Media czasem nazywane są czwartą władzą, ponieważ mają ogromny wpływ na postrzeganie działań rządów, informują obywateli, ale zapewniają też rozrywkę. Demokracja nie może istnieć bez dobrze działających mediów publicznych. Jednak w Polsce coraz częściej możemy zauważyć wpływ polityków na działanie państwowych mediów. Jednocześnie media publiczne sporo nas kosztują. Ile dokładnie wydajemy na media publiczne? Dlaczego działanie państwowych mediów wzbudza tyle kontrowersji?
Czym są media publiczne?
Media publiczne w Polsce składają się z Telewizji Polskiej (TVP) i Polskiego Radia (PR). Zarówno Telewizja Polska, jak i Polskie Radio działają jako państwowe przedsiębiorstwa, których celem jest dostarczanie rzetelnych i obiektywnych informacji oraz rozrywki dla polskiego społeczeństwa. Wśród kanałów polskiej telewizji publicznej znajdziemy TVP1, TVP2, TVP Info, TVP Sport, TVP Kultura, TVP Historia, TVP Rozrywka i TVP ABC. Natomiast Polskie Radio składa się z kilku programów: Program I, Program II, Program III, Program IV – „Czwórka”, Program Polskiego Radia dla Zagranicy i Polskie Radio 24.
Historia mediów publicznych w Polsce sięga czasów PRL-u, kiedy to państwo kontrolowało i cenzurowało przekazy medialne. W 1989 roku po upadku komunizmu wprowadzono reformy, które doprowadziły do powstania niezależnych mediów publicznych. W ciągu ostatnich kilku lat rządząca partia wprowadziła jednak różne zmiany w strukturze i finansowaniu mediów publicznych, co wywołało krytykę ze strony środowisk związanych z wolnością prasy i niezależnością mediów. Ale dlaczego tak ważna jest wolność mediów?
Wolne media są podstawą do utrzymania demokracji i wolności słowa. Przez wolność mediów rozumie się niezależności i niezawisłość. W praktyce oznacza to, że media są w stanie ujawniać i prezentować różnorodne opinie i punkty widzenia, co jest kluczowe dla funkcjonowania rzetelnej i uczciwej debaty publicznej. Wolne media również pełnią ważną funkcję w kontrolowaniu i nadzorowaniu działania władz oraz ujawnianiu nieprawidłowości i nadużyć. W rezultacie wolne media są ważne dla ochrony praw i wolności obywateli, a także dla utrzymania i rozwijania demokracji. A jaka jest misja mediów publicznych? Głównym ich zadaniem jest przekazywanie rzetelnych i obiektywnych informacji.
Czemu mają służyć media publiczne?
Media publiczne mają służyć społeczeństwu poprzez dostarczanie rzetelnych, obiektywnych i zróżnicowanych informacji oraz rozrywki. Celem mediów publicznych jest przede wszystkim edukowanie i informowanie obywateli, a także promowanie kultury i wartości narodowych. Media publiczne powinny również spełniać funkcję kontrolną wobec władzy, dostarczając obywatelom informacji na temat działań rządu i innych organów władzy. Dzięki temu obywatele mogą lepiej rozumieć i oceniać działania władzy, a także brać udział w procesie demokratycznym. Ponadto media publiczne powinny również zapewniać równy dostęp do informacji dla wszystkich grup społecznych, niezależnie od ich pochodzenia, wykształcenia czy miejsca zamieszkania. Dzięki temu media publiczne mogą przyczynić się do budowania lepszego i bardziej zintegrowanego społeczeństwa, w którym obywatele mają dostęp do rzetelnych informacji i są bardziej świadomi swoich praw oraz obowiązków. Poza tym publiczna telewizja i publiczne radio powinny być polem do wypowiedzi dla różnych ugrupowań politycznych.
W ostatnich latach w Polsce wystąpiły pewne problemy związane z wolnością mediów. Wiele osób twierdzi, że władze w Polsce naciskają na media, aby prezentowały jednostronną narrację w celu ograniczania niezależności i wolności dziennikarzy. Ponadto niektóre reformy dotyczące mediów i dostępu do informacji publicznej wywołały obawy, że władze będą miały więcej kontroli nad tym, co jest ujawniane i prezentowane w mediach. W rezultacie część obserwatorów uważa, że wolność mediów w Polsce jest zagrożona i wymaga ochrony oraz wsparcia. Eksperci coraz częściej twierdzą, że to prywatne media w Polsce są bardziej obiektywne od tych publicznych.
