Z badania firmy IQS przeprowadzonego na zlecenie Santander Bank Polska wynika, że głównym źródłem wiedzy o finansach dla nastolatków jest Internet. Co więcej, okazuje się, że aż 74% nastolatków w wieku 16-18 lat w ogóle lub rzadko rozmawia z rodzicami o sytuacji gospodarczej Polski.
Młodsze dzieci rozmawiają z rodzicami o finansach, a starsze wolą TikToka
Badani nastolatkowie podzieleni zostali na dwie grupy wiekowe. Młodsi to uczniowie w wieku od 12 do 15 lat i starsi – w przedziale od 16 do 18 lat.
Starsze dzieci jako główne źródło informacji na temat zarządzania pieniędzmi wskazały… platformę TikTok. Aż 58% z nich udzieliło takiej odpowiedzi (można było wybrać więcej niż jedną odpowiedź). Kolejne miejsca zajęły zaś portale internetowe (49% wskazań) oraz YouTube (45%). Bezpośrednio za podium znaleźli się natomiast rodzice (38%).
Z kolei młodsze osoby najczęściej za główne źródło informacji na temat zarządzania pieniędzmi uznały rodziców – takiej odpowiedzi udzieliło 50% z nich. Na kolejnych miejscach znalazły się zaś: dom (44% wskazań), szkoła (43%), portale internetowe (31%) oraz YouTube i telewizja (30%).
Równie ciekawie przedstawiała się odpowiedź na pytanie, gdzie młodzież spotyka się z informacjami na temat zarządzania pieniędzmi. Wśród starszych nastolatków najwięcej – 49% wskazań otrzymała odpowiedź “na portalach internetowych”.
Na kolejnych stopniach podium uplasowały się zaś TikTok (48% wskazań) oraz YouTube (45%). Następnie – po 38% wskazań – uzyskały odpowiedzi “podczas rozmów z rodzicami” oraz “w szkole”. Wyniki przekraczające 30% wskazań osiągnęły też odpowiedzi “w telewizji” (32%) oraz “na Instagramie” (31%).
Wyniki badania wśród młodszych nastolatków ponownie okazały się zupełnie inne. Najwięcej – aż 50% z nich – udzieliło odpowiedzi “podczas rozmów z rodzicami”. W czołowej trójce znalazły się również takie wskazania, jak “w szkole” (43%) oraz “na portalach internetowych (31%).
Odpowiedzi “na YouTube” i “w telewizji” wybrało zaś po 30% badanych, a platformę TikTok wskazało tylko 25% młodszych nastolatków.
Rodzice zaczynają coraz częściej rozmawiać z dziećmi o finansach?
Z badania firmy IQS przeprowadzonego na zlecenie Santander Bank Polska nasuwa się wniosek, że wraz z wiekiem rozmowy z rodzicami oraz wpływ domu i szkoły na poziom wiedzy dziecka traci na znaczeniu na rzecz źródeł internetowych.
Co jednak bardzo istotne, w związku z trudną sytuacją gospodarczą 38% rodziców przyznało, że skłoniło ich to w ostatnim czasie do częstszych rozmów z dziećmi na tematy dotyczące finansów.
Warto też dodać, że zupełnie inne wnioski płyną z raportu PISA, przygotowanego dla Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), który również dotyczy edukacji finansowej nastolatków.
Z tego raportu wynika, że aż 94% wszystkich badanych uczniów uczy się zarządzania finansami od rodziców. Autorzy badania zauważyli też, że uczniowie z zamożniejszych rodzin częściej od innych rówieśników rozmawiają z rodzicami na tematy finansowe.
Edukacja finansowa młodzieży a szkoła
Warto również dodać, że w przypadku raportu PISA, zaledwie 34% polskich nastolatków wskazało, że źródłem wiedzy na temat pieniędzy są nauczyciele. Z tego badania wynika, że młodzież częściej niż od pedagogów czerpie wiedzę o finansach od znajomych (58% wskazań) oraz telewizji lub radia (55%).
W raporcie PISA napisano też, że 79% polskich uczniów deklaruje, że pozyskuje informacje z Internetu. Słabiej od nauczycieli w rankingu znalazły się tylko czasopisma (26% wskazań).
Wnioski nasuwają się same. Warto edukować zarówno młodzież, jak i ich rodziców, skoro są oni głównym źródłem wiedzy o finansach. Ma to znaczenie szczególnie w kontekście mniej zamożnych rodzin. Dla osób, które dysponują niewielkim budżetem, bardzo ważne jest, aby umiejętnie nim zarządzać. Pomóc w tym mogą dodatkowe programy edukacyjne.
