Operacja zmiany płci to głównie dostosowanie fizyczne ciała do psychiki. Jest to jednak także formalno-prawna zmiana płci, zapisanej w dokumentach. Bez względu na płeć, proces takiej zmiany to bardzo złożona procedura, wymagająca wielu konsultacji z zakresu różnych dziedzin medycyny. Zabieg przeprowadzony w pełnym wymiarze jest już nieodwracalny, a osoba, która poddaje się całemu procesowi musi być naprawdę pewna, że czuje się zupełnie przeciwnie niż wskazuje na to jej fizyczność.
Na czym polega proces zmiany płci? Jak przebiega u kobiet, a jak u mężczyzn? Ile kosztuje taka operacja? Wszystkie te informacje zostaną przedstawione poniżej:
Operacja zmiany płci – podstawowe informacje 
Proces zmiany płci jest nazywany operacją korekty płci, czyli tranzycją. Cały zabieg jest dość długą i skomplikowaną procedurą. Wiele osób nie akceptuje swojej płci i tym samym nie toleruje własnego ciała i wyglądu. Odczuwa poczucie uwięzienia we własnym ciele, które całkowicie nie pozwala na życie w zgodzie ze swoją naturą i swobodne wyrażanie siebie. Szacowana częstość występowania transseksualizmu wśród dorosłych w skali światowej wynosi 1 na tysięcy osób o płci anatomicznej męskiej oraz 1 na 100 tysięcy osób o płci żeńskiej. Oszacowane dane powstały na podstawie liczby zarejestrowanych przypadków w specjalistycznych ośrodkach terapii zaburzeń identyfikacji płciowej.
Mężczyzna, który tak naprawdę czuje się kobietą pragnie przez cały czas uzewnętrzniać swoją tożsamość płciową przez sposób ubierania, pielęgnacji i zachowania typowe dla kobiet. Kobiety, które wbrew swojej kobiecej fizyczności czują się mężczyznami, skrywają swoją kobiecość i starają się upodobnić do mężczyzn. Jedynym rozwiązaniem, aby żyć w zgodzie z samym sobą jest w takich przypadkach operacja zmiany płci.
Niezbędne warunki i procedury, aby mogło dojść do zabiegu
W Polsce procedura zmiany płci jest oparta o szereg warunków, koniecznych do spełnienia, aby w pełni stać się od mężczyzną lub kobietą, czyli dostosować fizyczne ciało do psychiki. Ich zadaniem nie jest utrudnianie takich zabiegów, a nabranie pewności, iż cały proces jest konieczny i wskazany dla konkretnej osoby.
Co ważne, operacje zmiany płci podlegają procedurom, których zadaniem jest przygotowanie w najbezpieczniejszy sposób osób transseksualnych do takiego zabiegu. Podstawą do chirurgicznej zmiany płci jest nie tylko odczuwanie odmienności i brak identyfikacji z własną płcią w ujęciu fizycznym, ale przede wszystkim zdiagnozowanie transseksualizmu.
Kim są transseksualiści? 
Transseksualiści to osoby, które mają zaburzoną identyfikację płciową i nie akceptują swojego wyglądu, utożsamiając się pod każdym względem z płcią przeciwną. Medycyna określa taki stan jako zespół psychicznej dezaprobaty płci. Przynależność do danej płci często objawia się dopiero po okresie pokwitania u młodzieży.
Pierwsze przypadki zmiany płci
Jednym z pierwszych transseksualistów, którzy poddali się operacyjnej zmianie płci, był dr Alan L. Hart i miało to miejsce w 1917 roku. Cały proces odbył się w Stanach Zjednoczonych. Pierwszą znaną transpłciową kobietą, która poddała się zabiegowi zmiany płci w 1931 roku była Dora Richter. Miało to miejsce w Niemczech. W Polsce operację korekty płci na męską po raz pierwszy przeprowadzono w 1937 roku, zaś z płci z męskiej na żeńską w 1963.
Proces zmiany płci – etapy
Poszczególnymi etapami całego procesu zmiany płci są:
- Wykonanie niezbędnych badań, do których zaliczane są diagnozy psychologiczne i seksuologiczne, potwierdzające zaburzenia identyfikacji płciowej
- Wykonanie badań dodatkowych – na przykład tomografia komputerowa, badanie krwi, EEG, poziom hormonów
- Terapia hormonalna po postawieniu diagnozy o wskazaniach do zmiany płci, dzięki której wykształcają się cechy, przypisane płci przeciwnej
- Złożenie do sądu pozwu o zmianę płci metrykalnej po upływie 1 roku od rozpoczęcia terapii hormonalnej. Do sądu są pozywani rodzice powoda (mimo, iż jest pełnoletni), a jeśli posiada swoją rodzinę – to także współmałżonek i dzieci
- Medyczne zabiegi chirurgiczne polegające na operacyjnej zmianie płci
Najpierw badania i konsultacje
Proces zmiany płci w Polsce można rozpocząć po ukończeniu pełnoletności. Serię działań koniecznych dla zmiany płci biologicznej rozpoczyna się wykonaniem dokładnych badań, także psychologicznych, a niekiedy nawet konsultacją psychiatryczną, mających na celu wykluczenie zaburzeń hormonalnych i zdrowotnych.
