Od 1 kwietnia 2024 roku wzrosną stawki odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Pracownicy oraz ich rodziny mogą dostać wyższe kwoty odszkodowań jednorazowych.
Większa będzie też stawka za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. O ile wzrosną wspomniane odszkodowania? W jakich sytuacjach ZUS je wypłaca? Przekonamy się poniżej:
Odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej – kto może otrzymać?
O jednorazowe odszkodowanie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych mogą ubiegać się osoby, które spełniają łącznie poniższe dwa warunki:
- Są objęte ubezpieczeniem wypadkowym
- W wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznały uszczerbku na zdrowiu
W 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłacił 42 700 jednorazowych odszkodowań na łączną kwotę przekraczającą 355 milionów złotych. Przeciętna wysokość odszkodowania w ubiegłym roku wyniosła 8300 PLN.
Zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych z dnia 30 października 2002 roku decyzję o przyznaniu jednorazowego odszkodowania za wypadek przy pracy podejmuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych w ciągu 14 dni od otrzymania orzeczenia lekarza orzecznika ZUS,
Następnie jeżeli odszkodowanie zostało przyznane, Zakład Ubezpieczeń Społecznych zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania w terminie maksymalnie 30 dni od dnia wydania decyzji.
Czy można otrzymać odszkodowanie dwa razy?
Co ciekawe, zdarzają się nawet przypadki, kiedy ubezpieczeni otrzymują odszkodowanie dwa razy. Regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie śląskim, Beata Kopczyńska wyjaśnia, że jest to możliwe, gdy “stan zdrowia pogorszył się o co najmniej 10% i jest następstwem wcześniejszego wypadku przy pracy lub choroby zawodowej”.
Co ważne, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie śląskim zaznacza, że “prawo do odszkodowania mają także uprawnieni członkowie rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej”.
Podwyżka stawek odszkodowania za wypadek przy pracy i chorobę zawodową
Jednorazowe odszkodowanie jest przyznawane w wysokości 20% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim roku za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Wysokość przeciętnego wynagrodzenia ogłasza Prezes Głównego Urzędu Statystycznego w “Monitorze Polskim”.
W praktyce, od 1 kwietnia 2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłaci wyższe kwoty odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy i chorób zawodowych. Nowe stawki będą obowiązywały do 31 marca 2025 roku. Podwyżka stawek jest standardową, coroczną procedurą.
Konkretnie rzecz biorąc, od 1 kwietnia 2024 roku stawka za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego wzrośnie o 162 złote i wyniesie 1431 PLN.
Ostateczna suma odszkodowania, jaką pracownik może dostać od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za wypadek przy pracy lub chorobę zawodową zależy od oceny lekarza orzecznika ZUS, który wyraża uszczerbek na zdrowiu w postaci procentów.
Jak już zostało wspomniane, od 1 kwietnia 2024 roku każdy procent będzie stanowił równowartość 1431 złotych odszkodowania. Co więcej, jeżeli ubezpieczony pracownik będzie miał orzeczoną całkowitą niezdolności do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji kwota jednorazowego odszkodowania wyniesie 25 044 złote.
Odszkodowanie dla rodziny w sytuacji śmierci ubezpieczonego – nowe stawki
Co bardzo istotne, jeżeli ubezpieczony pracownik umrze w wyniku wypadku przy pracy lub z powodu choroby zawodowej, jego rodzina ma prawo do odszkodowania. Okazuje się, że od 1 kwietnia 2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłaci wyższe kwoty odszkodowań również z tego tytułu.
Nowe stawki będą obowiązywały do 31 marca 2025 roku. W praktyce, od 1 kwietnia 2024 roku małżonek lub dziecko zmarłego ubezpieczonego będą mieli prawo do jednorazowego odszkodowania w kwocie 128 799 złotych.
Co ważne, jeśli do odszkodowania mają prawo równocześnie małżonek i jedno lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego, to 128 799 złotych ulega zwiększeniu o kwotę 25 044 PLN na każde z tych dzieci. Odszkodowanie ustalone w łącznej kwocie dzieli się wówczas w równych częściach między uprawnionych.
Jeżeli natomiast do odszkodowania uprawniony jest członek rodziny inny niż małżonek lub dziecko, wtedy odszkodowanie wyniesie 64 399 złotych. Ponadto, należy mieć świadomość, że 25 044 PLN przyznawane jest również w sytuacji, gdy obok małżonka lub dzieci, uprawnieni są równocześnie inni członkowie rodziny zmarłego.
Mogą to być między innymi rodzice, macocha czy ojczym, jeżeli w dniu śmierci osoby, po której należne jest odszkodowanie prowadzili z nią wspólne gospodarstwo domowe lub jeśli zmarły bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania.
Każdy z nich może otrzymać tę kwotę, niezależnie od odszkodowania przysługującego małżonkowi lub dzieciom.
Odszkodowanie za wypadek przy pracy a brak ubezpieczenia wypadkowego
W pewnych wyjątkowych sytuacjach Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłaci odszkodowanie za wypadek przy pracy nawet osobom, które nie odprowadzają składki na ubezpieczenie wypadkowe. Taki scenariusz dotyczy:
- Ucznia, który uległ wypadkowi na lekcji wychowania fizycznego i z tytułu wypadku została orzeczona wobec niego całkowita niezdolność do pracy
- Ławnika w sądzie lub wolontariusza
- Każdej osoby, która ratuje czyjeś życie i zdrowie od grożącego niebezpieczeństwa
