Wiele osób dopiero wyruszy na zagraniczny urlop, z którego oprócz opalenizny, zdjęć i pięknych wspomnień będą chciały przywieźć pamiątki. Okazuje się jednak, że często zaopatrujemy się w najróżniejsze dobra nie wiedząc nawet czy ich przewóz jest legalny. W konsekwencji mogą grozić nam poważne konsekwencje.
Przed wyjazdem za granicę warto więc zorientować się czy kraj, do którego się udajemy, nie ma ustalonych w obowiązującym prawie zakazów lub dodatkowych obwarowań co do przewożenia pewnych rodzajów rzeczy lub produktów. Ograniczenia celne mogą odnosić się zarówno do ilości przewożonych produktów, jak i do ich rodzaju.
W poniższym artykule opisujemy najważniejsze zasady dotyczące przewożenia produktów w ramach Unii Europejskiej, a także wskazujemy, jakie są najpopularniejsze zakazy przewozowe w państwach trzecich. Jakie są więc zakazane przedmioty i jakie kary grożą za ich przewożenie? Dowiemy się poniżej:
Przewóz przedmiotów przez granicę – przepisy Unii Europejskiej
Po wejściu w 2004 roku do Unii Europejskiej, Polska należy również do unii celnej. Dzięki temu przewóz przedmiotów z 27 innych państw Wspólnoty do naszego kraju przez podróżujących nie podlega większym ograniczeniom. Są jednak pewne wyjątki od tej reguły. Otóż od 1973 roku istnieje coś takiego jak konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem. Zwana jest także konwencją waszyngtońską lub w skrócie CITES. Zawiera listę 34 tysięcy gatunków roślin i zwierząt, które podlegają ścisłej ochronie. Postanowienia Konwencji Waszyngtońskiej od 1 maja 2004 roku są realizowane na podstawie rozporządzeń Unii Europejskiej.
Przedmioty zakazane – czego nie można przewozić przez granicę i jakie kary za to grożą?
Wielu turystów podróżujących do egzotycznych krajów Afryki czy Azji marzy o przywiezieniu do domu interesujących pamiątek. Jednak podczas zakupów u lokalnych handlarzy należy być bardzo ostrożnym. Dużych kłopotów może nam przysporzyć zakup takich przedmiotów, jak torebka, pasek czy buty wykonane ze skóry węża bądź krokodyla. Zgodnie z przepisami Unii Europejskiej, przewóz tego typu wyrobów przez granicę jest przestępstwem, zagrożonym karą grzywny, a nawet pozbawieniem wolności od 3 miesięcy do 5 lat.
Nie tylko wyroby ze skóry zwierzęcej mogą być nielegalne. W Afryce zabroniony jest przewóz przez granicę przedmiotów wykonanych z kości słoni, nosorożców czy hipopotamów. Podobnie, jak w Azji wyrobów z kości tygrysów, żółci niedźwiedzi czy skorup żółwi.
Unikajmy również zakupu na stoiskach napojów alkoholowych z węży w Azji Południowo-Wschodniej. Trunki przygotowuje się zatapiając je w alkoholu. Ich przewóz przez granicę może być nie tylko nielegalny, lecz także niebezpieczny dla naszego zdrowia. Zdarza się bowiem, że niekiedy wężom udaje się przeżyć okrutne podtapianie.
Oprócz wyrobów ze skóry czy kości zwierząt, w niektórych krajach zabroniony jest również wywóz przez granicę metali szlachetnych. Dla przykładu, z Indii nie wolno wywozić złota i srebra (poza przedmiotami osobistego użytku),a z Republiki Południowej Afryki nieoszlifowanych diamentów.
Podsumowując, najczęściej zakazem przewozu przez granicę są objęte:
- Przedmioty wykonane ze skór węży z rodziny dusicieli, krokodyli, waranów, wilków, niedźwiedz, zebr, antylop i innych dzikich zwierząt (w tym wszelkich dzikich kotów)
- Wypchane zwierzęta (choćby drapieżne ptaki)
- Przedmioty wykonane z elementów pochodzenia zwierzęcego, takie jak wyroby z kości słoniowej, kości nosorożców, wielorybów, morsów, hipopotamów
- Wyroby ze skorup żółwi czy piór dzikich ptaków
- Wyroby z wełny antylopy czy wikunii
- Nalewki przygotowane z węży
- Pamiątki typu muszle i koralowce
- Rośliny gatunków zagrożonych, takie jak drewno tropikalne, storczyki, kaktusy, wilczomlecze i niektóre rośliny owadożerne (zarówno żywe rośliny, jak i ich cebulki oraz bulwy)
To jednak nie wszystko. Zgodnie z prawem Unii Europejskiej najczęściej nie możemy przewozić przez granicę antyków bądź starych monet. Polskie przepisy określają przedziały wieku i wartości danego zabytku, dla którego osoba przekraczająca granicę musi posiadać pozwolenie na wywóz. Podobnie, jak nielegalny przewóz wcześniej opisywanych wyrobów, próba wwiezienia antyków jest przestępstwem zagrożonym karą grzywny, a nawet możliwością spędzenia w więzieniu od 3 miesięcy do 5 lat. W przypadku działania nieumyślnego, na ogół “przestępca” podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat dwóch. Jeśli przewóz jest nieświadomy, postępowanie jest także często umarzane.