Źródło wiedzy jest ważne, ale równie istotna jest jego jakość. Należy bowiem zauważyć, że rodzic, który często wpada w spiralę zadłużenia, nie jest najlepszym wzorem do naśladowania. Kwestia ta wygląda podobnie w przypadku wielu internetowych influencerów.
Jak młodzież ocenia swoją wiedzę o finansach?
Z badania firmy IQS przeprowadzonego na zlecenie Santander Bank Polska wynika, że pieniądze są ważne dla 6 na 10 osób w wieku od 12 do 18 lat. Dzieci w wieku od 16 do 18 lat uważają, że byłyby bardziej szczęśliwe, mając więcej pieniędzy, ponieważ mogłyby kupować więcej rzeczy, które chcą mieć.
Młodzież chce ponadto mieć pracę, która zapewni im wysokie zarobki. Uważa tak 54% osób w wieku od 12 do 15 lat i 65% w wieku od 16 do 18 lat. Starsze dzieci na równi traktują wysokie dochody oraz poczucie spełnienia w pracy i satysfakcji z niej płynącej. Młodsze chcą dobrze zarabiać, a przy tym równie mocno zależy im, aby praca była ich pasją.
Niestety, brak odpowiedniej edukacji finansowej jest u nastolatków widoczny. Sama młodzież z reguły ocenia swoją wiedzę o zarządzaniu finansami oraz o ekonomii i gospodarce jako przeciętną.
Zaledwie 22% starszych nastolatków uważa, że ma dużą lub bardzo dużą wiedzę na wspomniane zagadnienia. U młodszych nastolatków tylko 7% deklaruje, że ich wiedza jest duża lub bardzo duża. Co gorsza, aż 48% młodszych nastolatków i 31% starszych twierdzi, że ich wiedza z tego zakresu jest mała lub bardzo mała.
Podczas badania sprawdzono wiedzę respondentów w praktyce. Ankieterzy pytali młodzież między innymi o to, czym jest inflacja i jak wpływa na siłę nabywczą pieniądza. Co ciekawe, okazało się, że aż 80% dzieci w wieku od 12 do 15 lat dobrze rozumie to zagadnienia.
Co równie ważne, wraz z wiekiem zwiększa się wiedza na temat mądrego kupowania i konsumowania produktów oraz usług. W tym obszarze 60% badanych po 16. roku życia ocenia swoją wiedzę jako duża.
Jak młodzież zarządza finansami?
Badanie PISA przygotowane dla Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) wskazuje, że ponad 75% nastolatków porównuje ceny w sklepach i ceny ze stacjonarnego punktu z cenami w e-sklepie. Popularną taktyką wśród 55% badanych jest również powstrzymanie się przed zakupem do momentu, aż produkt stanieje.
Skąd pieniądze trafiają do portfeli młodzieży? Polacy czerpią je głównie z kieszonkowego (58% wskazań) i dorywczych prac wakacyjnych. Warto zaznaczyć, że młodzi Polacy częściej niż ich rówieśnicy z krajów OECD zarabiają pieniądze w sezonie wakacyjnym lub dorabiają po szkole – 46% udzieliło takiej odpowiedzi, podczas gdy średnia OECD wynosi 39%.
Rodzicom również brakuje wiedzy o finansach?
Nie da się zaprzeczyć, że rodzice mają silny wpływ na swoje dzieci, dzięki czemu mogą – i powinni – przekazywać im użyteczną wiedzę na temat finansów. Z badania firmy IQS przeprowadzonego na zlecenie Santander Bank Polska wynika, jednak, że aż 58% rodziców określa swoją wiedzę na temat ekonomii lub finansów jako średnią.
Co gorsza, kolejne 19% rodziców deklaruje, że ich wiedza z tego zakresu jest mała lub bardzo mała. Sytuacja ta poważnie ogranicza możliwość wspierania i edukowanie dzieci w tym obszarze. Jak więc widzimy, polscy rodzice sami potrzebują wsparcia w obszarze pieniędzy ze szczególnym naciskiem na edukację finansową.
Pieniądze to ważny element codzienności niemal każdej osoby na świecie. Warto więc poświęcić czas na dokształcanie się w tym obszarze, aby następnie móc rozmawiać o finansach z dziećmi już od najmłodszych lat – takie działanie bez wątpienia przyniesie korzyści każdej ze stron.
