Wykonywanie zadań idealnie i bez jakichkolwiek błędów często uważane jest za ogromną zaletę. Właśnie dlatego w niektórych przypadkach perfekcjonizm uważany jest za coś dobrego i pożądanego. Czasem perfekcjonizm rzeczywiście może prowadzić do naprawdę imponujących wyników, jednak często bywa zgubny. Jak dokładnie wygląda perfekcjonizm i co do niego prowadzi? Jak perfekcjonizm wpływa na relacje z innymi?
Czym jest perfekcjonizm?
Niektórym wydaje się, że perfekcjonizm ma naprawdę mnóstwo zalet. W końcu perfekcjoniści starają się robić wszystko idealnie, kilka razy sprawdzają raport w pracy lub dopracowują projekty pod każdym kątem. Jednak w rzeczywistości perfekcjonizm to stawianie przed sobą, a czasem też przed innymi, zbyt wysokich oczekiwań. W wielu przypadkach perfekcjoniści nie są w stanie zaakceptować niedoskonałości lub błędów. Perfekcjonizm może objawiać się na różne sposoby. Niektórzy bardzo dużą uwagę zwracają na wygląd, kiedy inni skupiają się na nauce i pracy, czasem dla perfekcjonistów bardzo istotny jest porządek w domu lub domykanie wszystkich spraw. Zwykle perfekcjonizm uwzględnia dwa elementy:
- Wysokie standardy — stawianie przed sobą i innymi wysokich wymagań, które czasem są ciężkie do spełnienia. Przykładowo perfekcjoniści wymagają od siebie wykonywania najróżniejszych czynności idealnie bez jakichkolwiek błędów. Nie są w stanie oddać projektu, jeżeli nie mają pewności, że jest idealny lub nie zaproszą do siebie gości, jeżeli w domu nie panuje perfekcyjny porządek.
- Dążenie do spełnienia wysokich standardów — perfekcjoniści dokładnie sprawdzają każdy projekt w pracy, mogą dbać o nienaganny wygląd i ciągle upewniać się, że nic go nie psuje.
Niestety w niektórych przypadkach perfekcjonizm może hamować rozwój danej osoby. W obawie przed porażką perfekcjonista może nie podejmować się nowych wyzwań, a nawet zwlekać z rozpoczęciem danego projektu. Warto jednak pamiętać, że perfekcjoniści, którzy mają wrodzone talenty lub pewne predyspozycji przykładowo do sportu, są w stanie osiągnąć mistrzostwo w danej dziedzinie. Mimo to często dążenie do wykonywania wszystkiego idealnie jest źródłem nadmiernego stresu. Ale jakie właściwie są przyczyny perfekcjonizmu? Największy wpływ ma środowisko, w którym się wychowujemy.
Przyczyny perfekcjonizmu
Należy pamiętać, że perfekcjonizm w wielu przypadkach może być źródłem naprawdę ogromnej ilości stresu. Czasem konieczna jest konsultacja z psychologiem i wprowadzenie odpowiedniej terapii, która pomoże uporać się ze stawianiem przed sobą oraz innymi zbyt wysokich wymagań. Jednak jakie mogą być przyczyny perfekcjonizmu?
Najczęściej w przypadku perfekcjonizmu spotykamy się z przyczynami środowiskowymi. Zwykle kształtuje się w dzieciach, od których rodzice wymagają zbyt wiele. Oczywiście niezwykle istotne jest nauczenie dziecka, żeby wykonywało zadania dobrze oraz angażowało się w najróżniejsze czynności. Jednak wiele rodziców popełnia błąd i wymaga od swojej pociechy zbyt dużo. Rodzice mogą:
- Oczekiwać od dzieci wykonywania zadań najlepiej jak potrafią — to spory błąd, o którym rodzice nie myślą. Dzieci powinny wykonywać zadania dobrze i nie zawsze muszą robić to perfekcyjnie. Jeżeli młody człowiek uczy się, że za dobrze, ale nie perfekcyjnie, wykonane zadanie jest krytykowany, będzie stawiał przed sobą w dorosłym życiu zbyt duże wymagania.
