Podczas konferencji i targów Invest Cuffs 2023 w Krakowie odbyła się prelekcja Pawła Rygielskiego, eksperta do spraw rynków finansowych. Opowiadał on, na co zwrócić uwagę przy edukacji finansowej dzieci i rodziców. Oto, czego się dowiedzieliśmy:
Dlaczego nie rozmawiamy z dziećmi o pieniądzach?
Okazuje się, że dzieci uważają, że rodzice nie rozmawiają z nimi o pieniądzach, ponieważ są za młodzi by zrozumieć.
Często również w rodzinach pieniądze są pokoleniowym tematem tabu, obecni rodzice młodych dzieci ze swoimi rodzicami wcześniej na ten temat nigdy nie rozmawiali. W efekcie, sami rodzice nierzadko nie wiedzą jak rozmawiać ze swoimi dziećmi o pieniądzach.
Jak zacząć rozmawiać z dziećmi o pieniądzach?
Najlepiej zacząć temat pieniędzy od samego zarabiania. Wbrew pozorom, dzieci doskonale wiedzą jak zarabiać pieniądze. Warto jednak zauważyć, że same dzieci także mogą zarabiać pieniądze, na kilka sposobów.
Pierwszym z nich są prezenty – na urodziny, święta, Mikołaja. Na początku dzieci chcą otrzymywać z tych okazji zabawki, ale w pewnym momencie warto ich zapytać, czy nie wolą po prostu otrzymać pieniędzy. Drugim sposobem są nagrody – choćby za dobre świadectwo czy wypadnięte zęby. Trzecią metodą są oczywiście kieszonkowe.
Ostatnią metodą jest wynagrodzenie za pracę. Wbrew pozorom dzieci nie boją się pracy. Można im wymyślić sporo prac zarobkowych, takie jak choćby umycie auta, sprzątanie garażu, odśnieżanie, proste prace podczas remontu czy robienie zakupów – na podstawie sporządzonej przez nas listy. Ponadto, jeśli dziecko samo wyjdzie z inicjatywą, warto zaoferować mu wyższą stawkę.
Można także wystawiać na sprzedaż stare zabawki. Dobrym pomysłem jest także zarabianie na klockach Lego. W tym celu należy wyszukiwać rzadko spotykane zestawy i sprzedawać je z zyskiem po upływie pewnego czasu. Ewentualnie można kupować pojedyncze poszczególne elementy i składać z nich oryginalne zestawy, a następnie wystawiać je na sprzedaż.
Ponadto, w obecnych czasach dzieci posiadają już z reguły wiedzę o kryptowalutach. To także może być dla nich zajęcie zarobkowe – choćby granie w gry typu PlayToEarn, albo wykopywanie kryptowalut. Warto także wziąć pod uwagę zarabianie na YouTube, jeśli dzieci są zainteresowane prowadzeniem własnego kanału.
Co zrobić, gdy dzieci zarobią już jakieś pieniądze?
Swoje przychody dzieci powinny zarejestrować. W tym celu warto prowadzić z nimi “zeszyt wpłat”. Stanowi on zalążek budżetu domowego. Dzięki takiemu zeszytowi dzieci będą wiedziały, ile udało im się zarobić.
Ponadto, zeszyt wpłat zachęca dzieci do zarabiania coraz więcej w każdym kolejnym miesiącu. Mało tego, warto aby w zeszycie wpłat dzieci rozróżniały zachcianki oraz potrzebne wydatki. Co więcej, dobrym pomysłem jest pokazywanie dzieciom jakie są nasze miesięczne wydatki, zaprezentować nasz budżet domowy.
Następnie, trzeba wprowadzić “zeszyt wypłat”. Jak nietrudno się domyślić, dzieci mają wpisywać w nim swoje wydatki. Oczywiście najlepiej, aby końcowa kwota w każdym miesiącu była niższa niż ta znajdująca się w zeszycie wpłat.
Jednocześnie, dzięki rejestrowaniu swoich transakcji w zeszycie wypłat, dzieci wyrobią sobie nawyk zabierania paragonu.
Jak rozmawiać z dziećmi o oszczędzaniu?
W kolejnym kroku w rozmowie z dziećmi należy poruszyć temat oszczędności. W tym celu należy dzieci nauczyć czym jest poduszka finansowa. Następnie warto ich nakłonić do zbudowania własnej poduszki finansowej, choćby w postaci banknotu w legitymacji.
Następnie warto wprowadzić u dzieci skarbonkę, a najlepiej co najmniej dwie- w tym jedna na bieżące wydatki, a druga na długoterminowe oszczędności. Świetnym pomysłem jest także wprowadzenie trzeciej skarbonki – na dobroczynność i edukację.
Jak rozdzielać pieniądze do poszczególnych skarbonek? Niech dzieci same o tym decydują. Z czasem te proporcje najprawdopodobniej będą się jednak zmieniać. Co dalej? Powinno się wypłacać dzieciom odsetki od zgromadzonych przez nie pieniędzy w skarbonkach. W ten sposób nauczą się one oszczędzania.
Kiedy rozmawiać z dziećmi o inwestowaniu?
Doskonały moment na taką rozmowę nadchodzi, gdy dziecko kończy 18 lat, lub wcześniej – gdy skarbonka dotycząca długoterminowych oszczędności się przepełniła.
Na początku dzieci powinny zacząć od inwestowania w waluty obce. Następnie warto przejść do inwestowania w fizyczne złoto – w postaci sztabek i monet. W następnym kroku warto otworzyć im rachunek maklerski i nauczyć inwestować w akcje – najlepiej w spółki dywidendowe.
Ponadto, na tym etapie dzieci powinny prowadzić zeszyt inwestycji. Dzięki temu będą one wiedziały ile mają obcych walut, złota i akcji oraz ile one są na koniec każdego miesiąca warte.
Gdy podejmiemy wszystkie powyższe działania, nasze dzieci będą w przyszłości zorganizowane finansowo, nauczą się budować swoje własne, osobiste budżety. Mało tego – dzięki temu nasze dzieci powinny uzyskać w przyszłości prawdziwą wolność finansową.
Zapraszam do samodzielnego zapoznania się z całym nagraniem, znajduje się ono poniżej:
