 13 pierwotnych kolonii ustanowiła system loterii w celu zwiększenia dochodów. Koncepcja ta rozpowszechniła się potem na cały świat.
Początki loterii
Loteria, jaką znamy dzisiaj, powstała 580 lat temu w Belgii, a konkretniej w Brugii. W archiwum miejskim w księdze rachunkowej z lat 1441-1442 znajduje się paragraf odnoszący się do wynalazku jednego z mieszkańców. Pomysł ten rozprzestrzenił się najpierw na Włochy, potem na pozostałe kraje Europy, a następnie na resztę świata, z sukcesem, który można dziś zaobserwować w trzech czwartych krajów świata. Historycy twierdzą przy tym, że loterie istniały już w Chinach, 200 lat przed naszą erą, i w starożytnym Rzymie. Ale nie miały one formy znanej nam dzisiaj, gdzie część dochodów finansuje różne projekty społeczne.
Jakie więc cechy wynalazku z Belgii sprawiły, że odniósł on aż taki sukces? Zacznijmy od tego, że to, co miało miejsce w Brugii w 1441 r., to publiczne losowanie z nagrodami finansowymi i precyzyjnym planem losowania. To losowanie zostało zorganizowane w celu pozyskania funduszy na szczytny cel, jakim było sfinansowanie projektów miejskich.
Czym w ogóle jest loteria?
Mówiąc ogólnie loteria to forma hazardu, która polega na losowaniu liczb z pewnego zbioru w celu zdobycia określonej nagrody. W niektórych krajach ich rządy całkowicie zakazują prowadzenia jakichkolwiek form takiej aktywności loteryjnej, podczas gdy w innych popierają loterie, o ile są one organizowane w postaci ściśle regulowanej przez odpowiednie instytucje krajowe. Powszechne jest zatem regulowanie przebiegu i zasad loterii przez rządy krajów. Najczęściej spotykaną zasadą jest zakaz sprzedaży losów osobom nieletnim. Ponadto dystrybutorzy losów muszą mieć licencję na ich rozpowszechnianie.
Chociaż różnego rodzaju gry loteryjne były powszechne w Stanach Zjednoczonych i paru innych krajach, głównie europejskich w XIX wieku, to jednak na początku XX wieku większość odmian hazardu, w tym między innymi loterie, stała się nielegalna nie tylko w USA, ale także w większości krajów Europy i nawet całego świata. Sytuacja taka trwała długo jeszcze po zakończeniu II wojny światowej. Z kolei w latach 60. ubiegłego wieku loterie i ogólnie kasyna zaczęły ponownie pojawiać się na całym świecie. Był to popularny i popierany przez rządy krajów sposób na zwiększenie wpływów do budżetu bez konieczności niepożądanego podnoszenia podatków.
Loterie mogą występować w wielu odmianach. Na przykład typowym formatem takiej akcji jest nagroda w postaci stałej kwoty w gotówce lub jakieś produkty. W takim przypadku istnieje jednak pewne ryzyko ponoszone przez organizatora w przypadku sprzedaży niewystarczającej liczby losów. Częściej pula nagród zasilana będzie poprzez stały procent od dochodów w loterii. Popularną formą takiego rozwiązania jest loteria oparta o zasadę „50-50”. Oznacza ona, że organizatorzy takiej akcji obiecują, że wypłacana łączna kwota nagród wyniesie 50% sumy przychodów ze sprzedaży losów. Wiele nowoczesnych loterii pozwala graczom samodzielnie wytypować liczby na losie, co skutkuje możliwością uzyskania wielu wygranych przy pomyślnym wytypowaniu liczb.
Ogólne zasady loterii
Podstawowe zasady loterii są zazwyczaj dość proste. Przede wszystkim musi istnieć jakiś sposób rejestrowania tożsamości graczy, kwot pieniędzy postawionych przez każdego z nich, jak również liczb lub innych odpowiednich symboli, na które gracze stawiają swoje pieniądze. Uczestnik gry może na przykład wpisać swoje nazwisko na kuponie, który zostaje następnie zdeponowany u organizatora loterii w celu późniejszego przetasowania i ewentualnego wyboru w losowaniu lub też gracz może kupić wcześniej ponumerowany los, wiedząc, że jego kod zostanie wpisany do puli liczb, przy czym obstawiający będzie odpowiedzialny za sprawdzenie wyników losowania.
Wiele współczesnych loterii jest prowadzonych za pomocą systemów komputerowych rejestrujących wybrane przez każdego gracza symbole lub wygenerowane losowo liczby. Zasadniczo obstawiający są odpowiedzialni za sprawdzenie, czy wygrali. Rzadko zdarza się automatyczne rozstrzygnięcie wyników loterii i wypłacenie wygranych bez żadnej aktywności ze strony graczy.
Komputery są coraz częściej wykorzystywane do tego celu, głównie ze względu na ich możliwości do przetwarzania i przechowywania informacji dotyczących losów i wyników, a także do generowania wyników w oparciu o czynniki losowe. Na podobnej zasadzie działa też na przykład każde nowoczesne online kasyno. Co ważne, nie ma tutaj znaczenia konkretny format loterii. Chodzi nam o to, że systemy komputerowe tak samo skutecznie poradzą sobie z wylosowaniem liczb stanowiących wynik loterii i następnie wyłonienie graczy, którzy trafnie wytypowali rezultaty losowania, jak i odnalezienie kuponów z wygrywającymi symbolami, wydrukowanymi wcześniej.
Loterie w Polsce
Gry loteryjne w Polsce są organizowane wyłącznie przez monopolistę w tej branży, czyli Totalizator Sportowy. Do tego grona należą między innymi popularne wśród graczy opcje takie jak Kaskada i Zdrapki, ale loteriami o nieco mniej klasycznych zasadach są także gry takie jak:
- Lotto;
- Multi Multi;
- Mini Lotto;
- czy też Keno;
- Eurojackpot;
- Ekstra Pensja;
- Super Szansa i inne.
Ponadto możemy także spotkać się z loteriami o nieco innej specyfice, jak na przykład popularna kilka lat temu Loteria Paragonowa zorganizowana przez nasze Ministerstwo Finansów. Czasami różne sieci handlowe organizują też loterie na podobnych zasadach, czyli oparte o paragony zakupowe.
Ogólnie rzecz biorąc — gracze w Polsce, którzy lubują się w rozgrywkach loteryjnych, muszą jednak skupiać się na produktach Totalizatora Sportowego.
