Każdy z nas jest konsumentem i z tego tytułu w sytuacji naruszenia naszych praw, możemy skorzystać z pomocy różnych instytucji. Jedną z najważniejszych jest UOKiK. Na czym działanie tego urzędu polega? W jaki sposób wpływa on na nasze życie i funkcjonowanie państwa? Dowiemy się poniżej.
UOKiK – podstawowe informacje
UOKiK to skrót od Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Jak więc sama nazwa wskazuje, realizuje on rządową politykę antymonopolową. Czyli konkretnie przeciwdziała ograniczaniu konkurencji i antykonkurencyjnym koncentracjom przedsiębiorców. Ma także chronić konsumentów w interesie publicznym przed praktykami przedsiębiorców naruszających zbiorowe interesy lub zawierających niedozwolone postanowienia umowne.
Wszystkie te praktyki mogą się zakończyć nakazem zaniechania kwestionowanych działań oraz nałożeniem sankcji finansowych. Zgodnie z polskim prawem, do UOKiK należy zgłosić każdą transakcję, gdy biorą w niej udział przedsiębiorcy, których łączny obrót w roku poprzedzającym przekroczył miliard euro na świecie lub 50 milionów EUR w Polsce.
Dodatkowo, UOKiK prowadzi również postępowania w sprawie bezpieczeństwa produktów oraz opiniuje projekty pomocy publicznej udzielanej przedsiębiorcom w ramach programów pomocowych i decyzji indywidualnych przed ich wysłaniem do Komisji Europejskiej.
Prezes UOKiK
Na czele UOKiK stoi Prezes Urzędu. Jest on powoływany przez Prezesa Rady Ministrów spośród osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru. Nabór przeprowadza zespół powołany przez Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w składzie co najmniej trzech osób, których wiedza i doświadczenie dają gwarancję wyłonienia najlepszych kandydatów.
Pierwszy urząd antymonopolowy w Polsce powstał w 1990 roku, sześć lat później zmienił on nazwę na obowiązującą. W skład UOKiK, oprócz Prezesa Urzędu wchodzi centrala w Warszawie oraz delegatury w Bydgoszczy, Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Poznaniu, Warszawie i Wrocławiu.
Obowiązki Prezesa UOKiK
Do zakresu działań Prezesa Urzędu należy:
- Sprawowanie kontroli przestrzegania przez przedsiębiorców ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów
- Wydawanie decyzji w sprawach niedozwolonych praktyk
- Prowadzenie badań stanu koncentracji gospodarki oraz zachowań rynkowych przedsiębiorców
- Przygotowanie projektów rządowych programów rozwoju konkurencji oraz polityki konsumenckiej
- Współpraca z krajowymi oraz międzynarodowymi organizacjami, do których zakresu działań należy ochrona konkurencji i konsumentów
- Opracowywanie i przedkładanie Radzie Ministrów projektów aktów prawnych dotyczących ochrony konkurencji i konsumentów
- Przedkładanie Radzie Ministrów okresowych sprawozdań z realizacji rządowych programów rozwoju konkurencji i polityki konsumenckiej
- Opracowywanie i wydawanie publikacji oraz programów edukacyjnych popularyzujących wiedzę o ochronie konkurencji i konsumentów
- Występowanie do przedsiębiorców w sprawach z zakresu ochrony konkurencji i konsumentów
- Gromadzenie i upowszechnianie orzecznictwa w sprawach z zakresu ochrony konkurencji i konsumentów, w szczególności przez zamieszczanie decyzji Prezesa Urzędu na stronie internetowej UOKiK
- Monitorowanie systemu nadzoru rynku
- Zarządzanie systemem monitorowania i kontrolowania jakości paliw ciekłych
- Możliwość wyrażania istotnego poglądu w sprawie dotyczącej ochrony konsumentów przed sądem powszechnym
- Możliwość korzystania z instytucji “tajemniczego klienta”, która pozwala na uzyskanie dowodów w prowadzonym postępowaniu
Jakie kary może nałożyć UOKiK?
Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10% obrotu osiągniętego w roku poprzedzającym, jeśli dopuścił się on, choćby nieumyślnie, któregoś z następujących czynów:
- Naruszył zbiorowe interesy konsumentów
- Dokonał praktyk ograniczających konkurencję
- Zastosował we wzorcach umów zawieranych z konsumentami niedozwolone klauzule
- Dokonał koncentracji bez uzyskania zgody Prezesa Urzędu
Za każdy dzień opóźnienia w wykonaniu decyzji w tych sprawach grozi kara w wysokości do 10 tysięcy euro. Przed zakończeniem działania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów Prezes Urzędu może również wydać decyzję tymczasową. Jest to zobowiązanie przedsiębiorcy, w sprawie którego prowadzone jest postępowanie, do zaniechania określonych działań, jeśli mogą one spowodować poważne zagrożenia dla konsumentów.
Dodatkowo, Prezes UOKiK może także nakazać wycofanie z rynku wyrobu stwarzającego zagrożenie oraz nałożyć na jego producenta karę pieniężną w wysokości do 100 tysięcy złotych.
Co ciekawe Prezes Urzędu może także nałożyć karę w wysokości aż 50 milionów euro, jeśli przedsiębiorca:
- Nie udzielił informacji żądanych przez Prezesa Urzędu, udzielił ich nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd.
- Uniemożliwiał lub utrudniał prowadzenie kontroli.