- Nauczyć dziecko, że miłość rodziców jest warunkowa — rodzice są odpowiedzialni za nauczenie dziecka zdrowego podejścia do uczuć i emocji. Niestety dzieci, które popełniają błędy, często są krytykowane i karane. Natomiast za zadania wykonane perfekcyjnie są chwalone i nagradzane. Właśnie w ten sposób uczą się, że na miłość trzeba sobie zasłużyć. Rodzice powinni doceniać starania i chwalić dzieci nawet za rzeczy, które są zrobione po prostu poprawnie.
W wielu przypadkach dorośli ludzie, którzy sami mają problemy z perfekcjonizmem, stawiają zbyt wysokie wymagania przed własnymi dziećmi. W ten sposób powtarzane są błędne schematy.
Jak perfekcjonizm może wpłynąć na dorosłe życie?
Perfekcjoniści często doceniani są przez pracodawców, ponieważ podchodzą do wszystkich swoich zadań z ogromną starannością. Kilka razy sprawdzają, czy nie popełnili żadnego błędu, jednak czasem pracują zbyt wolno. W skrajnych przypadkach tego typu osoby mogą poświęcać bardzo dużo swojej energii, żeby dopracować daną rzecz do perfekcji, a w wyniku tego nie są w stanie ruszyć do przodu z nowym zadaniem.
Stawianie zbyt wysokich wymagań wobec siebie i innych może być szkodliwe w relacjach międzyludzkich. Perfekcjoniści mogą mieć problem ze znalezieniem partnera lub partnerki. Ponadto w niektórych przypadkach możemy spotkać się z osobami, które nie są w stanie wybaczyć innym nawet najmniejszych błędów.
W rzeczywistości perfekcjoniści określają swoją wartość poprzez idealnie wykonywane zadania i często myślą, że muszą zasłużyć na czyjąś uwagę i miłość. Właśnie tego nauczyli się w dzieciństwie i w ten sposób działają. Warto z tego typu problemem udać się do specjalisty, ponieważ ciągłe dążenie do ideału może być destrukcyjne. W skrajnych przypadkach perfekcjonizm może doprowadzić do samobójstwa. Wszystko dlatego, że dana osoba nigdy nie jest w stanie osiągnąć wymaganej perfekcji. To prowadzi do frustracji, obniżonej samooceny, a czasem nawet do mocno obniżonego nastroju.
Pułapka perfekcjonizmu, której uczymy się od dziecka
Czasem perfekcjonizm uważany jest za coś dobrego. W rzeczywistości jest to stawianie przed sobą, a czasem też przed innymi, zbyt wysokich oczekiwań. W niektórych przypadkach perfekcjoniści nie są w stanie zaakceptować niedoskonałości lub błędów. Wciąż dążą do spełnienia zbyt wysokich standardów. Tego typu podejście może być frustrujące, a nawet może utrudniać nam relacje z innymi.
Przyczyny perfekcjonizmu najczęściej są środowiskowe. Wiele dzieci uczy się od rodziców, że muszą angażować się w różne aktywności i robić je najlepiej jak potrafią. Często nie wystarczy, że daną rzecz zrobią po prostu dobrze. W ten sposób najmłodsi utrwalają sobie, że miłość nie może być bezwarunkowa i na czyjeś uczucia muszą sobie zasłużyć. Właśnie takie podejście z dzieciństwa przekłada się następnie na dorosłe życie i relacje z innymi.
Perfekcjoniści mogą określać swoją wartość poprzez nienaganny wygląd i idealnie wykonywane zadania. Czasem nie podejmują się nowych aktywności z obawy przed porażką, co hamuje ich rozwój. Osoby, które mają problem z perfekcjonizmem, powinny udać się na konsultację do psychologa, ponieważ w niektórych przypadkach ciągłe dążenie do perfekcji może prowadzić nawet do obniżonego nastroju, a w najgorszym przypadku do samobójstwa.