Jak doskonale wiemy, poziom wykształcenia jest jednym z czynników branych pod uwagę podczas rekrutacji do pracy. Ma także duże znaczenie w przypadku ustalania wysokości pensji. W efekcie, praktycznie od zawsze słyszymy, że warto inwestować we własną edukację. Jak bardzo jednak w praktyce ukończona szkoła lub dyplom uczelni wpływa na zarobki? Jak wygląda ta tendencja z upływem lat? Przekonamy się poniżej:
Wykształcenie podstawowe i gimnazjalne
Jak nietrudno się domyślić najniższe średnie wynagrodzenie można zaobserwować w przypadku osób z wykształceniem podstawowym i gimnazjalnym. Mediana w tej grupie wyniosła 3250 złotych brutto miesięcznie. Warto jednak dodać, że z każdym rokiem rośnie ono systematycznie. W 2016 roku mediana wynosiła jeszcze 2850 PLN.
Zarobki po szkole średniej
W przypadku wykształcenia zasadniczego zawodowego, mediana zarobków wyniosła 3650 złotych brutto miesięcznie. Odrobinę większe przeciętne wynagrodzenie otrzymują osoby z wykształceniem średnim i pomaturalnym. Tutaj mediana wyniosła 3900 złotych brutto miesięcznie. Co ciekawe, to więcej niż w przypadku wykształcenia policealnego, przy którym mediana wynagrodzeń wyniosła 3700 PLN.
W tym przypadku średnie zarobki także rosną, lecz mniej niż miało to miejsce w przypadku podstawowego wykształcenia. Dla porównania w 2016 roku przeciętne wynagrodzenie osób z wykształceniem średnim wyniosło 3600 złotych.
Wykształcenie wyższe licencjackie lub inżynierskie
Osoby z wykształceniem wyższym wciąż mogą liczyć na znacznie wyższe zarobki. W przypadku wykształcenia wyższego licencjackiego lub inżynierskiego mediana wyniosła 4800 złotych brutto miesięcznie. Co jednak ciekawe, w przypadku tej grupy wynagrodzenie z każdym rokiem już tak wyraźnie nie rośnie. W 2016 roku średni wynik wyniósł dokładnie tyle samo – 4800 PLN brutto miesięcznie.
Wykształcenie wyższe magisterskie i magisterskie inżynierskie 
Wykształcenie magisterskie
Jak łatwo się domyślić, osoby z wykształceniem wyższym magisterskim zarabiają jeszcze więcej. Różnica nie jest jednak wyraźna. Mediana wynagrodzeń w przypadku wykształcenia wyższego magisterskiego wyniosła 5200 złotych brutto miesięcznie.
Wykształcenie magisterskie inżynierskie
Na znacznie wyższe zarobki mogą z kolei liczyć osoby z wykształceniem wyższym magisterskim inżynierskim. W przypadku magistrów inżynierów mediana wynagrodzeń wyniosła 6300 złotych miesięcznie.
Warto wiedzieć, że zarobki w tych grupach także niekoniecznie wzrosły w stosunku do 2016 roku. Wtedy nie były one rozdzielone na dwie grupy, tylko przedstawione jako jedna. Mediana w tej grupie pięć lat temu wyniosła 6200 złotych brutto miesięcznie, czyli więcej niż w przypadku osób z wykształceniem wyższym magisterskim, lecz bez inżynierskiego obecnie.
Poziom wykształcenia a zarobki – ciekawostki
Więcej zarabia się w firmach z kapitałem zagranicznym
Wynagrodzenia w firmach z zagranicznych kapitałem zawsze były wyższe od wynagrodzeń osób zatrudnionych w polskich przedsiębiorstwach. Największa dysproporcja w wynagrodzeniach na tym samym poziomie wykształcenia była po ukończeniu studiów magisterskich. Różnica w stawkach wynosiła aż 52%. Z danych wynika również, że w przedsiębiorstwach z kapitałem zagranicznym, poziom wykształcenia zdecydowanie bardziej wpływał na wysokość zarobków.
Mężczyźni wciąż zarabiają więcej
Niestety, na każdym poziomie wykształcenia wciąż widoczne są duże dysproporcje między zarobkami kobiet i mężczyzn. Praktycznie w każdej grupie zarobki mężczyzn wyniosły o około 20% więcej niż kobiet.
Wraz ze wzrostem stażu wyższe wynagrodzenie popłaca
Co ciekawe, wynagrodzenia osób wchodzących na rynek pracy są stosunkowo podobne. W pierwszym roku zatrudnienia mediana na każdym poziomie wykształcenia wynosiła od 3000 do 3500 złotych brutto miesięcznie (wyłączając wykształcenie wyższe magisterskie inżynierskie). Jednak z upływem kolejnych lat kariery wynagrodzenia pracowników z wykształceniem średnim i wyższym rosły szybciej od wynagrodzeń osób z wykształceniem podstawowym i zawodowym. Po 10 latach pracy wynagrodzenia etatowców posiadających wykształcenie wyższe magisterskie inżynierskie zdołało się podwoić.
Poziom wykształcenia a zarobki – jaka panuje tendencja na rynku? 
Deprecjacja dyplomu studiów wyższych
Okazuje się, że w Polsce występuje zjawisko deprecjacji dyplomu studiów wyższych. W efekcie, w latach 2004-2014 płace osób z wykształceniem średnim ogólnokształcącym, zasadniczym zawodowym lub gimnazjalnym stanowiły około 55,6% wynagrodzenia osób z licencjatem lub wyższym tytułem. Natomiast obecnie relacja ta zwiększyła się do 57,9%. Oznacza to, że w ostatnich latach maleje w Polsce finansowa premia za ukończenie studiów wyższych.
Najszybciej rosną zarobki osób z wykształceniem podstawowym i gimnazjalnym
Co ciekawe, trend z ostatnich lat jest słabszy, jeśli porównamy zarobki osób z wykształceniem średnim ogólnokształcącym i wyższym – w tym przypadku stosunek wzrósł nieznacznie z około 61,5% w latach 2004-2010 roku do 63% obecnie. Wskazuje to, że osoby z zawodowym dyplomem albo po gimnazjum pod względem wynagrodzeń poprawiły swoje położenie wobec najlepiej wykształconych bardziej niż licealiści.
Przyczyny deprecjacji dyplomu studiów wyższych
Dlaczego tak się dzieje? Specjaliści zakładają, że duża podaż pracy oferowanej przez absolwentów wyższych uczelni spowodowała spadek dynamiki wzrostu ich wynagrodzeń w stosunku do poprzednich lat, gdy dobrze wykształconych osób na rynku pracy było znacznie mniej. Aktualnie 44% młodych dorosłych Polaków posiada wyższe wykształcenie, co jest odsetkiem zbliżonym do średniej państw OECD. W 2008 roku udział ten wynosił zaledwie 32%. W konsekwencji, gwałtowny wzrost liczby studiujących musiał siłą rzeczy spowodować spadek jakości kształcenia i wzrost liczby absolwentów w społeczeństwie, więc pozycja przetargowa oraz poziom wiedzy i umiejętności przeciętnego absolwenta spadły. Warto dodać, że wzrost liczby studentów w Polsce przypada głównie na kierunki humanistyczne i społeczne, które kształcą dla branż, gdzie raczej pensje są wyraźnie niższe, więc dyplom daje stosunkowo małą premię za ukończenie studiów wyższych.
Interesuje Cię temat zarobków u osób z wyższym wykształceniem? O średnim wynagrodzeniu absolwentów różnych kierunków studiów w pierwszym roku po uzyskaniu dyplomu przeczytasz w tym artykule.
