Pandemia COVID-19 sprawiła, że całe mnóstwo firm przeszło na tryb zdalny. Niestety to rozwiązanie nie przyniosło samych korzyści. Wprost spowodowało ono, że pracownicy zaczęli mieć coraz większe problemy z dbaniem o swoje zdrowie psychiczne i ogólnie samopoczucie. Trudniej im również zachować równowagę między pracą, a życiem prywatnym, kiedy domowe biuro powstaje w przestrzeni przeznaczonej do relaksu. Presja z tym związana sprawia, że wiele pracowników skarży się na zmęczenie oraz brak motywacji, co przekłada się nie tylko na ich funkcjonowanie poza godzinami, ale i na wyniki w pracy.
Jak to zmienić? Jednym z rozwiązań, które miałoby pomóc pracownikom osiągnąć odpowiedni work-life balance, a także zwiększyć skuteczność wykonywanych zadań, jest skrócenie czasu pracy do 4 dni w tygodniu. Co ciekawe, po raz pierwszy to rozwiązanie było jeszcze testowane w czasach przed pandemią – konkretnie w latach 2015-2019, w Islandii.
Efekty okazały się wtedy obiecujące, lecz to rozwiązanie nie zostało ostatecznie wdrożone na szerszą skalę. Temat ten jednak powrócił – i to tym razem w powszechnej, globalnej dyskusji w ubiegłym roku. W efekcie dziś niektóre firmy wprowadziły czterodniowy tydzień pracy. Także w Polsce, o czym przekonamy się w dalszej części tekstu:
Pierwsze testy 4-dniowego dnia pracy 
Zaczęło się od Islandii
W latach 2015-19 Islandia przeprowadziła eksperyment polegający na skróceniu standardowego tygodnia pracy do czterech dni. Za projekt odpowiadali radni w Reykjaviku wraz z islandzkim rządem. Eksperyment objął ponad 2500 pracowników, co stanowi 1% aktywnych zawodowo osób w tym kraju. Otrzymywali oni tę samą pensję za krótszy czas pracy każdego tygodnia.
Jaki był efekt tego eksperymentu? Doprowadził on do tego, że wielu pracowników zaczęło wykonywać swoje stałe obowiązki przez około 35 godzin w tygodniu. Podczas czterodniowego tygodnia pracy wydajność w większości miejsc pozostała taka sama lub poprawiła się. Pracujący zgłaszali, że są mniej zestresowani i narażeni na wypalenie. Wielu podało, że poprawiło się ich zdrowie i lepiej radzą sobie z zachowaniem równowagi między życiem prywatnym a zawodowym.
Testy nowozelandzkiej firmy
Podobne efekty zanotowano także w Nowej Zelandii. W firmie Perpetual Guardian, zajmującej się planowaniem nieruchomości, także wypróbowano czterodniowy tydzień pracy. Zdecydowano się na to w marcu i kwietniu 2018 roku. Przedstawiciele firmy poprosili wtedy naukowców o koordynowanie i przeanalizowanie projektu.
Wyniki eksperymentu zostały skomentowane na łamach amerykańskiego dziennika The New York Times przez profesora Jarroda Haara z Auckland University of Technology. Profesor zaznaczył, że pracownicy Perpetual Guardian odnotowali 24‑procentową poprawę równowagi między życiem osobistym a zawodowym. Dłuższa regeneracja wpłynęła także wyjątkowo pozytywnie na poziom ich energii podczas pracy.
Eksperyment Microsoftu w Japonii 
Japoński oddział Microsoftu również wprowadził w 2019 roku 4‑dniowy tydzień pracy. Nie była to przy tym jedyna testowana zmiana. Firma ograniczyła też ilość czasu spędzanego na zebraniach, wprowadzając 30‑minutowy limit na spotkania i zachęcając do zdalnej komunikacji.
Projekt pod nazwą Work Life Choice Challenge 2019 Summer miał na celu zbadanie tego, jak zmiana modelu pracy wpłynie na balans pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym, a także na wydajność pracowników. W rezultacie zmian nastąpił wzrost wydajności pracowników o 40%, zaś zużycie energii elektrycznej spadło o 23% w porównaniu z sierpniem 2018 roku.