Media publiczne a media prywatne
Media prywatne to media, które nie są własnością państwa. Mogą to być zarówno indywidualni inwestorzy, jak i korporacje. Prywatne media są zwykle finansowane przez reklamy, sprzedaż abonamentów lub inwestycje prywatne. Celem prywatnych mediów jest generowanie zysku dla swoich właścicieli. Media publiczne natomiast, takie jak Telewizja Polska i Polskie Radio, to media kontrolowane przez państwo.
Różnica między tymi dwoma rodzajami mediów jest dość zasadnicza. Prywatne media są bardziej skłonne do podejmowania ryzyka i eksperymentowania z formatami, ponieważ ich celem jest generowanie zysku. Media publiczne natomiast, ponieważ są finansowane przez podatników, są bardziej skłonne do utrzymywania status quo i unikania kontrowersyjnych tematów. Z drugiej strony, media prywatne bywają krytykowane za to, że są zbyt skoncentrowane na generowaniu zysku kosztem rzetelności i obiektywizmu w przekazywaniu informacji.
Media prywatne są finansowane przez inwestorów, a także są utrzymywane z reklam i abonamentów. A jak to wygląda w przypadku mediów publicznych?
Jak są finansowane media publiczne?
Koszty działalności mediów publicznych w Polsce są stosunkowo wysokie. W 2020 roku budżet telewizji publicznej wyniósł około 2,6 mld zł, a budżet Polskiego Radia wyniósł około 500 mln zł. Media publiczne w Polsce są finansowane przede wszystkim z abonamentu radiowo-telewizyjnego oraz z budżetu państwa. Abonament jest obowiązkowy dla wszystkich posiadaczy odbiorników telewizyjnych i radiowych. Aktualnie wynosi 27,30 zł miesięcznie. Jeśli dana osoba płaci abonament każdego miesiąca, wówczas za okres 12 miesięcy wyniesie 327,60 zł.
Polacy stopniowo rezygnują z telewizji i radia. Możemy zauważyć to przede wszystkim u młodszych osób, które często w ogóle nie decydują się na zakup telewizora. Ponadto niektóre grupy społeczne są zwolnione z płacenia abonamentu radiowo-telewizyjnego. Zaliczają się do nich między innymi emeryci. Rząd postanowił wprowadzić rekompensatę dla mediów publicznych z tytułu utraconych wpływów abonamentowych, które wynikają między innymi ze zwolnienia z abonamentu niektórych grup społecznych. Jednak ile dokładnie środków jest przeznaczanych na finansowanie mediów publicznych? Ściągane abonamenty oraz rekompensaty dla Telewizji Polskiej i Polskiego Radia dały w latach 2016-2021 kwotę 10,3 mld zł.
Media publiczne sporo nas kosztują, ale w ostatnich latach wzbudzają sporo kontrowersji
Media publiczne w Polsce to Telewizja Polska i Polskie Radio, które działają jako państwowe przedsiębiorstwa. Ich zadaniem jest dostarczanie rzetelnych i obiektywnych informacji oraz rozrywki dla społeczeństwa, a także spełnianie funkcji kontrolnej wobec władzy i promowanie kultury i wartości narodowych. Media publiczne finansowane są głównie z abonamentu i dotacji budżetowych. W ostatnich latach rządząca partia wprowadziła jednak zmiany w strukturze i finansowaniu mediów publicznych, co wywołało krytykę ze strony środowisk związanych z wolnością prasy i niezależnością mediów. Rząd postanowił wprowadzić rekompensatę dla mediów publicznych z tytułu utraconych wpływów abonamentowych. W latach 2016-2021 media publiczne kosztowały nas 10,3 mld zł. Aktualnie abonament radiowo-telewizyjny wynosi 27,30 zł miesięcznie, w skali roku daje to kwotę 327,60 zł.
W ostatnich latach w Polsce wystąpiły pewne problemy związane z wolnością mediów. Niektóre reformy dotyczące mediów i dostępu do informacji publicznej wywołały obawy związane z wolnością mediów. W telewizji publicznej coraz częściej możemy zauważyć wpływ władzy, co wzbudza sporo kontrowersji, ponieważ wolne media są podstawą do utrzymania demokracji i wolności słowa.
