Często wydaje nam się, że rządzący i organy administracyjne nie zawsze biorą pod uwagę dobro obywateli. Jednak wielokrotnie możemy wyrazić naszą opinię na najróżniejsze tematy, które mają wpływ na codzienne życie w naszych miastach.
Czym są konsultacje społeczne? Jak działają i w jaki sposób możemy wziąć w nich udział? Dowiesz się z tego artykułu:
Co to są konsultacje społeczne?
Konsultacje społeczne są niezwykle ważną częścią życia społecznego i bardzo istotnym narzędziem komunikacji w państwach demokratycznych. Polegają one na rozmowach pomiędzy obywatelami a podmiotami władzy i administracji, w celu poznania opinie społecznej na konkretny temat.
Konsultacje społeczne często przeprowadzane są w sprawach kluczowych dla rozwoju kraju, miasta lub konkretnej społeczności. Mają one przede wszystkim na celu włączenie obywateli do procesu podejmowania decyzji w różnych dziedzinach życia publicznego.
Nie wszyscy zdajemy sobie sprawę kto, kiedy i gdzie może prowadzić konsultacje społeczne. Nie zawsze wiemy, że mamy prawo wziąć głos w ważnych dla nas sprawach. Konsultacje społeczne są prowadzone dla obywateli. Tego typu rozmowy mogą być ogólnokrajowe, lokalne lub środowiskowe.
Przykładowo mogą być prowadzone przez urząd miasta w celu poznania opinii mieszkańców na temat inwestycji prowadzonych na terenie miasta. Warto wiedzieć, że możemy mieć głos nie tylko w sprawach lokalnych, ale także ogólnokrajowych. Jednak w tym przypadku tylko konkretne podmioty mogą prowadzić konsultacje społeczne.
Czym są ogólnokrajowe konsultacje społeczne?
Nie wszyscy w każdej sytuacji mogą zorganizować konsultacje społeczne. W przypadku rozmów ogólnokrajowych mogą być one przeprowadzone przez:
- Sejm – w celu poznania opinie obywateli na temat projektu lub projektów ustaw, lub uchwał, które określają podstawowe kierunki działania państwa;
- Prezesa Rady Ministrów lub samych ministrów – w celu poznania opinii obywateli na temat wydawanych przez siebie aktów normatywnych, a także ich projektów.
Prościej mówiąc, organy rządowe mogą prosić obywateli o wyrażenie opinii na temat najróżniejszych projektów ustawa. Jednak istnieją wyjątki, ponieważ konsultacje społeczne, a także referenda nie mogą być prowadzone w sprawach dotyczących obronności i bezpieczeństwa państwa w tym sił zbrojnych.
Warto wiedzieć, że o przeprowadzenie konsultacji ogólnokrajowej mogą wnioskować organizacje polityczne, samorządy, związki zawodowe, społeczno-zawodowe organizacje rolników, organizacje spółdzielcze, organizacje młodzieżowe, organizacje kobiece, organizacje sportowe i obronne, stowarzyszenia, jak również inne organizacje społeczne. Znacznie częściej konsultacje społeczne są prowadzone lokalnie.
Lokalne konsultacje społeczne
Lokalne konsultacje społeczne dotyczą przede wszystkim rozmów lokalnych władz. Mogą zostać zorganizowane przez:
- Samorządy terytorialne – czyli Rady Gminy, Rady Powiatu i Rady Miasta. Mają one na celu poznać opinie obywateli na temat założenia lub rozwiązania projektów własnych uchwał
- Inne agencje i instytucje rządowe
Tego typu konsultacje mogą dotyczyć najróżniejszych sprawa. Przykładowo mieszkańcy mają możliwość wzięcia głosu w sprawie organizacji przestrzeni publicznej, mogą wyrazić opinie na temat budowy nowej drogi lub ścieżki rowerowej. Dodatkowo wnioskować o przeprowadzenie konsultacji społecznych mogą obywatele.
Po co prowadzone są konsultacje społeczne?