Kolejne kraje i firmy testują 4-dniowy tydzień pracy
Testy czterodniowego tygodnia pracy rozpoczęły się ubiegłej jesieni w Hiszpanii. Projekt pilotażowy został opracowany przez rząd. Eksperyment będzie trwał trzy lata, bierze w nim udział 200 firm i niemal sześć tysięcy pracowników. Rząd przeznaczył na realizację tego projektu 50 milionów euro.
To jednak nie wszystko. Pod koniec ubiegłego roku także 30 brytyjskich firm rozpoczęło testy tego rozwiązania. Eksperyment ma trwać przez pół roku. Także w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie 38 firm zapowiedziało w ubiegłym roku trwające kilka miesięcy testy czterodniowego tygodnia pracy.
Jakie firmy wprowadziły już czterodniowy tydzień pracy na stałe?
W ostatnich miesiącach wprowadzenie na stałe czterodniowego tygodnia pracy, bez jakichkolwiek obniżek pensji czy innych niedogodności dla pracowników, ogłosiły takie firmy jak:
- Bolt – na terenie USA
- Panasonic – w Japonii
- Atom Bank – w Wielkiej Brytanii
- NEC – w Japonii.
4-dniowy tydzień pracy w Polsce
“Piąteczek” w Nozbe
W Polsce eksperymenty z czterodniowym tygodniem pracy przebiegają w nieco inny sposób. Jako pierwsza zaczęła z tym rozwiązaniem eksperymentować firma Nozbe, w której już w 2017 roku wprowadzono tak zwane luźne piątki. Ten dzień co prawda nie jest wolny od pracy, ale pracownicy nie muszą wykonywać wtedy bieżących zadań, tylko mogą skupić się na rozwoju własnym, zająć się podsumowaniem tygodnia czy zaplanować działania na następne dni.
W wolny, luźny piątek, po przeprowadzeniu przeglądu tygodniowego, pracownicy mogą sami zaplanować sobie dalszą część dnia. Mogą poświęcić ją na testowanie nowych narzędzi, które wykorzystają w dalszej pracy, uczestniczenie w kursach, branie udziału w webinariach, doszkalanie się czy nawet sprzątanie, czytanie, uprawianie sportu czy wizyty u lekarza.
Luźne piątki się sprawdzają
Efekt jest taki, że przez cztery dni pracownicy pracują bardzo efektywnie, a jak widzą jakiś ciekawy artykuł czy ciekawą rzecz, którą chcieliby sprawdzić, zamiast robić to w tym momencie, przerzucają ją sobie na piątek. Dzięki temu nie tracą tego rozpędu z pracą bieżącą.
Prawie wolny piątek w Senuto 
Realne skrócenie tygodnia pracy bez zmniejszenia wynagrodzeń wprowadziła również w Polsce firma Senuto, tworząca rozwiązania do optymalizacji SEO. W tej firmie piątek nie jest dniem w 100% wolnym, bowiem na ten dzień przeniesiono wszelkie warsztaty i szkolenia. Firma udostępniła im również aplikację, dzięki której mogą rozmawiać z terapeutami.
Ponadto, w piątki nie trzeba zgłaszać urlopów. W teorii jest to więc dzień, który pracownicy mają przeznaczyć na rozwój, konkretnie na uczestnictwo w szkoleniach, jednak w praktyce nikt nie sprawdza, czym się zajmują.
Nordic Consulting and Development Company wprowadził pełnoprawny 4-dniowy tydzień pracy
Mająca siedzibę w Szczecinie polsko-duńska firma Nordic Consulting and Development Company, zajmująca się dostarczaniem usług IT, na początku tego roku zdecydowała się na wprowadzenie pełnoprawnego czterodniowego tygodnia pracy. Skrócenie roboczogodzin nie wpłynęło w niej na wysokość pensji pracowników. Celem tej zmiany była pomoc pracownikom w osiągnięciu balansu psychiczny, aby mogli cieszyć się swoim życiem.
