W najnowszym odcinku emitowanego na kanale Portfel Polaka programu „Biznes Focus” Cezary Andrzejczyk – partner zarządzający w Qualia Advisory i Jerzy Kachnowicz – CEO CreamFinance Poland, rozmawiają o regulacjach sektora pożyczkowego w Polsce. Oto, czego się dowiedzieliśmy:
Do jakich kluczowych zmian w przepisach dotyczących instytucji pożyczkowych w Polsce doszło w ostatnim czasie?
Nowe regulacje sektora pożyczkowego w Polsce są pokłosiem Ustawy o kredycie konsumenckim, która weszła w życie w trzech etapach. Pierwszym etapem było obniżenie maksymalnych kosztów odsetkowych i pozaodsetkowych. Przepisy te weszły w życie już w grudniu 2022 roku. Firmy pożyczkowe szybko się do nich dostosowały.
Druga fala zmian polegała na konieczności prowadzenia analizy zdolności kredytowej konsumentów przez firmy pożyczkowe. Wiele podmiotów z tej branży – w tym CreamFinance – takie analizy prowadziło już wcześniej, dlatego ta zmiana nie była zbyt problematyczna.
Trzeci etap zmian wszedł w życie zaś 1 stycznia 2024 roku. Od tego dnia instytucje pożyczkowe, udzielające kredytów konsumenckich, zostały formalnie objęte nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego. To bardzo duża i istotna zmiana dla całego sektora instytucji pożyczkowych.
Na mocy tej regulacji, wszystkie firmy pożyczkowe przed 1 stycznia 2024 roku musiały podnieść kapitał zakładowy do 1 miliona złotych, przybrać formę spółki akcyjnej lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z radą nadzorczą oraz dostosować się w zakresie pozyskiwania finansowania, co jest bardzo dużym ograniczeniem dla sektora instytucji pożyczkowych – gdyż firmy te nie mogą emitować obligacji.
Głównymi źródłami finansowania firm pożyczkowych są więc obecnie pożyczki bankowe, kapitały własne lub ewentualnie pożyczki od właścicieli.
Czy po wejściu w życie nowych przepisów praktyk lichwiarskich na rynku pożyczkowym będzie coraz mniej?
Do tej pory sektor instytucji pożyczkowych nadzorowany był przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. UOKiK miał jednak zupełnie inne uprawnienia i z zasadzie jego możliwości były ograniczone do działań następczych – mógł on nakładać kary na firmy, które zastosowały już praktyki lichwiarskie.
Rolą Komisji Nadzoru Finansowego jest maksymalne ograniczenie praktyk lichwiarskich oraz działań niezgodnych z prawem w sektorze instytucji pożyczkowych. Co bardzo istotne, KNF może w tym zakresie działać na przyszłość – choćby za pomocą wiążących rekomendacji, jak ten sektor ma działać.
Co więcej, Komisja Nadzoru Finansowego posiada uprawnienie polegające na tym, że firma, która prowadzi działalność, a nie jest na liście KNF może być przez KNF wykreślona jako przedsiębiorca.
Mało tego, Komisja Nadzoru Finansowego już od 20 listopada monitoruje, które firmy spełniają wymogi formalne, a od 1 stycznia systematycznie wykreśla firmy, które tych wymogów nie spełniły.
Ponadto, od 1 stycznia firmy pożyczkowe muszą w cyklach kwartalnych raportować do KNF dane dotyczące swojej działalności. W zakres tych raportów wchodzą sprawozdania finansowe tych spółek oraz dane sprzedażowe.
Jaka jest rola firm pożyczkowych na rynku kredytowym po najnowszych zmianach przepisów?
Firmy pożyczkowe nadal żyją w innej rzeczywistości niż banki. Instytucje pożyczkowe koncentrują się bowiem na udzielaniu pożyczek w mniejszych kwotach, bank udziela zaś kredytów gotówkowych na znacznie wyższe sumy.
Jak firmy pożyczkowe analizują zdolność kredytową klientów?
Przede wszystkim firmy pożyczkowe z przyczyn formalnych muszą najpierw sprawdzić bazy długów (biura informacji gospodarczej) oraz bazę PESEL. Następnie instytucja pożyczkowa – za zgodą klienta – bezpośrednio z banku pobiera informacje finansowe klienta i na ich podstawie ocenia jego zdolność kredytową.
Jakie są plany CreamFinance na najbliższy rok?
CreamFinance w pierwszym kwartale 2024 roku przeprowadzi rebranding jednej ze swoich marek – LendOn. Kolejnymi krajami grupy CreamFinance, w których w najbliższym czasie zostanie przeprowadzony rebranding, będą Hiszpania i Czechy.
Jak firmy pożyczkowe radzą sobie z ryzykiem niespłacalności pożyczek przez klientów?
Kluczem jest tutaj właściwa ocena zdolności kredytowej klienta. Jeśli zostanie ona dobrze przeprowadzona, to ryzyko to będzie zminimalizowane. Nie zmienia to faktu, że w sektorze finansowym ryzyko jest najważniejszym kosztem.
Z tego powodu firmy pożyczkowe muszą bardzo ostrożnie nim zarządzać. W tym aspekcie dodatkowy atut dużych firm pożyczkowych stanowią niskie kwoty pożyczek – w przypadku CreamFinance średnia pożyczka wynosi 2400 złotych – oraz duża liczba klientów.
Kto jest przeciętnym klientem firm pożyczkowych w Polsce?
Podstawowym profilem klienta firmy pożyczkowej jest osoba od 24. do 44. roku życia, która w danym momencie po prostu poszukuje finansowania.
Czy w najbliższych latach branża pożyczkowa nadal będzie się rozwijać?
Branża pożyczkowa rozwija się obecnie w sposób naturalny, jako że funkcjonujemy obecnie w dobie wysokiej inflacji.
Jerzy Kachnowicz spodziewa się jednak, że już wkrótce będą odpuszczały kolejne segmenty rynku, na czym zyskają firmy pożyczkowe. Do drastycznych zmian na rynku pożyczkowym dojść jednak nie powinno.
Zapraszam do samodzielnego zapoznania się z całym odcinkiem, nagranie znajduje się poniżej:
