Decyzja prezydenta Donalda Trumpa o zniesieniu wiz do USA dla Polaków jest niemal historycznym wydarzeniem. Nasi politycy starali się o to od wielu lat. W końcu się udało! Czym jednak są dokładnie wizy? I czy faktycznie całkowicie są zniesione?
Wiza – co to jest?
Nim jednak zaczniemy świętować i rozpoczniemy masowy exodus do USA, warto trochę zaznajomić się z tematem. Na początek odpowiedzmy na fundamentalne pytanie: czym są wizy (z fr. visa)?
Pod tym pojęciem kryje się pisemna zgoda na przekroczenie granicy lub pobyt na terenie obcego państwa. Taki dokument jest wystawiany cudzoziemcom przez przedstawicielstwa dyplomatyczne lub konsularne tegoż państwa. Wiza to w istocie najczęściej naklejka, stempel czy wpis, który umieszcza się w paszporcie.
Kiedy wiza jest potrzebna?
W jakich przypadkach wiza jest jednak potrzebna? Właściwie regulują to umowy międzynarodowe, które są zawierane między konkretnymi krajami lub organizacjami międzynarodowymi (np. Unią Europejską). Co ważne tego typu porozumienia mają charakter zmienny.
Z kolei umowy o ruchu bezwizowym zazwyczaj mają charakter dwustronny. Istnieją jednak wyjątki, kiedy np. obywatele danego kraju mogą wjeżdżać do drugiego bez wizy, ale nie działa to z wzajemnością. Taką umowę dotąd miała zawarta Polska ze Stanami Zjednoczonymi, co wywoływało wśród naszych obywateli sporą frustrację. Innymi słowy: Amerykanie mogli swobodnie podróżować do Polski, ale Polacy nie mieli takiej możliwości, jeśli pragnęli przylecieć do USA. Innym przykładem jest Tunezja, która w sierpniu 2009 roku zlikwidowała obowiązek wizowy wobec obywateli Polski. Mieszkańcy tego kraju nie mogą jednak nadal swobodnie odwiedzić naszego kraju bez stosownego pozwolenia.
W kontekście Polski i USA zastanawiające było dotąd też to, że ruch bezwizowy jest już pewnym standardem w relacjach między krajami, które współpracują ze sobą w kwestiach politycznych, gospodarczych lub militarnych.
Co ważne, wiza, która jest wydana przez ambasadę lub konsulat danego kraju, może również zostać zawsze anulowana.
Wiza dotyczy z reguły osób, które chcą przebywać na terenie danego kraju w celach turystycznych lub biznesowych. Nie zezwala jednak na podjęcie w tym państwie pracy czy studiów. Aby móc legalnie wykonywać te czynności należy uzyskać specjalne zezwolenie lub wizę uprawniającą także do podejmowania pracy, nauki itp.
Rodzaje wiz
Jakie zaś rodzaje wiz wyróżniamy?
- wiza tranzytowa – uprawnia tylko do przejazdu przez dany kraj, najczęściej jest ważna 5 dni;
- wiza turystyczna – umożliwia podróżowanie po danym kraju;
- wiza biznesowa – upoważnia do działań biznesowych na terenie danego kraju, ale bez podejmowania pracy;
- wiza pracownicza – ten rodzaj wizy umożliwia zatrudnienie się w celach zarobkowych;
- wiza na granicy – wiza wydawana na lądowym przejściu granicznym lub w porcie lotniczym obcego kraju osobom wjeżdżającym do tegoż kraju. Przed podróżą do danego kraju nie trzeba wcześniej udawać się do ambasady lub konsulatu tego kraju w celu ubiegania się tam o wizę. Tego typu wizy wydaje się na granicy od razu;
- wiza małżeńska/narzeczeńska – przysługuje osobom będącym w małżeństwie lub narzeczeństwie z obywatelem obcego kraju;
- wiza studencka – jest dedykowana studentom, którzy uczą się na terenie danego państwa;
- wiza dyplomatyczna – wydawana tylko osobom posiadającym paszport dyplomatyczny;
- wiza imigracyjna – wydawana osobom pragnącym zamieszkać w obcym kraju na stałe. Jest jednak dokumentem tymczasowym. Osoba ją posiadająca, jeśli chce pozostać w państwie, gdzie przebywa, musi wyrobić sobie następnie Kartę stałego pobytu.
- wiza elektroniczna – wydawana w formie elektronicznej, np. przez Internet, a następnie przechowywana w systemie komputerowym wydającego ją kraju i przypisana do konkretnego paszportu. Nie ma postaci fizycznej. Co ważne, taki system wiz posiadają Stany Zjednoczone.
Kto nie otrzymuje wiz?
Wizy można nie otrzymać z wielu powodów, np.
