Przyspieszona budowa księgi popytu to narzędzie, które wykorzystuje wiele spółek do szybkiej sprzedaży sporych pakietów akcji. Największą tego typu transakcją w historii warszawskiej giełdy papierów wartościowych było upłynnienie przez Skarb Państwa akcji PKO Banku Polskiego na kwotę 5,24 miliarda PLN. Ostatnio jednak przyspieszona księga popytu coraz częściej wykorzystywana jest przez prywatnych właścicieli mniejszych rynkowych spółek. Całkiem niedawno – w styczniu bieżącego roku – dwóch największych akcjonariuszy Ten Square Games przeprowadziło dość głośną sprzedaż akcji spółki w ramach procedury ABB. Czym jest przyspieszona budowa księgi popytu? Na czym polega taka transakcja? Dowiemy się poniżej.
Procedura ABB – co to jest?
Przyspieszona budowa księgi popytu, z angielskiego accelerated book building, czyli ABB, to rodzaj oferty prywatnej. Transakcje ABB są przeprowadzane przez domy maklerskie na zlecenie sprzedających akcje, którymi są inwestorzy instytucjonalni, tacy jak choćby fundusze private equity, czy osoby blisko związane ze spółką od początku jej funkcjonowania i posiadające znacząca część udziałów, jak miało to miejsce w przypadku Ten Square Games w styczniu. Księga popytu jest zamykana bardzo szybko, zazwyczaj po jednym, dwóch dniach.
Kupującymi w ramach transakcji przyspieszonej księgi popytu również są inwestorzy instytucjonalni. Odbywa się ona poza publicznym rynkiem i ma status oferty prywatnej, dzięki czemu nie wymaga przygotowywania dokumentacji, takiej jak prospekt emisyjny. Nie wymaga także kosztownej promocji oferty. Dlatego więc przeciętny inwestor indywidualny nie może wziąć udziału w transakcji ABB. Brak prospektu emisyjnego oznacza także, że sprzedający może wybrać odpowiedni moment transakcji i sprzedać walory, kiedy kurs jest na wysokim poziomie.
Na czym polega transakcja przyspieszonej księgi popytu?
Operacja budowania przyspieszonej księgi popytu to tak naprawdę umowa kupna/sprzedaży dużego pakietu akcji publicznej spółki na ustalonych wcześniej warunkach finansowych poza publicznym rynkiem. Dzięki temu kurs akcji spółki nie jest narażony na znaczące spadki, co byłoby nieuniknione, gdyby duzi akcjonariusze zaczęli wystawiać publiczne oferty sprzedaży swoich akcji, doprowadzając tym samym do dominacji podaży.
W ramach transakcji ABB duże pakiety akcji zmieniają właściciela bez przejścia przez publiczną księgę zleceń (orderbook). Jest to transakcja korzystna dla obu stron – sprzedający otrzymuje narzędzie do szybkiego i wygodnego upłynnienia dużych pakietów swoich akcji, jednocześnie nie narażając spółki na spadek jej notowań i tym samym kapitalizacji.
Kupujący dzięki transakcji ABB mają zaś okazję wygodnego nabycia dużej liczby akcji interesującej ich spółki po cenie niższej niż rynkowa – w przypadku budowania przyspieszonej księgi popytu nabywcy mogą liczyć na dyskonto od kilku do nawet dziesięciu procent w stosunku do ceny akcji na publicznym rynku.
Taki kilkuprocentowy rabat dla sprzedającego akcje i tak jest korzystny. Gdyby chciał on upłynnić swoje udziały na publicznym rynku, musiałby rozłożyć taką operację w czasie i robić to małymi transzami, aby nie doprowadzać do obniżenia kursu, finalnie i tak narażając się na ryzyko sprzedania ich za kwotę niższą niż cały pakiet akcji upłynniony po niższej cenie drugiej stronie transakcji ABB.
Procedura ABB a book building
Book building, czyli budowanie księgi popytu to procedura służąca ustaleniu ceny akcji w ofercie publicznej na rynku pierwotnym (IPO). Polega ona na zbieraniu ofert kupna walorów od potencjalnych inwestorów. Określają liczbę akcji i cenę (w ramach wyznaczonych widełek), po której są skłonni je nabyć. Na podstawie tych deklaracji określana jest cena emisyjna.
Taka procedura nie zawsze ma wiążący charakter dla biorącego w niej udział. Najczęściej jest też ograniczona jedynie do grona instytucjonalnych inwestorów. Część firm decyduje się na równoległe z book-buildingiem zbieranie ofert kupna od indywidualnych inwestorów, które mają wpływ na ostateczną cenę sprzedaży.
Na podstawie zainteresowania ofertą, spółka ustala cenę emisyjną akcji i ich ostateczną liczbę. Budowanie księgi popytu jest bardzo istotne, bo zazwyczaj ponad 75% akcji w IPO przeznaczone jest dla inwestorów instytucjonalnych i to ich zainteresowanie determinuje cenę emisyjną. Jeżeli cena emisyjna będzie za wysoka, to zainteresowanie inwestorów będzie małe, jeśli zaś za niska, to spółka pozyska mniej kapitału.
Sprzedaż akcji w procedurze ABB – przykłady
Przyspieszona budowa księgi popytu na rynku akcji warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych zdarza się stosunkowo często.
Ten Square Games
Najświeższym przykładem transakcji ABB jest wcześniej przywołana spółka gamingowa Ten Square Games. Jej dwaj główni akcjonariusze, będący zarazem jej współzałożycielami, w środę 29 stycznia sprzedali łącznie 13,31% wszystkich udziałów w spółce. O chęci sprzedaży dużego pakietu akcji poinformowano publicznie dzień wcześniej, co spotkało się z negatywnym odbiorem pozostałych akcjonariuszy.
Cena akcji w ramach transakcji przyspieszonej budowy księgi popytu została ustalona na 230 złotych za akcję, czyli były niższa o ponad 11% od rynkowej ceny z zamknięcia wtorkowej sesji o (258,5 PLN). Łącznie sprzedano 963 574 akcji spółki, czyli łączna wysokość tej transakcji ABB wyniosła ponad 221 milionów złotych.
Play Communications
Z kolei w minionym roku 20 maja, dwie zagraniczne spółki, będące największymi akcjonariuszami Play Communications (łącznie posiadającymi ponad połowę akcji) sprzedały w ramach przyspieszonej budowy księgi popytu 9,83% akcji telekomunikacyjnej spółki.
Cena akcji w ramach transakcji przyspieszonej budowy księgi popytu została ustalona na 28 złotych za akcję (cena rynkowa na koniec sesji dzień wcześniej wyniosła 31 PLN), a oferta objęła 25 milionów akcji. Łączna wartość tej transakcji ABB wyniosła więc 700 milionów złotych.
