W każdym kraju powoływane są organy decyzyjne, których zadaniem jest określenie polityki pieniężnej państwa. Dzięki ich działaniom obywatele powinni się cieszyć stabilnymi cenami i niską inflacją oraz atrakcyjnym oprocentowaniem kredytów. Funkcje tego rodzaju instytucji są złożone i różnorodne. W Polsce taki organ nosi nazwę Rady Polityki Pieniężnej (RPP).
Czym dokładnie zajmuje się ta instytucja? Jakie są jej zadania i jakie posiada ona uprawnienia? Kto wchodzi w skład RPP i ile wynosi wynagrodzenie jej członków? Odpowiedzi na te pytania zostaną zaprezentowane poniżej:
RPP – co to?
Rada Polityki Pieniężnej stanowi jeden z organów Narodowego Banku Polskiego. Została utworzona 17 lutego 1998 roku na mocy art. 227 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, którego treść brzmi następująco: “Organami Narodowego Banku Polskiego są: Prezes Narodowego Banku Polskiego, Rada Polityki Pieniężnej oraz Zarząd Narodowego Banku Polskiego”.
Czym zajmuje się Rada Polityki Pieniężnej?
Podstawowym celem Rady Polityki Pieniężnej jest dbanie o stabilność polskiego pieniądza – ma ona zatem zapewnić stabilną, niską inflację. Stara się ona więc, by była ona jak najbardziej zbliżona do 2,5%, przy czym dopuszcza odchylenia o plus/minus jeden punkt procentowy. Jeśli nie koliduje to z celem inflacyjnym, RPP dba również o wzrost gospodarczy.
Powyższe i pozostałe funkcje Rady Polityki Pieniężnej zostały opisane w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz Ustawie o Narodowym Banku Polskim. Z Konstytucji i ustawy o NBP można wywnioskować, że do innych zadań RPP należą:
- Ustalenie corocznych założeń polityki pieniężnej i zaprezentowanie ich sejmowi w momencie, gdy Rada Ministrów przedstawia projekt ustawy budżetowej
- Złożenie sejmowi sprawozdania z realizacji polityki pieniężnej w danym roku w ciągu 5 miesięcy od jego zakończenia
- Ustalenie wysokości stóp procentowych NBP
- Ustalenie stopy rezerwy obowiązkowej banków oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, a także wysokości jej oprocentowania
- Określenie górnych granic zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych bankach i instytucjach
- Zatwierdzenie planu finansowego NBP oraz sprawozdania z działalności NBP
- Przyjęcie rocznego sprawozdania finansowego NBP
- Ustalenie zasad operacji otwartego rynku.
Oprócz tego Rada Polityki Pieniężnej dokonuje ocen działalności zarządu Narodowego Banku Polskiego w zakresie realizacji założeń polityki pieniężnej. Decyzje podejmowane przez RPP mają ogromny wpływ na polską gospodarkę.
Skład Rady Polityki Pieniężnej
O tym, z kogo oraz jakiej liczby osób składa się Rada Polityki Pieniężnej, stanowią art. 227 ust. 5. Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku i art. 13 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1998 roku o Narodowym Banku Polskim.
W ustawie zasadniczej określono, że w skład Rady wchodzą Prezes Narodowego Banku Polskiego jako przewodniczący oraz osoby o dużej wiedzy w kwestii finansów, powoływane w równej liczbie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, sejm i senat. W Ustawie o Narodowym Banku Polskim doprecyzowano, że oprócz prezesa NBP będzie 9 członków wchodzących. Ich kadencja wynosi dokładnie 6 lat. Co bardzo ważne, tę funkcję można pełnić tylko jeden okres. Powołanie nowych członków powinno nastąpić najpóźniej w dniu wygaśnięcia kadencji poprzednich członków RPP.
Zastrzeżenia i ograniczenia
Aby mieć pewność co do niezależności członków Rady Polityki Pieniężnej, w Ustawie z dnia 29 sierpnia 1998 roku o Narodowym Banku Polskim art. 14 ust. 1 wprowadza zastrzeżenie: “W okresie kadencji członek RPP nie może zajmować żadnych innych stanowisk i podejmować działalności zarobkowej lub publicznej poza pracą naukową, dydaktyczną lub twórczością autorską, a za zgodą Rady wyrażoną w drodze uchwały (bez udziału zainteresowanego) – dopuszczalna jest działalność w organizacjach międzynarodowych”. Z kolei ust. 2 ustawy o NBP wprowadza wymóg zawieszenia działalności w partii lub związku zawodowym pod rygorem odwołania z RPP.
Obecny skład RPP
Obecnie Prezesem NBP, czyli przewodniczącym Rady Polityki Pieniężnej jest Adam Glapiński. Jego kadencja kończy się w tym roku. Członkami RPP są natomiast:
- Grażyna Ancyparowicz
- Łukasz Hardt
- Cezary Kochalski
- Ludwik Kotecki
- Przemysław Litwiniuk
- Eryk Łon
- Rafał Sura
- Kamil Zubelewicz
- Jerzy Żyżyński.
Wynagrodzenia członków RPP
Po podwyżce wprowadzonej 1 sierpnia 2021 roku każdy z członków Rady Polityki Pieniężnej zarabia 37 066,75 PLN brutto miesięcznie.
Przewodniczący RPP, jako Prezes Narodowego Banku Polskiego, zarabia jeszcze więcej. Wiadomo, że w 2020 roku jego wynagrodzenie wyniosło 946 871 złotych brutto – o ponad 150 tysięcy PLN więcej niż w 2019. W 2021 jego pensja wyniosła jeszcze więcej, bowiem od sierpnia jej podstawowa wysokość także wzrosła.
Posiedzenia RPP
W ramach Regulaminu Rady Polityki Pieniężnej uchwalonego 15 lutego 2011 roku został ustalony tryb spotkań RPP. Zwołuje je przewodniczący lub trzech jej członków poprzez pisemny wniosek do przewodniczącego. Skład RPP zbiera się przynajmniej raz w miesiącu w dniu, który ustaliła Rada Polityki Pieniężnej. Decyzje podczas spotkań podejmowane są w głosowaniu. Aby uchwalić daną kwestię, należy osiągnąć większość głosów przy obecności co najmniej pięciu członków RPP – w tym przewodniczącego. W razie równego ułożenia głosów, głos decydujący ma Przewodniczący Rady Polityki Pieniężnej.
Aktualny harmonogram
Harmonogram posiedzeń Rady Polityki Pieniężnej na pozostałe miesiące 2022 roku prezentuje się następująco:
- Wtorek, 8 marca
- Środa, 6 kwietnia
- Czwartek, 5 maja
- Środa, 8 czerwca
- Czwartek, 7 lipca
- Wtorek, 23 sierpnia (posiedzenie niedecyzyjne)
- Środa, 7 września
- Środa, 5 października
- Środa, 9 listopada
- Środa, 7 grudnia.