Terapia hormonalna 
Następnie rozpoczyna się terapię hormonalną polegającą na przyjmowaniu hormonów płci przeciwnej w celu wykształcenia cech jej odpowiadających. U transseksualisty M/K – biologicznie mężczyzny, psychicznie kobiety – pod wpływem przyjmowanych hormonów – estrogenów, progesteronu i blokerów hamujących wytwarzanie hormonów płciowych – powiększają się piersi, sylwetka nabiera kobiecych kształtów, zmienia się głos. U transseksualisty K/M – biologicznie kobiety, psychicznie mężczyzny – polega na przyjmowaniu hormonów męskich – tak zwanych androgenów, głównie testosteronu – i wykształceniu dzięki nim męskich cech płciowych – rozbudowy sylwetki, zmiany głosu, pojawieniu się zarostu i owłosienia na ciele.
W tym okresie zazwyczaj wymaga się przy tym skierowania do endokrynologa, który dobiera pacjentowi odpowiednie dawki hormonów. Ponadto, na tym etapie transseksualiści K/M mogą także przejść pierwszą operację – mastektomię, czyli zabieg usunięcia gruczołów piersiowych.
Stopień zaawansowania zmian jest uwarunkowany indywidualnie, efekty terapii hormonalnej mogą przynieść różne skutki, zależnie od stopnia dobrania terapii – czasem może być koniecznych kilka podejść do kolejnych kombinacji leków hormonalnych.
Działanie prawne i rozprawa sądowa
Po upływie kilku miesięcy terapii hormonalnej można podjąć działania zmierzające do otrzymania nowych dokumentów oraz do operacji zmiany płci. Zmiana płci wiąże się z koniecznością zmian w danych administracyjnych – do zmiany płci metrykalnej konieczna jest rozprawa sądowa, na której stwierdza się nieprawidłowe przypisanie płci danej osobie. Po otrzymaniu pozytywnego wyroku sądu odnośnie przeprowadzenia operacji zmiany płci osoba dostaje nowe dane PESEL.
Medyczne zabiegi chirurgiczne polegające na operacyjnej zmianie płci
Od tego momentu jest postrzegana w świetle prawa jako płeć, do której czuje przynależność. Dopiero wtedy możliwa jest operacyjna zmiana płci, czyli wykształcenie za pomocą ingerencji chirurgicznej narządów płciowych odpowiednich dla płci, z którą osoba transseksualna się identyfikuje.
Ile kosztuje zmiana płci? 
Koszty samego zabiegu
Koszt operacji zmiany płci waha się pomiędzy 10 000 a 50 000 złotych. w zależności od zakresu zmian. To długotrwały proces, na który składa się wiele etapów, konsultacji i interwencji chirurgicznych. Zabiegi korekcyjne zmiany płci żeńskiej na męską są zawsze droższe.
Konsultacje i inne zabiegi dodatkowe związane ze zmianą płci
Warto mieć świadomość, że mamy tutaj do czynienia z więcej niż jednym zabiegiem. Konieczne są konsultacje ze specjalistami różnych dziedzin – między innymi z endokrynologiem, psychologiem czy chirurgiem plastycznym. Jedna konsultacja ze specjalistą to koszt od 100 do 250 złotych.
Ponadto, niektórzy pacjenci decydują się również na inne operacje towarzyszące temu procesowi, takie jak operacje plastyczne twarzy, laserowe usuwanie owłosienia, operacja strun głosowych, usunięcie jabłka Adama, wycinanie żeber czy modelowanie sylwetki własną tkanką tłuszczową lub implantami. Sprawia to oczywiście, że cały proces zmiany płci będzie odpowiednio droższy.
Brak refundacji ze strony NFZ
Niestety koszty operacyjnej zmiany płci nie podlegają refundacji ze strony Narodowego Funduszu Zdrowia. Z tego względu oraz z powodu wystąpienia wielu możliwych komplikacji, duża ilość transseksualistów nigdy nie decyduje się na operacyjną zmianę płci, pomimo podjęcia terapii hormonalnej i zmiany płci metrykalnej oraz danych administracyjnych.
Najsłynniejsze kliniki znajdują się w Tajlandii
Co ciekawe, zabieg ten jest nieco łatwiejszy w Tajlandii – tamtejsze kliniki specjalizują się w tego typu zabiegach i posiadają najlepszych ekspertów od tego procesu, co sprawia, że wiele osób transseksualnych postanawia właśnie w tym azjatyckim kraju poddać się operacyjnej zmianie płci. W Tajlandii ceny operacyjnej zmiany płci zaczynają się od 26 tysięcy złotych – w przypadku zmiany płci męskiej na żeńską, a kończą – podobnie jak w Polsce – na 50 tysiącach PLN (gdy w grę wchodzi zmiana płci żeńskiej na męską).
Proces zmiany płci jest długi i trudny, a wytrwać w nim mogą tylko osoby naprawdę zdecydowane i zdeterminowane. Niekiedy trwa nawet do 2 lat (choć przeważnie kończy się po 1,5 roku), ale transseksualiści mogą w końcu żyć w zgodzie ze swoją prawdziwą fizycznością i odczuciami. Tego typu zabiegi wykonywane są w większych miastach na terenie całego kraju.
