Najbardziej wyczekiwana tegoroczna dotacja na mikroinstalacje fotowoltaiczne już ruszyła. Od 15 kwietnia 2022 roku jest możliwość składania wniosku w programie Mój Prąd 4.0. Mało tego, tym razem program dotyczy finansowego wsparcia nie tylko dla mikroinstalacji fotowoltaicznych, ale także magazynów energii i ciepła oraz systemów zarządzania energią.
Czym jest ten program? Jak działa, kto może z niego skorzystać i na jakich warunkach? Ile można zyskać dofinansowania? Do kiedy potrwa nabór? Na te wszystkie pytania, odpowiedzi zostaną udzielone poniżej:
Mój Prąd – co to jest? 
Program priorytetowy Mój Prąd stanowi unikatowy na dotychczasową skalę w Polsce, instrument dedykowany wsparciu rozwoju energetyki prosumenckiej, a konkretnie wsparcia segmentu mikroinstalacji fotowoltaicznych (PV). Celem programu jest zwiększenie produkcji energii elektrycznej z mikroinstalacji fotowoltaicznych, a także wzrost autokonsumpcji wytworzonej energii elektrycznej poprzez jej magazynowanie (magazyny energii elektrycznej lub ciepła) oraz zwiększenie efektywności zarządzania energią elektryczną na terenie Rzeczpospolitej Polskiej.
Korzystanie z własnego prądu, produkowanego ze słońca, przekłada się na oszczędności, ale są to także wymierne korzyści dla środowiska. Inwestycje w odnawialne źródło energii w ramach Mojego Prądu przyczynią się do redukcji dwutlenku węgla aż o 1 miliard kilogramów na rok.
Rekordowa trzecia edycja programu
W zeszłorocznej edycji Mój Prąd 3.0, rozpoczętej 1 lipca, pieniądze rozeszły się w rekordowym tempie – już 6 października 2021 roku Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oświadczył, że nabór wniosków został zamknięty z powodu wyczerpania środków. Od dłuższego czasu wiadomo, że wraz z nową odsłoną dofinansowania, pojawią się pewne zmiany w zasadach jego funkcjonowania.
Mój Prąd 4.0 – zasady i założenia
Czwarty nabór wniosków w programie Mój Prąd będzie prowadzony w trybie ciągłym. Program w nowej odsłonie nadal adresowany jest do osób fizycznych mających zawartą umowę kompleksową lub umowy sprzedaży z Operatorem Sieci Dystrybucyjnej (OSD), ale obecnie – poza dofinansowaniem do mikroinstalacji fotowoltaicznej – będzie można również uzyskać finansowe wsparcie na nowe komponenty.
Dotacja z NFOŚiGW obejmie bowiem urządzenia do magazynowania energii elektrycznej oraz ciepła bezpośrednio u prosumenta, dzięki którym sieć elektroenergetyczna przestanie być “wirtualnym magazynem energii”. 
Dodatkowo będzie można uzyskać dofinansowanie do urządzeń umożliwiających racjonalne zarządzanie wytworzoną energią elektryczną. Kwalifikowane do dofinansowania mają być zatem następujące koszty:
- Zakup, transport i montaż mikroinstalacji fotowoltaicznych (panele z niezbędnym oprzyrządowaniem)
- Zakup, transport i montaż urządzeń służących magazynowaniu energii elektrycznej lub magazynowaniu ciepła
- Zakup, transport i montaż systemów do zarządzania wytworzoną energią.
Na jakie urządzenia do magazynowania energii można otrzymać dofinansowanie?
Jakie konkretnie urządzenia urządzenia do magazynowania energii – elektrycznej lub cieplnej – będzie obejmować program? Jeśli chodzi o magazynowanie energii w postaci ciepła, dotacja Mój Prąd 2022 będzie przysługiwać na:
- Zasobniki do ciepłej wody użytkowej posiadające grzałkę lub sprzężone z kotłem elektrycznym czy pompą ciepła
- Bufory ciepła do fotowoltaiki z wbudowaną grzałką lub bufory współpracujące z piecem elektrycznym lub pompą ciepła
- Pompy ciepła – z przeznaczeniem do ogrzewania ciepłej wody użytkowej.
Jeśli chodzi o magazynowanie bezpośrednie energii elektrycznej, dotacja obejmie magazyn energii (akumulator) o pojemności nie mniejszej niż 2 kilowatogodziny, którego cena za 1 kilowatogodzinę nie przekracza 4 tysięcy złotych.
