Ulga na start – co to takiego i komu przysługuje?

Udostępnij

ulga na startPrzed 2018 rokiem każda osoba, która otwierała firmę, już od pierwszego dnia działalności musiała liczyć się z opłacaniem składek ZUS. Dla początkujących przedsiębiorców jest to gigantyczne obciążenie i z tego powodu wiele osób rezygnowało z prób rozkręcenia własnego biznesu. Ta sytuacja na szczęście jednak w końcu uległa zmianie, za sprawą ustawy z dnia 6.03.2018 roku – Prawo przedsiębiorców, będącą częścią Konstytucji Biznesu. Miała ona za zadanie uregulować zasady prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i wprowadziła pewne korzystne rozwiązania dla początkujących przedsiębiorców. Jednym z nich okazała się właśnie ulga na start. Na czym polega ulga ZUS na start, kogo dotyczy, ile trwa oraz jak się do niej zarejestrować? Te informacje, oraz wszystkie inne najważniejsze dotyczące tego zagadnienia zostaną wyjaśnione poniżej.

Co to jest ulga na start?

Ulga na start została opisana w art. 18 ustawy z dnia 6.03.2018 roku – Prawo przedsiębiorców. Z kolei weszła w życie już 30 kwietnia 2018. Na czym ona polega? To specjalne udogodnienie dla nowych przedsiębiorców. Sprowadza się ono do tego, że właściciel firmy może nie opłacać składek ZUS na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe) przez 6 miesięcy od rozpoczęcia wykonywania działalności. Ulga na start nie obejmuje natomiast składek zdrowotnych. Inaczej mówiąc, początkujący przedsiębiorca będzie musiał zarejestrować się do ubezpieczenia zdrowotnego i co miesiąc odprowadzać na nie składkę. Mimo że ZUS na start dotyczy tylko ubezpieczeń społecznych, przedsiębiorca może odliczyć składkę zdrowotną od podatku.

Dotychczasowa powinność opłacania składek na ubezpieczenie była dla początkujących podatników bardzo dotkliwa, wpłat do ZUS należało bowiem dokonywać nawet pomimo braku wygenerowania jakiegokolwiek zysku. Jak powszechnie wiadomo, w pierwszej fazie działalności przedsiębiorstwa niewiele osób potrafiło osiągnąć same zyski. Nie da się więc nie zauważyć, że dla osób stawiających dopiero swoje pierwsze kroki w biznesie, preferencja w postaci ulgi ZUS na start jest przez to niezwykle pomocna. Komu dokładnie ona przysługuje?

Dla kogo ulga na start?

Wiemy już co to ulga na start? Kogo ona dotyczy? Każdego przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną, który:

  • Podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia
  • Nie wykonuje działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej

Wykluczenie pierwszej grupy przedsiębiorców jest szczególnie istotne. W ten sposób ustawodawca ogranicza celowe “przerzucanie” pracowników na samozatrudnienie przez firmy. Taka konstrukcja przepisów gwarantuje też, że z ulgi skorzysta to grono osób, które faktycznie chce spróbować swoich sił w prowadzeniu działalności gospodarczej.

Ulga na start – jak się do niej zarejestrować?

Chęć skorzystania z ulgi na start zgłasza się na formularzu ZUS ZZA. To na tej deklaracji zgłasza się chęć przystąpienia do ubezpieczenia zdrowotnego. Najważniejsze podczas rejestracji jest podanie odpowiedniego kodu tytułu ubezpieczenia, w tym przypadku jest to kod 05 40 – osoba niepodlegająca ubezpieczeniom społecznym i podlegająca ubezpieczeniu zdrowotnemu, zgodnie z art.18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 roku – Prawo przedsiębiorców. Wysyłki deklaracji ZUS ZZA można dokonać na dwa sposoby:

  • Bezpośrednio podczas składania wniosku CEIDG-1, gdzie w punkcie 12.2 “Dołączam zgłoszenia ZUS:” należy zaznaczyć “ZZA”
  • Wysyłając deklarację z bezpośrednio z systemu zintegrowanego z ZUS

Deklaracje te należy złożyć w ciągu 7 dni liczonych od dnia powstania obowiązku do objęcia ubezpieczeniami. Warto przy tym pamiętać, że jeśli przedsiębiorca nie jest objęty ubezpieczeniami społecznymi, to nie są odkładane składki na przyszłe świadczenia emerytalne czy rentowe. Nie może również skorzystać z zasiłku w razie choroby czy macierzyństwa.

