Decyzja o wzięciu kredytu nierzadko bywa naprawdę trudna i poprzedzona przez dogłębne rozważania dotyczące “za i przeciw” takiego rozwiązania. Jeśli już jednak się na zaciągnięcie takiego długu zdecydujemy, musimy jeszcze spełnić szereg kryteriów wymaganych przez bank, wśród których może być poręczenie kredytu. Osoba pełniąca tę rolę określana jest mianem “żyranta kredytu”. Kim dokładnie jest poręczyciel tego typu, kto może nim zostać oraz jakie posiada prawa i obowiązki? Wszystkie te kwestie zostaną wyjaśnione w dalszej części tekstu. Zacznijmy jednak od tego czym tak naprawdę jest poręczenie kredytu:
Poręczenie kredytu – co to jest?
Poręczenie kredytu jest jedną z form zabezpieczenia zobowiązania zaciągniętego w banku. Instytucje wymagają go zatem w sytuacji, gdy chcą ograniczyć ryzyko związane z udzieleniem finansowania, czyli gdy mają wątpliwości w kwestii odzyskania swoich pieniędzy. Umowa poręczenia jest zdefiniowana w kodeksie cywilnym w art. 876 i należy przez nią rozumieć pisemne zobowiązanie poręczyciela do wykonania zobowiązania wobec wierzyciela w momencie, gdy nie dokona tego dłużnik. Poręczyciel kredytu poprzez zawarcie takiej umowy poręczenia zgadza się zatem na spłatę zadłużenia kredytowego innej osoby wobec banku.
Bank w przypadku braku zapłaty zobowiązania przez kredytobiorcę ma bowiem prawo zażądać jego uregulowania od poręczyciela. Żyrant odpowiada za wierzyciela całym swoim majątkiem. Takie zobowiązanie istnieje tak długo, jak kredytobiorca nie ureguluje należności. Żyrowanie kredytu z punktu widzenia poręczyciela jest zatem dość ryzykowne, dlatego zazwyczaj godzą się nim zostać jedynie osoby blisko spokrewnione z kredytobiorcą.
Kim jest żyrant kredytu?
Żyrant kredytu nazywany jest również poręczycielem bądź gwarantem kredytu. Jest to osoba, która zobowiązuje się do spłaty kredytu w momencie, gdy główny kredytobiorca zalega ze spłatą. Oznacza to więc, że poręczenie kredytu może wiązać się z koniecznością regulowania rat za nie naszą pożyczkę. Poręczyciel nie ma w zasadzie żadnej możliwości uchylenia się od takiej zapłaty. Co więcej, jest traktowany przez bank jako dłużnik, a dokładnie jako współdłużnik solidarny.
Poręczenie kredytu jest niezbędne w sytuacji, gdy osoba, która ubiega się o jego przyznanie, nie posiada wystarczającej zdolności kredytowej. W takim przypadku poręczenie stanowi dodatkowe zabezpieczenie, a więc bank jest w stanie udzielić finansowania pomimo wątpliwości co do możliwości finansowych kredytobiorcy. Żyrant kredytu czasami pomaga również wynegocjować z bankiem lepsze warunki kredytowania. Poręczenie obniża bowiem ryzyko banku, dlatego może on w zamian zgodzić się na niższe oprocentowanie lub udzielenie kredytu w większej wysokości i na dłuższy okres spłaty.
Standardowo poręczenie jest wymagane przy zaciąganiu kredytu studenckiego – żyrantem najczęściej w tym przypadku bywa rodzic. Warto pamiętać, że poręczenie stosowane jest nie tylko do zabezpieczania kredytu bankowego, ale również różnego rodzaju pożyczek – zarówno tych oferowanych przez instytucje pozabankowe, jak i pożyczek prywatnych.
Żyrant kredytu występuje zatem jako trzecia strona przy zawieraniu umowy kredytowej, obok właściwego kredytobiorcy i banku. Zazwyczaj jednak podpisuje oddzielną umowę z bankiem.
Kto może zostać żyrantem kredytu?
Żyrantem może zostać wyłącznie osoba pełnoletnia, która posiada zdolność do czynności 
prawnych oraz zdolność kredytową. Niezbędna jest zatem stabilna sytuacja zawodowa i stałe dochody. W praktyce oznacza to najczęściej umowę o pracę na czas nieokreślony. Nie oznacza to jednak, że inna forma zatrudnienia dyskwalifikuje do bycia żyrantem. Wiele instytucji akceptuje fakt, że żyrant uzyskuje dochody choćby z działalności gospodarczej lub emerytury. Nie ma zatem jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, kto może być żyrantem, ponieważ każdy bank może mieć w tym zakresie inne wymagania. Należy jednak pamiętać, że rzadko kiedy możliwe jest poręczenie kredytu przez małżonka.
Niezbędne wymagania
Najczęściej funkcję żyranta pełnią rodzice bądź rodzeństwo, albo dalsi krewni kredytobiorcy. Równie dobrze może to oczywiście być także osoba niespokrewniona, w tym przyjaciel lub partner. Podsumowując, żyrant kredytu to osoba, która musi najczęściej spełniać takie wymagania, jak:
- Mieć minimum 18 lat
- Mieć zdolność do czynności prawnych
- Mieć zdolność kredytową
- Nie mieć zaległości w spłacie swoich zobowiązań (banki sprawdzają żyranta w BIK i BIG)
Poręczycielem może być również inna instytucja. Dla przykładu, poręczeniami kredytów firmowych zajmują się profesjonalnie fundusze poręczeniowe.
