W świątecznym wydaniu emitowanego na kanale Portfel Polaka programu “Po Stronie Konsumenta” adwokaci Marcin Lizurek i Karol Wenus ostrzegają przed niektórymi świątecznymi “okazjami”. Tym razem dowiemy się na co powinniśmy uważać, aby po Świętach Bożego Narodzenia nie zostać z długami oraz do kogo zwrócić się o pomoc, gdy znajdziemy się w problematycznej sytuacji.
Po Stronie Konsumenta #6 – uwaga na świąteczne pożyczki
Chwilówki – podstawowe informacje
Przed świętami firmy pożyczkowe i parabankowe zwracają się do nas z “niezwykle korzystnymi” pożyczkami. Najczęściej tego typu pożyczki to tak zwane chwilówki – czyli krótkoterminowe kredyty konsumenckie. Opiewają one na dość niską kwotę – od kilkuset do kilku tysięcy złotych. Chwilówki charakteryzują się tym, że są bardzo kosztowne. Oczywiście w okresie świątecznym znajdziemy różnego typu promocje dotyczące chwilówek, trafiają się nawet pożyczki “bezkosztowe” – oczywiście o ile spłacimy chwilówkę w terminie.
Co ciekawe, w najpopularniejszych instytucjach pożyczkowych panuje zasada, że im dłuższy okres pożyczki, tym niższy koszt – dla przykładu w przypadku pożyczki na 5 tysięcy złotych na 12 miesięcy RRSO wynosi niecałe 20%, a w przypadku tej samej kwoty pożyczonej na 3 miesiące rzeczywista roczna stopa oprocentowania przyjmuje już wartość przekraczającą 100%. Dlaczego tak się dzieje? Ma to na celu nakręcenie “spirali długów”, obniżenie miesięcznej raty konsumenta w taki sposób, aby nie czuł on pożyczki na swoim karku i był skłonny zaciągnąć kolejną.
Warto wiedzieć, że przy kredycie mamy dwa rodzaje kosztów:
- Koszty odsetkowe – uzależnione od wysokości stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego
- Koszty pozaodsetkowe – prowizja, opłata przygotowawcza, ubezpieczenie i inne dodatkowe koszty.
Co ważne, maksymalne roczne pozaodsetkowe koszty kredytu obecnie to 25% kredytu + 30% w ujęciu rocznym. Jeśli bierzemy kredyt na pół roku, maksimum może z kolei wynosić 25% + 15%. Teoretycznie więc pozaodsetkowe koszty kredytu nie powinny nigdy przekraczać tych kwot. Bardzo możliwe, że wiele chwilówek te kwoty jednak przekracza.
Upadłość konsumencka pomocą, gdy wpadniemy w spiralę zadłużenia
Co bardzo istotne, nawet jeśli weźmiemy taką pożyczkę i wpadniemy w spiralę zadłużenia, zawsze mamy różne możliwości. Pierwszą opcją jest upadłość konsumencka. W dzisiejszych czasach sąd odmawia takiego “oddłużenia” wyłącznie w sytuacjach, w których konsument celowo i samodzielnie doprowadził się do upadłości. Generalnie więc, jeśli sytuacja jest już bez wyjścia, to można skorzystać z upadłości.
Gdzie weryfikować firmy pożyczkowe?
W pierwszej kolejności należy wejść na stronę internetową Komisji Nadzoru Finansowego. Prowadzi ona rejestr wszystkich firm pożyczkowych i pośredników kredytowych. Każdy podmiot działający na tym rynku musi się wpisać na tę listę pod groźbą bardzo wysokich kar.
Co istotne, nawet jeśli dana instytucja znajduje się na tej liście, to nie powinno to uśpić naszej czujności. Otóż KNF nie sprawuje bieżącego nadzoru nad tymi instytucjami. Należy więc sprawdzić czy w stosunku do tego podmiotu nie zostało wydane przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów tak zwane ostrzeżenie konsumenckie. UOKiK publikuje je na swojej stronie internetowej.
