Coraz więcej ludzi pragnie mieć drugie obywatelstwo. Powody są różne – jedni chcą swobodnie, bez represyjnego systemu prawnego, prowadzić globalne interesy. Inni po prostu szukają przyjaznego miejsca do życia dla siebie i swojej rodziny. Drugi paszport, czyli obywatelstwo ekonomiczne oferuje wiele niezaprzeczalnych korzyści. Co więcej, jego zdobycie nie jest tak trudne, jak mogłoby się wydawać – w wielu krajach to po prostu obywatelstwo za pieniądze.
Jakie miejsca oferują obywatelstwo ekonomiczne? Jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać drugi paszport? Jakie korzyści za sobą niesie takie działanie? Jakie sławne osoby skorzystały z tego rozwiązania? Na te wszystkie pytania, odpowiedzi zostaną udzielone poniżej.
Obywatelstwo ekonomiczne – podstawowe informacje
W co najmniej kilkunastu krajach świata wystarczy mieć po prostu zasobny portfel by kupić sobie drugi paszport. W przypadku ludzi zamożnych nie chodzi tylko o względy praktyczne (jak na przykład łatwiejsze podróżowanie), ale również wizerunkowe – drugi czy trzeci paszport świadczy o statusie społecznym. Prym w tej sprawie wiodą Chińczycy – 100 tysięcy z nich w ciągu ostatnich 10 lat zainwestowało co najmniej 24 miliardy dolarów w rozmaite programy wizowe, dające im prawo stałego pobytu w innych krajach.
Obywatelstwo ekonomiczne, znane również jako obywatelstwo w ramach programów inwestycyjnych (z angielskiego Citizenship by Investment – CBI), to przede wszystkim proces prawny. W jego efekcie, dana osoba nabywa drugie obywatelstwo w zamian za określone inwestycje finansowe. Liczba osób decydujących się na takie rozwiązanie rośnie z każdym rokiem. Liczba nabytych na rynku pozwoleń na pobyt dochodzi do setek tysięcy. Rozwijająca się branża – konsultanci, prawnicy, bankierzy, księgowi i pośrednicy w obrocie nieruchomościami – zajmuje się z kolei doradzaniem inwestorom niezadowolonym z ograniczeń wynikających z ich obecnego obywatelstwa.
Obywatelstwo w zamian za poczynione inwestycje nie jest jednak procederem nowym, gdyż liczy sobie już ponad 30 lat. Do jego prekursorów zaliczane jest Królestwo Tonga na południowym Pacyfiku, które w 1983 roku zaczęło sprzedawać paszporty za kilka tysięcy dolarów, ograniczając formalności do kilku zdawkowych pytań. Dziś sektor CBI wzoruje się na ustawie przyjętej w 1984 roku w małej federacji Saint Kitts i Nevis na Morzu Karaibskim, oferującej obywatelstwo obcokrajowcom, którzy dokonali „znacznych” inwestycji. Obecnie jej populacja wynosi około 50 tysięcy mieszkańców, z których połowa z paszportami federacji żyje poza granicami.
Obywatelstwo ekonomiczne – dla kogo i jakie przynosi korzyści?
Uzyskanie drugiego paszportu za pomocą renomowanego programu na rzecz obywatelstwa ekonomicznego, umożliwia przede wszystkim ogromną swobodę przemieszczania się oraz niezależność polityczną i gospodarczą. Przedsiębiorcy prowadzący globalne interesy mogą w ten sposób dywersyfikować swoje aktywności biznesowe bez obawy narażenia się na negatywne konsekwencje, takie jak gwałtowne zmiany polityczne, gospodarcze czy prawne, choćby międzypaństwowe konflikty gospodarcze i zbrojne czy sankcje ekonomiczne.
Obywatelstwo ekonomiczne innego państwa zapewnia również inwestorom dużą stabilność finansową oraz swobodę strategicznego planowania podatkowego. Dla osób fizycznych (a także ich rodzin) drugi paszport może być trampoliną do nowego lepszego życia w bezpiecznym, przyjaznym kraju z doskonale rozwiniętą infrastrukturą, zapleczem socjalnym i edukacyjnym. Niewątpliwym atutem dla obu tych grup, jest także możliwość “nowego otwarcia” zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym. Warto tutaj jeszcze dodać takie korzyści wynikające z obywatelstwa ekonomicznego, jak zaświadczenie o niekaralności w danym państwie, ochrona rządu nowego państwa wraz z pomocą konsularną poza jego granicami, łatwość otwierania kont bankowych i zarządzania majątkiem, czy niekwestionowana wiarygodność biznesowa.