Główne założenie Mój Prąd 2022
Główne założenie programu Mój Prąd w wersji 4.0 jest takie, aby prosumenci mogli być jak najbardziej samodzielni i niezależni w gospodarowaniu energią, którą sami wyprodukują w swoim domu z własnej instalacji fotowoltaicznej.
Czwarta edycja ma zatem prowadzić do wzrostu konsumpcji energii elektrycznej przez jej wytwórców i jednocześnie tak racjonalizować cały proces produkcji, by zapewnić stabilność sieci elektroenergetycznej. Umożliwią to systemy pozwalające na krótkookresowe magazynowanie energii w cieple lub poprzez wykorzystanie procesów elektrochemicznych.
Jakie dofinansowanie można otrzymać?
Inwestycja w system PV
W ramach programu Mój Prąd” w edycji czwartej będzie można otrzymać do 4 tysięcy złotych jeśli inwestycja obejmie tylko instalację PV (jedynie panele, które są nieodzownym elementem wniosku). Warunkiem koniecznym jest podpisana umowa kompleksowa. Pieniądze przysługują wyłącznie na zakup i montaż nowej instalacji, o mocy od 2 do 10 kilowatów.
Wsparciem nie są objęte rozbudowy czy przebudowy istniejących systemów PV. Pod pojęciem rozbudowy rozumie się zarówno zwiększenie liczby modułów, jak i przyłączenie kolejnej instalacji do danego punktu poboru energii z osobnym falownikiem.
Inwestycja w mikroinstalację z dodatkowymi elementami
Jednak Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej proponuje, aby wnioskodawcy decydowali się na dodatkowe elementy, tworzące bardziej efektywny zestaw domowej instalacji fotowoltaicznej, umożliwiający magazynowanie wytworzonej energii oraz jej możliwie dużą autokonsumpcję. Przy zainwestowaniu od razu w kilka elementów, dotacja do paneli wzrośnie do 5 tysięcy złotych, a dofinansowanie do pozostałych, zintegrowanych urządzeń ma być następujące:
- Magazyn ciepła – do 5000 PLN
- Magazyn energii – do 7500 PLN
- System zarządzania energią – do 3000 PLN.
Łącznie dotacja z NFOŚiGW może zatem wynieść nawet 20 500 złotych, przy intensywności dofinansowania dla każdego z elementów do 50% kosztów kwalifikowanych.
Co, gdy skorzystaliśmy z poprzedniego naboru?
Co warto podkreślić, dotację z Mój Prąd 4.0 mogą otrzymać nie tylko osoby, które nie składały jeszcze wniosku w poprzednich naborach, ale także te, które skorzystały już dofinansowania do mikroinstalacji. Dla osób, które otrzymały już wsparcie na instalację PV, obowiązuje zmniejszona wysokość dotacji na sam system PV oraz standardowe kwoty na pozostałe elementy wspierane dofinansowaniem.
Dodatkowe warunki dofinansowania
Konieczne przejście na net-billing
Zupełną nowością jest fakt, że udział w programie i otrzymanie środków jest bezpośrednio powiązany z korzystaniem z nowego systemu rozliczeń prosumenckich określanego mianem net-billingu. Dotację będą mogły zatem otrzymać jedynie osoby, które zamontują i zgłoszą instalację fotowoltaiczną po 1 kwietnia 2022 roku oraz pozostali, którzy zamontowali i zgłosili instalację fotowoltaiczną po 1 lutego 2020 roku i teraz po prostu przejdą z bieżącego systemu opustów do net-billingu.
Tylko nowe urządzenia
Co istotne, dofinansowanie jest udzielane na przedsięwzięcia już zakończone przed złożeniem wniosku o dotację, a montowane urządzenia muszą być nowe, czyli wyprodukowane w ciągu 24 miesięcy przed montażem.
Pozostałe warunki
Oprócz tego, na inwestorach, którzy skorzystają z programu Mój Prąd 4.0 spoczywa obowiązek korzystania z instalacji przez co najmniej 5 lat, licząc od daty wypłaty świadczenia. Co więcej, dotacja nie przysługuje na instalacje montowane na dachach wykonanych z azbestu – beneficjent będzie musiał wymienić poszycie, na swój koszt, zanim przystąpi do montażu.
