Rzecznik Finansowy – kiedy możemy zgłosić się o pomoc?

Przez

5 maja 2021

Rzecznik Finansowy to stosunkowo nowa instytucja w naszym kraju, która z każdym miesiącem zyskuje na popularności. Z jej usług każdego dnia korzystają setki osób, co oznacza, że w ciągu roku wpływa do niej ponad 50 tysięcy zapytań o poradę w sporze z instytucją finansową. Kim jest Rzecznik Finansowy? Czym dokładnie się zajmuje? W jakich sytuacjach możemy potrzebować jego pomocy? Jak się do niego zwrócić? Wszystkie te informacje zostaną przedstawione poniżej:

Rzecznik Finansowy definicja

Rzecznik Finansowy to polski urząd państwowy, którego zadaniem jest ochrona klientów podmiotów rynku finansowego, takich jak zakłady ubezpieczeń, banki, biura maklerskie, czy firmy pożyczkowe. Rzecznik rozpatruje reklamacje, udziela porad i wsparcia osobom fizycznym, które są stroną umowy z podmiotem finansowym. Rzecznika Finansowego powołano ustawą z dnia 5 sierpnia 2015 o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym. Urząd ten wywodzi się z powołanego w 1995 r. Rzecznika Ubezpieczonych.

Obecny Rzecznik Finansowy został powołany na to stanowisko z dniem 12 października 2019 roku. Jest nim dr hab. Mariusz Golecki – profesor na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego oraz w Instytucie Ekspertyz Ekonomicznych i Finansowych.

Rzecznik Finansowy zadania

Do zadań Rzecznika Finansowego należy ochrona klientów instytucji finansowych, takich jak banki, zakłady ubezpieczeń, firmy pożyczkowe czy biura maklerskie. Mowa o takich działaniach, jak:

Rozpatrywanie wniosków w indywidualnych sprawach, wniesionych na skutek nieuwzględnienia roszczeń klienta przez podmiot rynku finansowego w trybie rozpatrywania reklamacji
Rozpatrywanie wniosków dotyczących niewykonania czynności wynikających z reklamacji rozpatrzonej zgodnie z wolą klienta w terminie
Opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących organizacji i funkcjonowania podmiotów rynku finansowego
Występowanie do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej albo wydanie lub zmianę innych aktów prawnych w sprawach dotyczących organizacji i funkcjonowania rynku finansowego
Informowanie właściwych organów nadzoru i kontroli o dostrzeżonych nieprawidłowościach w funkcjonowaniu podmiotów rynku finansowego
Inicjowanie i organizowanie działalności edukacyjnej i informacyjnej w dziedzinie ochrony interesów klientów podmiotów rynku finansowego
Przekazywanie do Komisji Nadzoru Finansowego informacji o liczbie i charakterze skarg wskazujących na naruszenia ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 roku o usługach płatniczych, według stanu na koniec każdego półrocza, w terminie 2 miesięcy po upływie danego półrocza
Prowadzenie pozasądowych postępowań w sprawie rozwiązywania sporów między klientami podmiotów rynku finansowego a tymi podmiotami

Rzecznik Finansowy – skuteczność i efekty działalności

Jak zostało wyjaśnione wcześniej, Rzecznik Finansowy pomaga klientom instytucji finansowych, którzy zostali obsłużeni niewłaściwie lub nieetycznie z powodu zasad działania tych instytucji nastawionych na osiąganie jak najwyższych zysków bez ochrony interesu klientów.

Wprowadzenie w Polsce instytucji Rzecznika Finansowego zwiększyło liczbę instytucji, na które klienci mogą składać skargi z 60 do 2700. Według informacji z raportów Rzecznika od 2015 do 2020 roku pracownicy biura Rzecznika udzielili 125 tysięcy porad, przyjęli 100 tysięcy reklamacji i 3600 wniosków o istotny pogląd.

Ograniczeniem dla skuteczności działań Rzecznika jest niechęć instytucji finansowych do polubownego rozstrzygania reklamacji, wynikająca ze świadomości prawników instytucji, że niezadowoleni klienci rzadko decydują się na dochodzenie roszczeń przed sądami. Szczególnie w sprawach dotyczących małych kwot koszty i długi czas trwania postępowań przed sądami skutecznie zniechęcają klientów do dochodzenia swoich praw.

Rzecznik Finansowy – kiedy warto skorzystać z jego pomocy?