Jednak każdy kraj samodzielnie określa przepisy w tej kwestii. W Turcji za antyk uznawane są stuletnie dywany, a w Rosji trzeba posiadać specjalne zezwolenie na przewóz dzieł sztuki starszych niż 50 lat. Aczkolwiek, najczęściej przekraczając granicę Unii Europejskiej oraz pozostałych państw świata, nie możemy przewozić takich antyków, jak:
- Oryginalne ryciny i litografie
- Rysunki wykonane ręcznie, starsze niż 50 lat, które nie należą do swoich twórców o wartości równej bądź wyższej niż 15 tysięcy euro
- Akwarele, gwasze i pastele wykonane ręcznie, starsze niż 50 lat, które nie należą do swoich właścicieli, a ich wartość jest równa lub wyższa niż 30 tysięcy euro
- Przedmioty archeologiczne, które są starsze niż 100 lat, a także pochodzą z wykopalisk i znalezisk
- Elementy, które pochodzą z pomników artystycznych lub religijnych, starsze niż 100 lat
- Książki starsze niż 100 lat, których wartość jest równa lub wyższa niż 50 tysięcy euro
- Archiwa i ich elementy starsze niż 50 lat
- Mozaiki, które mają więcej niż 50 lat i nie należą do swoich twórców, a ich wartość jest równa lub wyższa niż 15 tysięcy euro
- Mapy drukowane starsze niż 50 lat, których wartość jest równa lub wyższa niż 15 tysięcy euro
- Inkunabuły i manuskrypty starsze niż 50 lat, które nie należą do swoich twórców
- Dowolne inne artykuły antyczne, których wartość jest równa lub wyższa niż 50 tysięcy euro
Powyższa lista zawiera listę najczęstszych przedmiotów, których nie wolno przewozić przez granicę. Jednak jest dość ogólna, a często trudno jest dokładnie określić, co jest antykiem lub czy zakupiony produkt został wykonany z zabronionych prawnie elementów zwierzęcych. W efekcie przed wyjazdem warto dokładnie zapoznać się z przepisami obowiązującymi w kraju, do którego podróżujemy, ponieważ wielokrotnie można się bardzo zdziwić, o czym można przekonać się w dalszej części artykułu.
Zakazane przedmioty, których nie można przewozić w poszczególnych krajach
Rosyjski kawior jest doskonale znany na całym świecie, a wielu turystów odwiedzających ten kraj chciałoby przywieźć do domu chociaż kilka puszek. Jednak legalnie możemy zabrać ze sobą maksymalnie 250 gramów. Natomiast w ogóle nie można wywozić z Rosji kawioru wytwarzanego z ryb jesiotrowatych, ponieważ są one zagrożone wyginięciem.
Słynący z cudownej rafy koralowej Egipt jest jednym z najpopularniejszych kierunków wyjazdów wśród polskich turystów. Wielu z nich podczas pobytu na plaży może skusić zbieranie koralowców czy muszelek. Jednak mogą za to zostać ukarani mandatem. Natomiast kategorycznie nie wolno zabierać żadnych elementów rafy koralowej z wody. Jeśli zostaną one znalezione w naszym bagażu podczas przekraczania granicy, prawdopodobnie zostanie na nas nałożona wysoka kara grzywny.
Podobne przepisy obowiązują również na Kubie. Ponadto, z wyspy bez rachunku potwierdzającego zakup (w opakowaniach lub luzem), nie można wywozić więcej niż 50 sztuk słynnych kubańskich cygar.
Ciekawa sytuacja ma także miejsce w dwóch krajach Ameryki Południowej – Peru i Ekwadoru. Otóż, dosyć popularna jest w nich sprzedaż pamiątek, które imitują wyroby kultur prekolumbijskich – ceramiki czy biżuterii. Kupując taki przedmiot musimy jednak pamiętać o zachowaniu dowodu zakupu. Wywożenie autentycznych dóbr kultury jest zakazane, a niektóre z imitacji potrafią być bardzo dobrze wykonane, więc bez paragonu przekonanie celnika często graniczy z cudem.
Uważać trzeba także w Chinach, przy kupowaniu bardzo popularnych miejscowych produktów paramedycznych. Wynika to z faktu, że wszelkiego typu maści, kremy czy proszki mogą zawierać składniki pochodzenia zwierzęcego, a więc podlegać przepisom CITES. Próba przewiezienia ich może więc być karana.
Kolejny nietypowy zakaz dotyczy coraz popularniejszej wśród polskich turystów Tajlandii. Otóż z tego kraju zabroniony jest wywóz figurek i wizerunków Buddy. Wyjątkiem od tej reguły są jedynie małe figurki ze straganów oraz noszone przy sobie amulety.
Jeszcze bardziej szokujące przepisy celne posiada Singapur. Otóż, do tego kraju nie można wwozić gum do żucia, które są dostępne jedynie w aptekach na podstawie recepty. Nieprzestrzeganie tego przepisu jest zagrożone mandatem w wysokości 1000 dolarów singapurskich, a nawet karą chłosty. Co ważne, zakaz dotyczy zarówno mieszkańców państwa, jak i turystów.
Jak więc widzimy po powyższych przykładach, warto uważać co przewozimy przez granicę. Przed każdym egzotycznym wyjazdem poza Unię Europejską warto więc zorientować się czy kraj, do którego się udajemy, nie ma ustalonych w obowiązującym prawie zakazów lub dodatkowych obwarowań co do przewożenia pewnych rodzajów rzeczy lub produktów.