W następnym kroku, gdy dana firma nie znajduje się na liście ostrzeżeń konsumenckich, sprawdźmy listę ostrzeżeń KNF. Co prawda dotyczy ona nieco innych podmiotów, to jednak parabanki się na niej bardzo często znajdują, gdyż prowadzą one działalność bankową – lub działalność w zakresie obrotu instrumentami finansowymi – bez zezwolenia albo bez wpisu do rejestru agentów.
Do kogo zwrócić się o pomoc, gdy po zaciągnięciu pożyczki okazuje się ona bardzo niekorzystna?
Pierwszy adres to Rzecznik Finansowy. On formalnie nie wyda decyzji, która zlikwiduje nam pożyczkę, lecz podmiot ten ma za zadanie dbać o interesy konsumentów korzystających z usług finansowych. Z reguły, gdy do instytucji pożyczkowej przychodzi pismo od Rzecznika Finansowego z prośbą o wyjaśnienie, to jest ona zobowiązana do wyjaśnienia szczegółowych wyjaśnień.
Drugi adres to miejski lub powiatowy Rzecznik Praw Konsumenta. Dzięki takiej osobie również możemy uzyskać cenną pomoc, choćby może ona po naszej stronie występować podczas procesu sądowego.
Ostatni adres to Rzecznik Praw Obywatelskich. Jego zadaniem jest pomagać obywatelom i jego działalność jest niezwykle ceniona. Warto więc zwrócić się również do niego.
Jak wygląda proces sądowy przeciwko firmie pożyczkowej?
Czasami jednak sprawa trafia do sądu cywilnego. Wtedy w pierwszej kolejności, jeżeli prawnik lub Rzecznik Praw Konsumenta stwierdzi, że zostały naruszone przepisy Ustawy o kredycie konsumenckim, które uprawniałoby nas do skorzystania z tak zwanego kredytu darmowego – takie jak choćby przekroczenie odsetek maksymalnych i pozaodsetkowych kosztów dodatkowych – to od razu należy złożyć oświadczenie instytucji pożyczkowej, że chcemy z tego przepisu skorzystać.
Co dalej? Każdy sąd rozpatrujący sprawę konsumencką powinien ustalić z urzędu czy pożyczka właśnie nie narusza odsetek maksymalnych i pozaodsetkowych kosztów dodatkowych oraz czy nie występują w niej niedozwolone klauzule umowne.
Istnieje także instytucja wyzysku. Jest ona jednak o tyle trudna, że wymaga ona od konsumenta udowodnienia, iż doszło do wykorzystania jego trudnej sytuacji majątkowej. Co ważne, za wyzysk oskarżonemu należy odpowiedzialność karna w wymiarze kary pozbawienia wolności od trzech miesięcy do lat pięciu. Ma to więc funkcję prewencyjną, aby funkcje pożyczkowe nie naciągały biednych ludzi na bardzo niekorzystne pożyczki. Co ważne, w sądzie po naszej stronie może wystąpić zarówno wspomniany już Rzecznik Praw Konsumenta, ale i Prokurator czy nawet sąd.
Czy zatem powinniśmy rozważać skorzystanie ze świątecznej promocji firmy pożyczkowej?
Po pierwsze, poważnie zastanówmy się czy ta pożyczka jest nam naprawdę potrzebna. Po drugie sprawdźmy dokładnie firmę udzielającą pożyczki oraz szczegółowo przeczytajmy umowę naszej pożyczki. Niestety, wśród promocyjnych ofert firm pożyczkowych powszechnie zdarzają się oszustwa, więc musimy być tutaj bardzo ostrożni.
Zapraszam do samodzielnego zapoznania się z całą rozmową, znajduje się ona poniżej. Wszystkim widzom i czytelnikom życzymy Wesołych Świąt!