Żyrant kredytu – prawa i obowiązki
Obowiązki
Podstawowym obowiązkiem poręczyciela jest pokrycie zobowiązania kredytobiorcy w sytuacji, gdy przestaje on spłacać kredyt. Zakres tej odpowiedzialności zależy jednak od szczegółowych zapisów w umowie.
Prawa
Co ważne, spłata zadłużenia kredytowego przez poręczyciela powinna odbywać się na warunkach określonych w umowie kredytu, a więc według określonego pierwotnie harmonogramu spłat kredytu. Żyrant kredytu ma nie tylko obowiązki, ale także szereg praw. Posiada on prawa do:
- Poznania sytuacji majątkowej kredytobiorcy przed udzieleniem poręczenia
- Poznania aktualnego stanu spłaty kredytu i informacji o ewentualnych opóźnieniach
- Ubiegania się o zwrot zapłaconych rat od kredytobiorcy, który tego nie dokonał
Poręczenie kredytu – warunki
Jeśli kredytobiorca przestanie z jakichś powodów spłacać swoją pożyczkę, a bank nie będzie mógł zająć jego majątku, to instytucja nawiąże kontakt z poręczycielem, którego będzie od tego momentu traktowała jako dłużnika. Jednak spisując umowę z osobą biorącą kredyt, można skonstruować ją tak, żeby obciążenie, które spadnie na poręczyciela, było trochę mniejsze.
W tym celu w zawieranej na samym początku umowie należy uwzględnić punkt zastrzegający, że w przypadku opóźnień w spłacaniu kredytu wierzyciel w pierwszej kolejności będzie próbował nawiązać kontakt z dłużnikiem, a jeśli to nie pomoże, zwróci się do poręczyciela. Dzięki temu, jeśli dług zostanie spłacony nawet w małym stopniu, będzie się zmniejszać kwota, którą ewentualnie będzie musiał uiścić żyrant.
Warto wiedzieć
Co więcej, podpisując umowę poręczenia, powinno się zawrzeć punkty o:
- Natychmiastowym powiadomieniu żyranta o niedopełnieniu obowiązku spłaty należności przez dłużnika
- Zakresie odpowiedzialności poręczyciela za kwotę wymaganą do spłacenia przez dłużnika
- Okresie odpowiedzialności
Natychmiastowe powiadomienie
Dzięki pierwszemu punktowi poręczyciel będzie mógł niezwłocznie zająć się regulowaniem długu, unikając tym samym płacenia odsetek karnych, które naliczane są przy nieterminowym spłacaniu rat kredytu.
Zakres odpowiedzialności
W przypadku drugiego punktu najlepiej zastrzec, że żyrant odpowiada jedynie za właściwą kwotę należności kredytobiorcy. Sprawi to, że nie będzie go dotyczyć ani spłata odsetek karnych, ani możliwe koszty postępowania windykacyjnego.
Okres odpowiedzialności
Jeśli chodzi o kwestię okresu odpowiedzialności – najlepiej jeśli jest on określony maksymalnie na okres trwania umowy kredytowej.
Żyrant kredytu a zdolność kredytowa
Niestety, poręczenie kredytu jest traktowane identycznie jak nasze własne zobowiązanie finansowe, dlatego wpływa ono na obniżenie zdolności kredytowej poręczyciela. Nawet jeśli kredytobiorca będzie regularnie spłacał zobowiązanie, w oczach innych instytucji finansowych to my – jako poręczyciele, będziemy obciążeni tym zobowiązaniem. Na żyrowanie kredytu lepiej się więc nie decydować, jeśli samemu chce się w najbliższym czasie zaciągnąć pożyczkę lub kredyt.
Żyrant kredytu a śmierć kredytobiorcy
Zobowiązania finansowe po śmierci kredytobiorcy przechodzą na jego spadkobierców. Jeżeli jednak rezygnują oni ze spadku bądź nie są w stanie uregulować długu, to żyrant wciąż jest zobowiązany do spłaty kredytu.
Poręczenie kredytu a zgoda współmałżonka
W większości przypadków konieczna jest zgoda małżonka na poręczenie kredytu. Nieco inaczej wygląda poręczenie kredytu w sytuacji rozdzielności majątkowej. Wówczas każdy małżonek dysponuje oddzielnym majątkiem, dlatego zgoda małżonka na poręczenie kredytu nie będzie wymagana.
Dziedziczenie zobowiązania z tytułu poręczenia kredytu
Śmierć poręczyciela nie zwalnia jego spadkobierców z odpowiedzialności za zobowiązania, których podjął się spadkodawca. Dziedziczą więc zobowiązania z tytułu poręczenia kredytu, chyba że zrzekną się spadku bądź zdecydują się na jego przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza.
Podsumowanie 
Poręczenie kredytu przynosi korzyści w zasadzie wyłącznie kredytobiorcy. Z punktu widzenia żyranta jest ono bardzo ryzykowne, ponieważ może skończyć się koniecznością spłacania nie swojego zobowiązania. Poręczenie kredytu wydaje się więc być dobrym rozwiązaniem w zasadzie tylko w sytuacji, gdy dochodzi do niego na rzecz bliskich krewnych. Wówczas jest odpowiedni poziom zaufania między stronami i większe możliwości dopilnowania, by kredytobiorca terminowo spłacał raty. Warto więc dobrze przemyśleć decyzję o podżyrowaniu cudzego kredytu.
