Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zamieściło w wykazie prac legislacyjnych i programowych rządu projekt zmiany ustawy o emeryturach i rentach. Projekt ten zakłada wprowadzenie już w 2024 roku drugiej obowiązkowej waloryzacji rent i emerytur. Na jakich warunkach dodatkowa podwyżka emerytur miałaby być przyznawana?
Druga waloryzacja emerytur – co już wiemy?
Projekt zmiany ustawy o emeryturach i rentach złożony przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zakłada, że poza marcową waloryzacją rent i emerytur w systemie pojawiłyby się przepisy o tym, że druga waloryzacja stałaby się obowiązkiem rządu, jeśli w pierwszym półroczu inflacja przekroczy 5%.
W projekcie możemy przeczytać, że “dodatkowa waloryzacja (tak zwana interwencyjna/okresowa) ma być działaniem mającym na celu ochronę świadczeniobiorców (przede wszystkim emerytów i rencistów pobierających najniższe świadczenia) przed skutkami wysokiego wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w trakcie roku”.
Resort pracy wyjaśnia, iż “proponuje się, aby wskaźnikiem dodatkowej waloryzacji był wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszym półroczu danego roku (pod warunkiem jego przekroczenia ponad 105%) zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym półroczu danego roku”.
Równocześnie Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zastrzega, że bazą do wyliczenia waloryzacji będzie wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów (tak zwana inflacja emerycka), podobnie jak ma to miejsce w przypadku marcowych podwyżek.
Jeśli jednak tradycyjny wskaźnik inflacji będzie wyższy od inflacji emeryckiej, do obliczania podwyżki będzie stosowany wyższy.
Jaki jest cel drugiej waloryzacji emerytur?
Co bardzo istotne, resort pracy zamierza zaszyć w ustawie mechanizm, który sprawi, że druga waloryzacja rent i emerytur nie będzie oznaczać podwójnej podwyżki świadczeń w roku, a jedynie przyspieszenie ich wypłaty.
Autorzy projektu tłumaczą, że “dodatkowa waloryzacja w roku nie jest dodatkową podwyżką świadczeń emerytalno-rentowych, tylko przyspieszoną wypłatą części ich podwyżki, która wynika ze wskaźnika waloryzacji z marca następnego roku, opartego na rocznym wskaźniku inflacji z roku poprzedniego ze względu na wyższą niż 5% inflację w I półroczu danego roku”.
W projekcie napisano, że “stąd też skutek finansowy dodatkowej waloryzacji będzie jedynie w okresie wrzesień danego roku – luty następnego roku (przez 6 miesięcy). Ze względu na pomniejszenie podwyżki wynikającej z waloryzacji, która odbędzie się w marcu następnego roku, o podwyżkę wynikającą z dodatkowej waloryzacji (wrzesień danego roku) skutek tej waloryzacji nie będzie powodował skutków przenoszonych na koszt waloryzacji w marcu następnego roku”.
Nie ma pewności czy inflacja w I półroczu przekroczy 5%
Dodatkowa waloryzacja emerytur i rent, według planu Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, ma odbywać się we wrześniu, bez potrzeby składania dodatkowych wniosków przez emerytów. Podstawą do zwaloryzowania ma być wysokość świadczenia w dniu 31 sierpnia.
Rząd planuje wprowadzić drugą obowiązkową waloryzację rent i emerytur najpóźniej w czerwcu 2024 roku. Nie ma jednak pewności, czy nawet w przypadku wejścia w życie omawianych przepisów druga waloryzacja zostanie przeprowadzona w bieżącym roku. Wszystko zależeć będzie od wysokości inflacji.
Wiceminister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Sebastian Gajewski zaznacza, że “sytuacja jest dynamiczna. Część prognoz mówi, że inflacja za pierwsze półrocze będzie przekraczać 5%, część wskazuje, że nie”.
O ile wzrosną emerytury w wyniku przeprowadzenia drugiej waloryzacji?
Z powyższych informacji wynika, że zasady ustalania wysokości wskaźnika waloryzacji najprawdopodobniej nie ulegną zmianie. Podstawą do zwaloryzowania mają być zaś emerytury z sierpnia 2024 roku. W wyliczeniach trzeba więc uwzględnić pierwszą waloryzację, która miała miejsce 1 marca.
Najniższa emerytura 1 marca, wskutek pierwszej waloryzacji według wskaźnika 1,1212, wzrosła do 1780,96 PLN. Jeśli zatem druga waloryzacja dojdzie do skutku, wysokość najniższej emerytury wzrośnie – według szacunków ekonomistów – o około 5-6%, czyli o maksymalnie 107 złotych.
Co więcej, przy spadającej inflacji może zdarzyć się tak, że wysokość wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w marca 2025 roku będzie bardzo podobna do wskaźnika waloryzacji we wrześniu 2024, a druga w roku waloryzacja – choć ustanowiona na czas nieokreślony w nowych przepisach – w praktyce znajdzie zastosowanie tylko raz.
