Hedging to strategia zabezpieczająca przed nadmiernymi wahaniami cen papierów wartościowych, polegająca na doborze do portfela aktywów o przeciwnie skorelowanych trendach – taką definicję można znaleźć w Wikipedii – artykuł ten ma za zadanie przybliżyć mechanizm hedgingu – czyli zabezpieczenia – pozycji tzn. papieru wartościowego, portfela papierów – ich wartości, czyli po prostu tak inwestować aby nie tracić pieniędzy. Inwestorzy stosując strategie zabezpieczające powinni mieć świadomość, że tzw. doskonała strategia zabezpieczająca czyli taka, która całkowicie eliminuje ryzyko – w praktyce jest bardzo rzadko spotykana, powodem tego jest głównie tzw. ryzyko bazy – wynika ono z następujących czynników:
- Aktywa, które chcemy zabezpieczyć mogą nie być identyczne jak opiewające na nie kontrakty futures
- Okres zapadalności aktywów bazowych i kontraktów może być inny (wówczas w danym dniu cena aktywów i kontraktu może być inna).
- Inwestor może być zmuszony sprzedać (zamknąć pozycję) kontrakt wcześniej niż w terminie realizacji.
Te trzy aspekty pozwalają zdefiniować ryzyko bazy:
Baza = Cena aktywów zabezpieczanych – Cena terminowa ( kontraktów)
Jeżeli obie ceny są równe wówczas – ryzyko bazy nie występuje – jest równe zero. Baza może też przybierać wartości dodatnie lub ujemne. Gdy cena terminowa jest wyższa (contango) baza ma ujemną wartość – osłabienie bazy ( weakening of the basis) i odwrotnie jeżeli cena aktywów bazowych (backwardtion) jest wyższa mamy do czynienia z dodatnią bazą – wzmocnienie bazy (strenghting of the basis) . Różnice w cenie mogą rosnąć lub maleć jednak zawsze w terminie wykupu cena aktywów i kontraktu są równe. Powyższe powoduje, że zmiany wartości bazy mogą zarówno poprawić jak i pogorszyć sytuację inwestora. W przypadku krótkiej pozycji zabezpieczającej (sprzedaż kontraktu) wzmocnienie bazy – poprawia sytuację inwestora, osłabienie bazy – pogarsza. Odwrotne zjawisko występuje w przypadku długiej pozycji zabezpieczającej (kupno kontraktu) – wzmocnienie bazy powoduje pogorszenie, zaś osłabienie bazy poprawienie sytuacji inwestora. Dlatego istotne jest to aby okres zapadalności kontraktu i instrumentów bazowych były jak najbliższe ( ideałem jest w tym samym dniu) oraz aby aktywa bazowe były „identyczne” jak te na które opiewa kontrakt, to, że w praktyce jest to rzadko spotykane pozwala zrozumieć dlaczego doskonałe strategie zabezpieczające istnieją tylko w teorii.
Kolejnym aspektem pozostającym do omówienia dotyczącym hedgingu jest ważny tzw. Współczynnik zabezpieczenia. Współczynnik zabezpieczenia (hedge ratio) jest ilorazem wielkości pozycji zajętej w kontraktach futures do wielkości pozycji zabezpieczanej. Nie zawsze (rzadko) tak jest, po pierwsze nie zawsze możemy chcieć zabezpieczyć pozycję w 100% lub np. gdybyśmy w naszym przypadku posiadali np. 1200 szt. akcji to 1 kontrakt nie zabezpieczył by jej w całości, zaś 2 kontrakty byłyby ponad potrzebę. Ponadto co najważniejsze optymalna wartość współczynnika zabezpieczenia zależy od wartości korelacji pozycji zabezpieczającej i kontraktu oraz od stosunku odchylenia standardowego tych dwóch wielkości. Podsumowując – hedging ma głównie zabezpieczyć przyszłą cenę aktywów na określonym poziomie dla określonej transakcji – najczęściej wykorzystuję się do tego kontrakty futures. Krótka pozycje zajmujemy gdy chcemy odnieść zysk ( zabezpieczyć stratę) w przypadku spadku ceny. W odwrotnej sytuacji ( wzrost = strata) zajmować należy długą pozycję. Generalnie strategie zabezpieczające powinny być traktowane przychylnie przez inwestorów i zarządy spółek – jednak zawsze istnieć będą argumenty za i przeciw. Stosując hedging należy pamiętać o ryzyku bazy – różnice pomiędzy cena gotówkową i terminową i niezgodności czasowej pomiędzy zapadalnością instrumentu bazowego i kontraktu futures.
Autor: Ryszard Żabiński, analityk Prosper Capital Dom Maklerski
