Nie jest żadną tajemnicą, że inwestorzy i ogólnie całe środowisko związane z giełdami papierów wartościowych, lubi stosować własną terminologię. Wiele zwrotów, określeń czy skrótów może być niezrozumiałe dla wielu osób, zwłaszcza tych stawiających swoje pierwsze kroki na rynku akcji. Jednym z bardzo istotnych pojęć stosowanych na rynku kapitałowym jest blue chip. Oznacza ono akcje spółek, które od lat cieszą się wyjątkowo dużym, niesłabnącym zainteresowaniem.
Jakie w Polsce mamy najciekawsze blue chipy? Przekonamy się w dalszej części tekstu. Zacznijmy jednak od wyjaśnienia skąd w ogóle wzięło się to interesujące określenie i jakimi cechami muszą charakteryzować się spółki nim określane:
Blue chip – podstawowe informacje
Charakterystyka blue chipów
Jak już zostało wspomniane we wstępie, blue chip to po prostu określenie dużej spółki notowanej na giełdzie, która cieszy się zaufaniem inwestorów i posiada dobrą sytuację finansową. Blue chipy charakteryzują się dużą płynnością, kapitalizacją oraz relatywnie stabilnym kursem. Firmy, które notują duże zyski, rosną w miarę upływu czasu i posiadają długie historie, zasługują właśnie na to miano. Teoria inwestowania w takie spółki polega na tym, że inwestor ma nadzieję na regularne zwyżki cen akcji lub wysokie dywidendy, ale nie ponosi przy tym zbyt dużego ryzyka.
Geneza blue chipów 
Co ciekawe, sam termin “blue chip” wziął się z hazardu, a konkretnie z kasyn w Monte Carlo. Człon „chip” używany w nazwie blue chip to angielskie określenie żetonu, używanego do gry w pokera. Podstawowo w kasynach w Monte Carlo używa się trzech kolorów żetonów: białego, czerwonego i niebieskiego. Te niebieskie mają najwyższą wartość. Właśnie stąd swoją nazwę czerpią blue chipy – spółki o bardzo dużej wartości.
Z kolei pojęcie “blue chip” na giełdzie zostało po raz pierwszy użyte do opisania wysokich cen akcji w 1923 roku, gdy Oliver Gingold, pracownik Dow Jones, zaobserwował, że niektóre akcje obracają się po cenie 200 USD lub więcej.
IBM – modelowy blue chip
Dodatkowo, określenie blue chip jest ściśle związane ze spółką IBM, która od kilkudziesięciu lat uważana jest za modelowy przykład Blue Chip, a amerykańscy inwestorzy często nazywają ją “Big Blue”. Takie określenie tego giganta IT podstawowo nawiązuje oczywiście do jego koloru logotypu, lecz w szerszym znaczeniu można to pojmować właśnie jako idealną spółkę typu blue chip.
Blue chipy na GPW
W Polsce blue chipami określane są z reguły spółki spełniające dwa poniższe warunki:
- Wchodzą w skład indeksu WIG20.
- Są spółkami Skarbu Państwa.
W praktyce za blue chipy w naszym kraju uchodzą przede wszystkim takie spółki jak:
- Jastrzębska Spółka Węglowa
- Grupa Lotos
- Polska Grupa Energetyczna
- Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo
- Powszechny Zakład Ubezpieczeń
- Bank Polska Kasa Opieki
- Polski Koncern Naftowy Orlen
- KGHM Polska Miedź
- Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski.
Jastrzębska Spółka Węglowa
Jastrzębska Spółka Węglowa, czyli popularne JSW to największy w Polsce producent węgla koksowego typu 35 (hard) wysokiej jakości i największa komercyjna grupa koksowni w Unii Europejskiej. Obszar wydobywczy spółki ulokowany jest w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Podstawową działalność JSW stanowi produkcja i sprzedaż węgla kamiennego, głównie węgla koksowego i węgla do celów energetycznych, oraz produkcja i sprzedaż koksu i węglopochodnych.
Jastrzębska Spółka Węglowa została utworzona 1 kwietnia 1993 r. na bazie części Rybnicko-Jastrzębskiego Gwarectwa Węglowego jako jedna z siedmiu działających wówczas spółek węglowych. W jej skład weszło siedem samodzielnie funkcjonujących przedsiębiorstw górniczych, które przekształcono w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa z siedzibą w Jastrzębiu-Zdroju. W lipcu 2011 JSW zadebiutowało na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Przedsiębiorstwo jest stosunkowo dużym pracodawcą – zatrudnia ponad 28 tysięcy osób.
Grupa Lotos 
Grupa Lotos to polskie przedsiębiorstwo stanowiące jednostkę dominującą dla grupy kapitałowej skupiającej kilkanaście spółek produkcyjnych, handlowych oraz usługowych, głównie z branży poszukiwań, wydobycia oraz przetwórstwa ropy naftowej i dystrybucji produktów ropopochodnych. Najważniejszą jej częścią jest rafineria ropy naftowej zlokalizowana w Gdańsku-Rudnikach, nad Martwą Wisłą.
Grupa Lotos to największe przedsiębiorstwo na Pomorzu i druga pod względem przerobu rafineria w Polsce. Spółka została założona we wrześniu 1991 roku jako Rafineria Gdańska. Nazwa została zmieniona na obecną w 2003. W czerwcu 2005 spółka zadebiutowała na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych.