Na pieniądze nie będą również mogły liczyć te osoby, które nadmiernie przewymiarują instalację – czyli te, u których liczba energii wytworzonej i oddanej do sieci przekroczy 120% energii pobranej w roku rozliczeniowym.
Co więcej, przez wspomniane 5 lat, beneficjent nie może:
- Zmieniać przeznaczenia budynku (z mieszkalnego na inny)
- Demontować instalacji i urządzeń dofinansowanych
- Zmieniać miejsca lokalizacji przedsięwzięcia
- Odsprzedawać lub zastawiać urządzeń.
Ponadto, nie ma możliwości połączenia dofinansowania z Mój Prąd 4.0 oraz Czyste Powietrze. Instalacja PV, która ma być objęta wsparciem w Mój Prąd 2022 musi być wyłączona z kosztów kwalifikowanych Czystego Powietrza. Ta sama zasada obowiązuje dla urządzeń zwiększających autokonsumpcję.
Obowiązek umieszczenia tablicy informacyjnej
Warto również wiedzieć, że od 2021 roku beneficjenci programu Mój Prąd mają obowiązek umieścić w dobrze widocznym miejscu tablicę informującą, że inwestycja została wsparta środkami publicznymi.
Jak i gdzie złożyć wniosek o dofinansowanie?
Wnioski w “Mój Prąd” można złożyć wyłącznie elektronicznie, za pomocą Generatora Wniosków o Dofinansowanie (GWD) dostępnego na stronie NFOŚiGW. Aby złożyć wniosek o dofinansowanie konieczne jest posiadanie konta na platformie GWD. Można je założyć za pomocą Profilu Zaufanego lub systemu GWD.
Niezbędne dokumenty
Zanim jednak przejdziemy do składania wniosku, warto przygotować skany niezbędnej dokumentacji. Wymaga się elektronicznych wersji:
- Potwierdzenia zgłoszenia wniosku o przyłączenie mikroinstalacji, wydane przez OSD (Operatora Sieci Dystrybucyjnej) i zaświadczenie/oświadczenie potwierdzające korzystanie z systemu net-billing
- Dowodu zapłaty faktury lub oświadczenia (wykonawcy lub beneficjenta) o dokonaniu zapłaty w pełnej kwocie
- Zaświadczenia OSD o dacie przyłączenia mikroinstalacji, razem z numerem Punktu Poboru Mocy
- Protokołu odbioru prac od wykonawcy lub oświadczenia wnioskodawcy o samodzielnym montażu elementów dodatkowych
- Faktury lub paragonu imiennego za dostawę i montaż instalacji PV oraz dodatkowych elementów objętych dotacją
- Dokumentu potwierdzającego zgłoszenie do OSD instalacji lub uruchomienia magazynu energii.
Ile trzeba czekać na rozpatrzenie wniosku?
Według informacji NFOŚiGW na rozpatrzenie wniosku czeka się 210 dni licząc od poprawnego złożenia wniosku w GWD. W przypadku konieczności uzupełnienia danych czas ten wydłuża się do 270 dni. Status wniosku Mój Prąd można sprawdzić na oficjalnej stronie programu.
Do kiedy potrwa nabór?
Nabór w ramach programu Mój Prąd 4.0 prowadzony będzie do wyczerpania przygotowanej puli pieniędzy lecz nie dłużej niż do 22 grudnia 2022 roku. Wstępny budżet programu wynosi 350 milionów złotych, ale najpewniej będzie zwiększony.
Program Mój Prąd a ulga termomodernizacyjna
Należy dodać, że podatnik, który po roku, w którym skorzystał z ulgi termomodernizacyjnej, otrzymał zwrot odliczonych w ramach ulgi wydatków na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, jest zobowiązany doliczyć odpowiednio kwoty uprzednio odliczone od dochodu (przychodu) w zeznaniu składanym za rok podatkowy, w którym otrzymał ten zwrot.
Oznacza to, że otrzymaną w 2022 roku dotację z programu Mój Prąd, w przypadku wcześniejszego skorzystania z ulgi termomodernizacyjnej, prosument będzie musiał doliczyć do podstawy opodatkowania w zeznaniu podatkowym za 2022, składanym w przyszłym roku.
Kwota odliczenia, która nie ma pokrycia w rocznym dochodzie może być rozliczona w ciągu kolejnych 6 lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek. Zasady korzystania z ulgi termomodernizacyjnej określa art. 26h ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