Co ważne, od zasady, zgodnie z którą każdy przedsiębiorca korzystający z ulgi na start płaci składkę na ubezpieczenie zdrowotne, również są wyjątki. Składki tej nie muszą opłacać:

  • Emeryci i renciści, o ile spełniają kryteria dochodowe (odnoszą się one do wysokości świadczenia i wysokości przychodów uzyskiwanych z prowadzonej działalności),
  • Osoby ze stopniem niepełnosprawności umiarkowanym lub znacznym – ta grupa przedsiębiorców również musi spełnić kryterium przychodów z działalności,
  • Osoby pobierające zasiłek macierzyński – jego wysokość nie może być wyższa niż kwota świadczenia rodzicielskiego

Ulga na start – jak obliczyć jej czas trwania?

Dla każdej osoby zamierzającej założyć firmę istotną informacją jest, że ulga na start przysługuje przez 6 pełnych miesięcy kalendarzowych. Oznacza to, że działalność gospodarczą najkorzystniej jest zarejestrować drugiego lub kolejnego dnia miesiąca. Wówczas ulga naliczana jest od kolejnego miesiąca. Jak to wygląda w praktyce?

  • Rejestracja 1 stycznia – ulga będzie obowiązywać do 30 czerwca
  • Rejestracja 2 stycznia – ulga będzie obowiązywać do 31 lipca
  • Rejestracja 22 stycznia – ulga również będzie obowiązywać do 31 lipca

Ulga na start – jak z niej zrezygnować?

Jeżeli przedsiębiorca nie płaci składek na ubezpieczenia społeczne, nie może korzystać z niektórych świadczeń. Należą do nich m.in. zasiłek chorobowy. Z tego względu ZUS na start to ulga, która ma specjalną konstrukcję. Przystąpienie do niej na początku prowadzenia działalności absolutnie nie jest obowiązkowe. Przedsiębiorca może wybrać czy chce z niej skorzystać, czy jednak zostać objęty ubezpieczeniami społecznymi. Może także zrezygnować z niej w dowolnym momencie – nie obowiązuje żaden przymus korzystania z niej przez całe 6 miesięcy. Wtedy, opłacając składki społeczne w pełnej wysokości, natychmiast zyska on prawa do świadczeń, które wynikają z tych ubezpieczeń.

Aby zrezygnować z ulgi na start w trakcie jej trwania, konieczne jest złożenie w ZUS:

  • Deklaracji ZUS ZWUA z kodu 05 40, a następnie
  • Deklaracji ZUS ZUA (zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych) lub ZUS ZZA pod warunkiem, że podlega ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu i podstawa do naliczania tych ubezpieczeń jest odpowiedniej kwoty

W przypadku, gdy przedsiębiorca chce zgłosić się do ubezpieczeń społecznych w trakcie miesiąca, to musi pamiętać, że wówczas zobowiązany jest do sporządzenia dwóch deklaracji rozliczeniowych DRA:

  • Jednej z identyfikatorem 01 MM RRRR , gdzie kod tytułu ubezpieczenia kodem 05 40 i proporcjonalnie naliczona składka zdrowotna
  • Drugiej z identyfikatorem 40 MM RRRR, gdzie kod tytułu ubezpieczenia wpisuje się zgodnie ze zgłoszeniem, a podaje się pozostałą część składki zdrowotnej oraz proporcjonalnie naliczone składki społeczne.

Jeśli właściciel nie opłaca składek wyłącznie za siebie, to w powyżej przedstawionej sytuacji powinien zostać wykazany na dwóch raportach imiennych – RZA za okres obowiązywania ulgi i RCA za czas podlegania ubezpieczeniom społecznym. Warto zaznaczyć, iż dobrowolna rezygnacja z ulgi ZUS na start powoduje, że przedsiębiorca nie może ponownie z niej skorzystać.

Ulga na start – o czym należy pamiętać?

Warto pamiętać, że ułatwienia obniżające obciążenia składkowe są dedykowane wyłącznie przedsiębiorcom. Oznacza to, że właściciel firmy, który zatrudni pracowników, nadal będzie odprowadzał za nich składki społeczne i składkę zdrowotną.

