Dla przedsiębiorców zapłata podatków to często znaczące obciążenie, które czyni działalność gospodarczą mało opłacalną. W celu zmniejszenia obciążeń podatkowych część firm decyduje się na prowadzenie biznesów w rajach podatkowych. Jak rozumieć pojęcie raju podatkowego i czy korzystanie z legislacji opartej na korzystnych systemach podatkowych jest zgodne z prawem?
Raj podatkowy. Co to takiego?
Akty prawne nie zawierają legalnej definicji raju podatkowego. Obowiązujące przepisy posługują się pojęciem państw stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku CIT. W drodze rozporządzenia Minister właściwy do spraw finansów publicznych określa i regularnie aktualizuje listę konkretnych państw kwalifikowanych jako raje podatkowe. Przy definiowaniu zawartości listy uwzględnia się przede wszystkim:
- istnienie mechanizmów współpracy do celów podatkowych;
- terminowość wymiany informacji podatkowych;
- rzetelność, kompletność i jasność przekazywanych danych;
- przejrzystość systemu podatkowego;
- bardzo niski podatek dochodowy lub wręcz jego brak.
Rajami podatkowymi zwykle są kraje egzotyczne, niestosujące klasycznych mechanizmów podatkowych. Prowadzenie działalności w raju podatkowym najczęściej polega na wykorzystaniu dostępnych instrumentów w celu optymalizacji podatkowej, np. poprzez zmniejszenie obciążeń podatkowych.
Raj podatkowy. Przykłady
Kompletna lista rajów podatkowych znajduje się w rozporządzeniu Ministra finansów w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych. Wśród nich można wymienić takie państwa, jak:
- Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych – Terytorium Nieinkorporowane Stanów Zjednoczonych;
- Niezależne Państwo Samoa;
- Republika Liberii;
- Anguilla – Terytorium Zamorskie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej;
- Republika Wysp Marshalla;
- Brytyjskie Wyspy Dziewicze;
- Hongkong – Specjalny Region Administracyjny Chińskiej Republiki Ludowej;
- Niue – Samorządne Terytorium Stowarzyszone z nową Zelandią;
- Sark – Terytorium Zależne Korony Brytyjskiej.
Obecnie Unia Europejska uznaje za raje podatkowe ponad 20 państw z całego świata.
Firma, która planuje zmienić miejsce wykonywania działalności ekonomicznej, powinna na bieżąco śledzić zmiany w zakresie dostępności rajów podatkowych, ponieważ akty prawne w tym zakresie regularnie się zmieniają.
Warto pamiętać, że oprócz państw wymienionych w obowiązującym rozporządzeniu, które zostały uznane za raje podatkowe, ordynacja podatkowa przewiduje kompetencję Ministra finansów do opublikowania w drodze obwieszczenia listy państw, które stosują współpracy do celów podatkowych. Wprawdzie prowadzenie takiej działalności gospodarczej nie jest zabronione, ale po otworzeniu spółki należy liczyć się ze wzmożoną częstotliwością kontroli przez urząd skarbowy. Takimi państwami są np. Bahamy, Republika Fidżi czy Republika Trynidadu i Tobago.
Jakie są konsekwencje prowadzenia działalności na terytorium rajów podatkowych?
Należy zaznaczyć, że same raje podatkowe są w pełni legalne i prowadzenie na ich terytorium działalności gospodarczej nie jest zabronione. Podmioty powiązane kapitałowo muszą jednak liczyć się ze wzmożonym zainteresowaniem organów podatkowych.
Regulacje podatkowe przewidują przede wszystkim konieczność odprowadzenia podatku od dochodu zagranicznej jednostki kontrolowanej. Przepisy przewidują w tym przypadku nieograniczony obowiązek podatkowy i stawkę podatku 19%, czyli podatek CIT w standardowej wysokości. Z rajem podatkowym powiązany jest też brak możliwości zastosowania ulgi abolicyjnej.
Warto zwrócić uwagę, że obowiązujące normy przewidują niższe progi cen transferowych na terytorium państw stosujących szkodliwą gospodarką podatkową.
Unikanie zapłaty podatku a optymalizacja podatkowa
Celem rajów podatkowych nigdy nie powinno być unikanie opodatkowania, ale jego optymalizacja. Poprzez unikanie opodatkowania rozumie się wykorzystywanie luk w obowiązujących przepisach, a niekiedy również działanie niezgodne z prawem.
W odróżnieniu od unikania opodatkowania optymalizacja polega na wykorzystaniu dostępnych mechanizmów, ulg i zwolnień w celu obniżenia zobowiązania podatkowego. Do typowych mechanizmów optymalizacyjnych rozumie się m.in.:
- przekształcenia podmiotowe;
- korzystania z lokalnych preferencji podatkowych;
- planowanie podatkowe.
W odróżnieniu od unikania optymalizacja zawsze jest legalna i nie pociąga za sobą negatywnych konsekwencji.
W którym raju podatkowym warto założyć firmę?
Obecnie warunki prowadzenia biznesu stają się coraz bardziej wymagające, a znalezienie obszaru oferującego sprzyjający model podatkowy staje się trudniejsze. Obecnie za państwa oferujące korzystny system podatkowy uważa się m.in.:
- Gibraltar;
- Maltę;
- Cypr;
- San Marino;
- Bermudy.
Aby uniknąć zarzutu działania niezgodnego z prawem, warto sięgnąć po usługi doradcze oferowane przez kancelarie prawne. Bezpieczne raje podatkowe na świecie pozwalają na zoptymalizowanie działalności gospodarczej bez ryzyka negatywnych konsekwencji.