Już wkrótce fuzja z PKN Orlen
Na początku 2018 roku rozpoczął się proces fuzji Grupy Lotos z PKN Orlen. 14 lipca 2020 roku Komisja Europejska udzieliła zgody na fuzję obu przedsiębiorstw pod warunkiem sprzedaży 30% udziałów rafinerii Lotos (wraz z prawem do połowy jej produkcji w zakresie ropy naftowej i benzyny) i 80% stacji tej sieci (389 stacji benzynowych) oraz dziewięciu składów paliw.
10 stycznia 2022 roku zarząd Orlenu podjął decyzję o warunkowej sprzedaży między innymi 417 stacji paliw Grupy Lotos koncernowi MOL oraz 30% udziałów w gdańskiej rafinerii koncernowi Saudi Aramco. Do sfinalizowania fuzji ma dojść w połowie bieżącego roku. Oznacza to, że już niebawem liczba blue chipów w naszym kraju zmniejszy się o jedną spółkę.
Polska Grupa Energetyczna
Polska Grupa Energetyczna, czyli popularne PGE to największe pod względem przychodów, zainstalowanych mocy wytwórczych oraz wolumenu produkcji energii elektrycznej przedsiębiorstwo energetyczne w Polsce. Dostarcza ona energię elektryczną dla około 5 milionów użytkowników. Roczna produkcja energii elektrycznej spółki wynosi ponad 54 terawatogodziny, co stanowi 40% krajowej produkcji. PGE powstało w 2007 roku. Dwa lata później spółka zadebiutowała na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. PGE zatrudnia 41 tysięcy pracowników.
Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo
Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo, czyli popularny PGNiG zajmuje się poszukiwaniami i wydobyciem gazu ziemnego i ropy naftowej, importem gazu, a także magazynowaniem, sprzedażą i dystrybucją paliw gazowych oraz produkcją ciepła i energii elektrycznej.
Spółka prowadzi działalność poszukiwawczo-wydobywczą w Pakistanie oraz na Norweskim Szelfie Centralnym. Posiada także koncesję w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. PGNiG zostało założone w 1982 roku, a w październiku 1996 przekształcono je w spółkę akcyjną, w której całkowite udziały miał Skarb Państwa. We wrześniu 2005 zadebiutowała ona na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Przedsiębiorstwo zatrudnia około 25 tysięcy pracowników.
Powszechny Zakład Ubezpieczeń
Powszechny Zakład Ubezpieczeń, czyli popularne PZU, to oczywiście przedsiębiorstwo ubezpieczeniowe. Jego tradycje sięgają już 1803 roku, a w obecnej formie spółki akcyjnej działa od 1998. Jest to wiodąca firma ubezpieczeniowa na polskim rynku.
Na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych zadebiutowała w 2010 roku. PZU zatrudnia ponad 11 tysięcy osób.
Bank Polska Kasa Opieki
Bank Polska Kasa Opieki, czyli popularny Bank Pekao to polski bank uniwersalny założony 17 marca 1929 roku jako państwowy bank komercyjny w formie spółki akcyjnej. Od 1998 jest on notowany na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Co ciekawe, w latach 1999-2017 Bank Pekao kontrolowany był przez włoską firmę UniCredit. 7 czerwca 2017 roku zarząd nad Bankiem Pekao przejęły spółki Powszechny Zakład Ubezpieczeń i Polski Fundusz Rozwoju, których kontrolne pakiety akcji posiada oczywiście Skarb Państwa.
Polski Koncern Naftowy Orlen
PKN Orlen to polski koncern paliwowo-energetyczny, lider wśród firm petrochemicznych w Europie Środkowo-Wschodniej. Jest właścicielem sześciu rafinerii – w Płocku, Trzebini i Jedliczu w Polsce, w Litvinovie i Kralupech nad Vltavou na terenie Czech oraz w Możejkach na Litwie. Jest to także jedyna polska firma notowana w rankingu Fortune 500.
PKN Orlen powstał w 1999 roku w wyniku połączenia Centrali Produktów Naftowych CPN oraz Petrochemii Płock. Tego samego roku spółka zadebiutowała również na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Zatrudnia ponad 20 tysięcy pracowników. Prezesem PKN Orlen jest Daniel Obajtek.
KGHM Polska Miedź
KGHM Polska Miedź to strategiczna spółka Skarbu Państwa z branży wydobywczej. Jest szóstym producentem miedzi na świecie – wydobywa ponad pół miliona ton tego metalu rocznie, oraz największym globalnym wytwórcą srebra – ponad 1200 ton rocznie. W mniejszych ilościach produkuje także złoto, pallad, platynę, ołów, a także sól kamienną.
Działalność spółki KGHM Polska Miedź koncentruje się głównie na terenie Legnicko Głogowskiego Okręgu Miedziowego. Przedsiębiorstwo zostało założone w 1961 roku, a przekształcono ją w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa w 1991. Na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie zadebiutowała w lipcu 1997 roku. KGHM Polska Miedź zatrudnia około 30 tysięcy pracowników.
Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski
Popularny PKO Bank Polski to największy bank uniwersalny w Polsce. Założony został już w 1948 roku, a przekształcony w jednoosobową spółkę Spółkę Skarbu Państwa w kwietniu 2000. Z kolei w listopadzie 2004 zadebiutował na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Zatrudnia około 30 tysięcy osób, a jego prezesem jest Zbigniew Jagiełło.
Warto wiedzieć, że PKO Bank Polski jest w tej chwili zdecydowanie największą spółką notowaną na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Kapitalizacja tego banku przekracza obecnie 49 miliardów, a jego udział w indeksie WIG20 wynosi aż 13,3%. Wynika z tego, że gdy tylko usłyszymy określenie “polski blue chip” to w pierwszej kolejności przed oczami powinien nam się pojawić właśnie PKO Bank Polski.