Czasem zdarza się, iż sprawy rodzinne lub osobiste mogą skutecznie pokrzyżować plany przedsiębiorcy. Co z ulgą na start, gdy konieczne jest zawieszenie działalności gospodarczej? Niestety, okres zawieszenia działalności nie przerywa biegu 6 miesięcy.

Ulga na start dobiegła końca – co dalej z opłacaniem składek ZUS?

W ostatnich latach wprowadzono wiele ułatwień z myślą o przedsiębiorcach. Osoba, która po zakończeniu ulgi ZUS na start zdecyduje się na dalsze prowadzenie działalności gospodarczej, ma możliwość skorzystania z któregoś z tych rozwiązań. Mianowicie mowa tutaj o:

  • Preferencyjnej składce ZUS o obniżonej wysokości
  • Obniżone składki ZUS zależne od dochodu (Mały ZUS Plus)

Ideą pierwszej ulgi (preferencyjnego ZUSu) jest obniżenie wysokości składki na ubezpieczenie społeczne przez okres kolejnych 24 miesięcy. W tym czasie minimalną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe, a jeśli przedsiębiorca przystąpi do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego – także składki na ubezpieczenie chorobowe, może stanowić kwota nie niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia na dany rok (w 2021 wyniesie ono 2800 złotych). W konsekwencji łączny okres preferencji, obejmujący zwolnienie oraz obniżenie wysokości składek na ubezpieczenie społeczne, może maksymalnie wynosić aż 31 miesięcy.

Po 24 miesiącach opłacania składek ZUS w preferencyjnej wysokości przedsiębiorca będzie musiał odprowadzać składki już w standardowej kwocie. Jeżeli jednak z prowadzonej działalności będzie uzyskiwać relatywnie niskie zyski, nadal będzie miał możliwość opłacania Małego ZUSu Plus, czyli składek zależnych od dochodu. Warunkiem przystąpienia do niego jest jednak:

  • Osiągnięcie dochodu, który nie przekracza kwoty kwoty 120 tysięcy złotych w 2020 roku
  • Prowadzenie w poprzednim roku działalności przez co najmniej 60 dni

Mały ZUS polega na obliczeniu podstawy opłacania składek przyjmując do niej uzyskany w ubiegłym roku dochód. W jaki sposób? Według następującego wzoru:

(roczny dochód z roku poprzedniego / liczba dni prowadzenia działalności w roku poprzednim) x 30

W ustawie zapisano również dolne i górne ograniczenie wysokości nowych składek. Tak więc, podstawa wymiaru składek ZUS od dochodu:

  • Nie może być niższa od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę
  • Nie może przekroczyć kwoty 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia

Innymi słowy, nowe składki ZUS od dochodu:

  • Nie mogą być niższe od ulgowych składek ZUS przysługujących przez pierwsze 2 lata prowadzenia firmy (w 2020 roku jest to kwota 609,14 zł)
  • Nie mogą być wyższe od składki ryczałtowej (w 2020 roku jest to kwota 1431,48 zł)

Ulga na start a ubezpieczenie zdrowotne

Jak zostało wspomniane wcześniej, ulga na start nie obejmuje składek zdrowotnych. Tak więc, początkujący przedsiębiorca będzie musiał zarejestrować się do ubezpieczenia zdrowotnego i co miesiąc odprowadzać na nie składkę. Nie jest to jednak szczególnie skomplikowane – przedsiębiorca dokonuje tego już podczas wyrażenia chęci zgłoszenia się do ulgi na start. Tak więc, obu tych czynności dokonuje się za pomocą formularza ZUS ZZA. Najważniejsze podczas rejestracji jest podanie odpowiedniego kodu tytułu ubezpieczenia, w tym przypadku jest to kod 05 40 – osoba niepodlegająca ubezpieczeniom społecznym i podlegająca ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Jakub Bandura
Jakub Bandura
Redaktor portalu PortfelPolaka.pl. Wiedzę z zakresu rynków finansowych i inwestowania zgłębiał na studiach ekonomicznych. Trader rynku OTC i Forex preferujący handel krótkoterminowy. Entuzjasta statystyki oraz analizy technicznej instrumentów finansowych.

Najnowsze

Zobacz również