Głównym celem konsultacji społecznych jest poprawa decyzji podejmowanych przez władzę. Organy władzy powinny działać, tak, żeby obywatelom w danym kraju żyło się jak najlepiej. W państwach demokratycznych bardzo duże znaczenie mają ich mieszkańcy, i to oni sprawują władzę, chociaż zazwyczaj jest to władza pośrednia.
Konsultacje społeczne mają poprawić jakość decyzji i są swoistym dialogiem pomiędzy wybranymi przedstawicielami a obywatelami. Konsultacje społeczne nie umożliwiają przy tym mieszkańcom podjęcia ostatecznej decyzji, ponieważ ta mimo wszystko należy do organów władzy. Dialog w tym przypadku może mieć różne znaczenie i zastosowanie:
- Działanie i komunikacja dwustronna – ma na celu wspólne podjęcie decyzji i następnie realizowanie konkretnych działań;
- Konsultacja i komunikacja – jej głównym zadaniem jest poznanie opinii obywateli;
- Informowanie – polega przede wszystkim na przedstawieniu planowanych działań i poinformowaniu o tym obywateli.
Przede wszystkim dzięki konsultacjom społecznym możemy wyrazić opinię na najróżniejsze tematy i mieć wpływ na ich realizację. Od inwestycji do mniejszych przedsięwzięć, możemy zabrać głos i poprzeć jakieś działanie lub przedstawić nasze obawy. Dlatego warto brać w nich udział.
Jak wziąć udział w konsultacjach społecznych?
Bardzo ważne jest to, aby konsultacje społeczne pozwalały wyrazić opinie każdej osobie, która jest zainteresowana tematem. Cel, a także wszelkie informacje i reguły powinny być łatwo dostępne. Dodatkowo wyniki konsultacji muszą być powszechnie dostępne dla wszystkich zainteresowanych.
Informacji o prowadzonych, a także planowanych konsultacjach społecznych należy szukać:
- W przypadku konsultacji ogólnokrajowych – na stronie internetowej Rządowego Procesu Legislacji
- W przypadku konsultacji lokalnych – informacji należy szukać na stronach internetowych jednostek samorządów terytorialnych, czyli na oficjalnej stronie miasta, gminy, powiatu lub województwa
Konsultacje społeczne mogą być prowadzone na różne sposoby. Zazwyczaj sposób prowadzenia konsultacji, metody i narzędzia są dostosowywane do tematu rozmów. Bardzo często są one prowadzone na ulicach.
Wielu z nas wielokrotnie spotkało się z namiotami rozstawionymi w różnych częściach miasta i to właśnie w nich zbierane są opinie mieszkańców. Dodatkowo konsultacje społeczne mogą być prowadzone online. Obywatele mają możliwość przesyłania maili w celu wyrażenia swojej opinii.
Zdarza się także, iż organizowane są spacery lub warsztaty badawcze. Narzędzi i metod, które są stosowane, jest wiele. Dobrze zorganizowane i przygotowane konsultacje społeczne mogą mieć znaczący wpływ na poznanie opinii obywateli, a następnie podjęcie dobrych decyzji przez organy sprawujące władzę.
Miej wpływ na to, gdzie żyjesz 
Nie zawsze zdajemy sobie sprawę z tego, że możemy mieć wpływ na miejsce, w którym żyjemy. Konsultacje społeczne są prowadzone znacznie częściej, niż nam się wydaje. Dzięki nim możemy mieć wpływ na podejmowane przez władze decyzje.
Rozmowy z obywatelami mogą być prowadzone zarówno lokalnie, jak i na terenie całego kraju. Informacji o nich najlepiej szukać na oficjalnych stronach rządowych lub na stronie miasta, czy gminy, w której mieszkamy.
Dialog pomiędzy obywatelami a władzą jest prowadzony na różne tematy. Możemy mieć wpływ na przestrzeń w naszym mieście, mamy możliwość wyrażenia opinii na temat projektów ustaw, czy inwestycji. Warto z tego skorzystać.