Wynika z tego, iż obywatelstwo ekonomiczne jest podstawowo dedykowane dla osób, które pilnie potrzebują innego paszportu, czy to z powodów podatkowych, biznesowych czy podróży.
Obywatelstwo innego kraju – gdzie oferowany jest drugi paszport?
Obywatelstwo ekonomiczne oferowane jest przez takie kraje, jak:
- Saint Lucia
- Dominika
- Malta
- Grenada
- Saint Kitts i Nevis
- Antigua i Barbuda
- Cypr
- Turcja
Jak uzyskać obywatelstwo innego kraju?
Uzyskanie obywatelstwa innego kraju nie jest takie trudne, jednak tak jak zostało wcześniej wspomniane wiąże się z kosztami, które należy ponieść.
Saint Lucia
Stosunkowo łatwo jest uzyskać obywatelstwo Saint Lucia. Jakie wymagania stawia ta karaibska wyspa? Należy zainwestować 100 tysięcy dolarów w specjalny fundusz albo 300 tysięcy dolarów w nieruchomości na wyspie. Można także uzyskać obywatelstwo za pomocą rozpoczęcia działalności gospodarczej, jednak wtedy inwestycje biznesowe muszą wynieść 3,5 miliona dolarów i trzeba utworzyć trzy miejsca pracy. W niemal 100% przypadków uzyskanie obywatelstwa Saint Lucia trwa od 4 do 12 miesięcy. Jest to więc świetne rozwiązanie dla osób, którym zależy na czasie.
Dominika
Podobnie wygląda sytuacja w przypadku obywatelstwa ekonomicznego oferowanego przez Dominikę. Cena za pojedynczy wniosek o obywatelstwo to zainwestowanie 100 tys. dolarów w specjalny fundusz. Rodzina musi zapłacić dwukrotnie tyle. Można także zainwestować w nieruchomości na wyspie. Paszport tego kraju umożliwia bezwizowy wjazd do 110 państw świata. Jedynym dodatkowym wymaganiem jest podstawowa znajomość języka angielskiego.
Grenada
Dość korzystne wydaje się także obywatelstwo ekonomiczne oferowane przez Grenadę. Jego atutami jest bezwizowy dostęp do Rosji i Chin, a także to, że jako jedyne karaibskie państwo posiada program paszportowy, który jest częścią amerykańskiego programu traktatowego E-2. Zasadniczo oferuje uproszczoną procedurę do pobytu w USA dla właścicieli firm, co czyni to obywatelstwo jeszcze bardziej atrakcyjnym. Jaki jest koszt? Darowizna w wysokości 150 tysięcy dolarów dla jednej osoby lub 200 tysięcy USD dla pary małżeńskiej. Można także kupić zatwierdzone nieruchomości o wartości minimum 350 tysięcy dolarów.
Saint Kitts i Nevis
Saint Kitts i Nevis prowadzi oryginalny program paszportów ekonomicznych od 1984 roku, a inne programy karaibskie są po prostu jego kopią. Wymagania zawsze były proste: można przekazać pieniądze na rządowy fundusz rozwoju lub nabyć zatwierdzone nieruchomości. Darowizna musi wynieść 250 tysięcy dolarów. Alternatywnym rozwiązaniem jest inwestycja w nieruchomości wynosząca minimum 400 tysięcy USD. Atutem Saint Kitts jest bardzo szybki czas uzyskania paszportu – około 45 dni. Co więcej, umożliwia on bezwizowy ruch po Europie oraz wjazd do Rosji. Natomiast w 2014 roku obywatelstwo Saint Kitts i Nevis utraciło prawo bezwizowego wjazdu do Kanady.
Antigua i Barbuda
W przypadku kolejnej karaibskiej wyspy – Antigua i Barbuda, koszty obywatelstwa ekonomicznego są takie same. Wymagana jest darowizna w wysokości 250 tysięcy dolarów lub inwestycja w nieruchomości wynosząca minimum 400 tysięcy USD. W tym przypadku istnieje jednak także trzecia opcja – zainwestowanie 1,5 miliona dolarów w istniejącą spółkę.
Malta
Znacznie droższe jest obywatelstwo ekonomiczne oferowane przez Maltę. Ponadto, proces jego uzyskania trwa 15 miesięcy. Jakie są wymagania? Wkład w wysokości 650 tysięcy euro, zakup nieruchomości o wartości co najmniej 350 tysięcy euro i inwestycja w maltańskie obligacje rządowe lub maltańskie akcje na okres pięciu lat w wysokości 150 tysięcy euro. Łącznie wychodzi więc 1,15 miliona euro. Dodatkowa opłata dla wnioskodawcy za małżonka lub małoletnie dziecko wynosi 25 tysięcy euro na osobę, a dorosłe dzieci w wieku poniżej 25 lat i pozostające na utrzymaniu rodziców mogą zostać dodane za dodatkową opłatą 50 tysięcy EUR na osobę.