Z pomocy Rzecznika Finansowego można skorzystać w kilku przypadkach. Jednym z nich jest chęć poszerzenia wiedzy na temat swoich praw. Wtedy, na każdym etapie toczącej się sprawy można zasięgnąć porady ekspertów, którzy podpowiedzą jak w konkretnej sytuacji powinniśmy postąpić.

Kolejną sytuacją jest etap pisania reklamacji lub odwołania. W przypadku, gdy samodzielnie napisane odwołanie nie przyniosło żadnych rezultatów, również można zwrócić się o pomoc, składając wniosek do Rzecznika Finansowego.

Najczęściej obywatele korzystają z pomocy Rzecznika Finansowego w sprawach:

Nieudzielenia dostatecznej informacji o kosztach maksymalnych pożyczki czy kredytu gotówkowego
Bezprawnego naliczania dodatkowych kosztów lub opłat niezgodnych z prawem (ustawa antylichwiarska)
Uniemożliwiania klientowi wcześniejszej spłaty kredytu czy pożyczki
Niezachowania harmonogramu spłat (takich jak domaganie się natychmiastowego zwrotu całej pożyczki)
Uniemożliwienia odstąpienia od umowy kredytowej w ustawowym terminie
Bezpodstawnego wypowiedzenia umowy pożyczki

Biuro Rzecznika Finansowego pomaga nie tylko w indywidualnych sprawach. Jeśli problem dotyczy kilku osób, wtedy rzecznik występuje do ministerstwa o wprowadzenie zmian systemowych, zwraca się do Sądu Najwyższego z prośbą o uchwałę, która odpowie, w jaki sposób interpretować rozbieżności w orzecznictwie oraz poinformuje o sprawie Komisję Nadzoru Finansowego lub Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Rzecznik Finansowy – jak złożyć wniosek?

Zacznijmy od wniosku o przeprowadzenie interwencji przez Rzecznika Finansowego. Na jego interwencję możemy liczyć dopiero w sytuacji, gdy otrzymamy negatywną decyzję dotyczącą reklamacji lub, gdy firma w ogóle nie odpowie na nasze żądania. Wtedy eksperci, po otrzymaniu naszego zawiadomienia, przygotują argumentację, która ma skłonić daną instytucję finansową do zmiany stanowiska. Jeśli odwołanie do Rzecznika Finansowego nie przyniesie żadnych rezultatów, możemy polubownie rozwiązać sprawę poprzez ugodę (kierując do Rzecznika wniosek o przeprowadzenie postępowania polubownego) lub walczyć o swoje prawa na drodze postępowania sądowego.

Co ważne, wniosek do Rzecznika Finansowego o podjęcie decyzji jest całkowicie bezpłatny. Możemy go wysłać mailowo lub pocztą tradycyjną na adres biura Rzecznika Finansowego. Przykładowe pismo znajdziemy na stronie internetowej Rzecznika w zakładce “wzory pism”.

Jeśli odwołanie oraz interwencja Rzecznika nie przyniosły pożądanego skutku, a nie chcemy kierować sprawy do sądu, możemy rozwiązać sprawę poprzez ugodę. W tym przypadku należy skierować do Rzecznika Finansowego wniosek o przeprowadzenie postępowania polubownego. Tutaj należy wiedzieć, iż w postępowaniu polubownym Rzecznik Finansowy nie reprezentuje poszkodowanego, tylko zachowuje bezstronność. Wynika to z faktu, iż postępowanie polubowne jest niezależne od postępowania interwencyjnego, Rzecznik Finansowy nie jest więc związany stanowiskiem prezentowanym podczas interwencji. Ile kosztuje postępowanie polubowne? Niestety składając wniosek, trzeba liczyć się z opłatą w wysokości 50 złotych.

Jeśli nasza sprawa toczy się już przed sądem, także możemy zwrócić się do Rzecznika Finansowego o istotny pogląd w sprawie. Pod tym pojęciem kryje się opinia, którą sąd powinien wziąć pod uwagę, wydając wyrok lub chociaż ustosunkować się do niej w uzasadnieniu wyroku. Niestety istotny pogląd w sprawie nie wiąże sądu, a opinia ma jedynie charakter pomocniczy.

Wniosek o wydanie opinii jest bezpłatny i należy wysłać go pocztą tradycyjną na adres Biura Rzecznika Finansowego lub mailowo. Ważne, aby do wniosku dołączyć wszystkie dokumenty z postępowania sądowego dotyczące naszej sprawy oraz wcześniejszą korespondencję z instytucją finansową. Aby przyspieszyć odpowiedź, należy również wskazać, przed jakim sądem rozpatrywana jest sprawa, podać jej sygnaturę oraz datę rozprawy.