- z powodu podawania nieprawy we wniosku o wizę,
- nie otrzymują jej osoby wcześniej skazane i osoby, które mogą zostać uznane za niebezpieczne,
- gdy osoby chcą wyjechać do danego kraju w celach innych, niż deklarują lub nie potrafią podać celu podróży,
- w momencie, gdy osoba ubiegająca się o wizę nie posiada ubezpieczenia zdrowotnego i/lub nie posiada ważnych szczepień, które są potrzebne przy wjeździe do danego kraju,
- osoba ubiegająca się o wizę do danego kraju otrzymała wcześniej już odmowę/odmowy wydania wizy do tego kraju i nie potrafi udokumentować, że wcześniejsze powody odmowy obecnie już nie mają miejsca,
- osoba ubiegająca się o wizę jest obecnie chora na chorobę zakaźną, np. gruźlicę,
- dana osoba naruszyła uprzednio przepisy wizowe/imigracyjne,
- paszport osoby, która ubiega się teraz o wizę wkrótce straci ważność,
- osoba ubiegająca się o wizę nie wykorzystała wcześniej wydanej wizy do danego kraju bez żadnych ważnych powodów,
- inne powody, które są wymienione w przepisach imigracyjnych lub uznane przez konsula kraju docelowego za wystarczającą, by odmówić wydania wizy.
Polacy bez wiz do USA
Przejdźmy teraz do kwestii, która interesuje nas dziś najbardziej. Jak bowiem w praktyce wygiąć będzie teraz podróżowanie do USA? Jeśli chcemy polecieć do USA w sprawach np. turystycznych czy biznesowych na maksymalnie 90 dni, otrzymamy autoryzację w Elektronicznym Systemie Autoryzacji Podróży (Electronic System for Travel Authorization, ESTA). To wystarczy. Należy jednak pamiętać o rejestracji w ESTA jakieś parę dni przez wyjazdem. Koszt tej procedury do 14 USD.
Wizy nie znikają jednak całkowicie! Nadal są potrzebne w przypadku wyjazdów dłuższych niż 90 dni lub gdy chcemy podjąć pracę czy naukę w Stanach Zjednoczonych.
Sam proces wprowadzenia Polski do Programu Ruchu Bezwizowego potrwa też jeszcze kilka miesięcy. Zapewne nowy przywilej zacznie obowiązywać od stycznia 2020 r., co i tak jest najbardziej optymistyczną datą.
Kto nadal nie może wjechać na teren USA?
Warto też dodać, że nadal na terenie Stanów Zjednoczonych nie będą mogły przebywać osoby, które były kiedykolwiek wcześniej aresztowane. Prawo to wyklucza parę grup m.in. opozycjonistów, represjonowanych w poprzednim systemie politycznym. Ponadto bez wizy na teren USA nie wjadą też osoby, które po 1 marca 2011 roku wyjeżdżały do Korei Północnej, Iranu, Iraku, Libii, Somalii, Sudanu, Syrii lub Jemenu.
Na granicy cofnięty może zostać ten obywatel Polski, któremu udowodni się, że stara się wjechać na teren USA w celach innych, niż te, które zadeklarował.
– To jest tak naprawdę zniesienie promesy wizy, którą wydawały konsulaty, bo sama wiza jest wydawana na granicy – tłumaczył niedawno polskim mediom Roman Rewald z Rady Dyrektorów Amerykańskiej Izby Handlowej – Jeżeli się okaże, że ktoś wjeżdża w celach innych niż turystyczne, może zostać cofnięty. Jeśli się okaże, że ktoś jedzie jako turysta, a chce pracować, zostanie aresztowany na granicy, zamknięty w celi na noc i wsadzony w najbliższy samolot do Polski.
Dlaczego tak długo czekaliśmy na ruch bezwizowy do USA?
Pytanie z tego nagłówka zadaje sobie dziś zapewne wielu ekspertów. Podaje się argument o tym, że właściwie to większość krajów sąsiadujących z Polską weszła już wcześniej do Programu Ruchu Bezwizowego.
Dlaczego więc dopiero teraz coś takiego udało się polskiej dyplomacji? Należy wziąć pod uwagę kwestie polityczne (obecny rząd wyraźnie staje po stronie USA, także w wojnie handlowej na linii Stany Zjednoczone – Chiny). Oba kraje połączyły ostatnio też transakcje handlowe dot. zamówień wojskowych.
Ponadto w ostatnich latach Kongres USA uchwalił przepisy, zgodnie z którymi wymagania programu dotyczące bezpieczeństwa są bardziej rygorystyczne. Polska spełniła jednak wszelkie zaostrzone przepisy prawne dotyczące członkostwa w Programie Ruchu Bezwizowego. Było to też dopełnieniem pełnej formalności, o czym mówił portalowi Money.pl Roman Rewald, członek Rady Dyrektorów Amerykańskiej Izby Handlowej w Polsce:
„Jest to na pewno decyzja ważna, bo Polska przestaje być tym jedynym krajem sojuszniczym, którego obywatele nadal potrzebowali wiz. O zniesieniu wiz do USA mówili wszyscy prezydenci, począwszy od Lecha Wałęsy.”
Więcej informacji
Przed rozpoczęciem procedury załatwiania wizy, polecamy też odwiedzenie strony internetowej Urzędu Celnego i Ochrony Granic USA dotyczącej ESTA (https://esta.cbp.dhs.gov) i portalu Departamentu Stanu (http://travel.state.gov). Wkrótce dodatkowe informację mają pojawić się na stronie www Ambasady USA pod linkiem: https://pl.usembassy.gov.