Cypr
Jeszcze wyższy koszt za obywatelstwo ekonomiczne oferuje Cypr. Obywatelstwo można uzyskać, inwestując 2 miliony euro w nieruchomości, obligacje rządowe, lokaty bankowe w banku na Cyprze lub inwestując w nową spółkę. Co więcej, warunkiem uzyskania obywatelstwa jest utrzymywanie domu na Cyprze na sumę 0,5 miliona EUR. Warto dodać, iż Cypr nie jest częścią strefy Schengen, a jego paszport nie otwiera drzwi do Stanów Zjednoczonych.
Turcja
Cztery lata temu na zaproponowanie obywatelstwa ekonomicznego zdecydowała się także Turcja. Oferta jest stosunkowo prosta – należy zainwestować w nieruchomości 300 tysięcy dolarów.
Przykłady osób, które zdecydowały się na obywatelstwo ekonomiczne
Na obywatelstwo ekonomiczne decydują się głównie najbogatsi. Jest to doskonale widoczne w przypadku Malty, gdzie ponad 20% przyznanych drugich paszportów otrzymali obywatele Rosji i byłych republik ZSRR, zwłaszcza Ukrainy i Kazachstanu. Kolejną dużą grupę stanowią obywatele krajów arabskich. W 2018 roku zdecydowało się na to rozwiązanie aż pięciu członków rodziny królewskiej Kataru. Z kolei rok wcześniej obywatelstwo Malty uzyskali członkowie rodzin Al-Muhaidib i Al-Agils – dwóch najbogatszych klanów Arabii Saudyjskiej.
Borys Mints
Jak nietrudno się domyślić, na obywatelstwo ekonomiczne decyduje się wiele osób mających problemy z prawem. Przykładem takiego bogacza jest Borys Mints – przedsiębiorca, ale też osoba publiczna i filantrop, założyciel Muzeum Rosyjskiego Impresjonizmu.
Mints kupił maltańskie obywatelstwo w 2016 roku, ale w lipcu 2019 r. został aresztowany w Londynie. Posiadał aktywa o wartości 572 milionów euro przejęte przez sąd brytyjski z powodu jego rzekomej roli w „oszukańczym programie” z udziałem rosyjskiego banku Otkritie. Wyrok związany jest z roszczeniami różnych banków o odzyskanie od Mintsa 700 milionów dolarów.
Anatolij Hurgin
Korzenie rosyjskie ma Anatolij Hurgin – obywatel Izraela, który kupił maltańskie paszporty dla siebie i swojej rodziny w 2016 roku. Hurgin służył w Izraelskich Siłach Obronnych i prowadził firmy specjalizujące się w hakowaniu telefonów i najnowocześniejszej technologii inwigilacji, które można wykorzystać do gromadzenia i rejestrowania prywatnych informacji na temat każdego, w dowolnym miejscu i czasie.
Władze izraelskie aresztowały we wrześniu 2019 wielu pracowników jego firmy Ability Inc. pod zarzutem popełnienia przestępstw oszustwa, przemytu i prania pieniędzy na dużą skalę. Izraelskie Ministerstwo Obrony prowadziło dochodzenie w sprawie łamania prawa międzynarodowego, ale na ujawnienie tożsamości osób aresztowanych i szczegółów sprawy nie wyraziło zgody. To jednak nie wszystko.
W czerwcu 2019 Amerykańska Komisja Papierów Wartościowych i Giełd (SEC) oskarżyła Hurgina oraz Ability Inc o pięć naruszeń prawa federalnego USA. Chodzi o oszustwo wobec akcjonariuszy spółki z Florydy. Oskarżeni zarobili łącznie 30,5 miliona euro, podczas gdy udziałowcy spółki z Florydy stracili 53,8 miliona EUR.
Liu Zhongtian
Kolejny (nie)sławny obywatel Malty, to chiński miliarder Liu Zhongtian. Został on w 2019 roku oskarżony w Stanach Zjednoczonych o uchylanie się od płacenia około 1,8 miliarda dolarów podatków za handel aluminium. Liu posiada maltański paszport i jest od 2016 zarejestrowany jako mieszkaniec zaludnionego Naxxar. Jest założycielem China Zhongwang Holdings Limited, drugiej największej na świecie firmy zajmującej się przemysłowym wytłaczaniem aluminium.