Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen zapowiedziała pod koniec lutego odblokowanie 137 miliardów euro dla Polski z Funduszu Spójności i Funduszu Odbudowy. Wniosek o przekazanie Polsce pierwszej raty z Krajowego Planu Odbudowy, w wysokości 6,3 miliarda euro, został już zaakceptowany przez Komisję Europejską.
Pieniądze mają trafić do Polski już w nadchodzących tygodniach. Na co zostaną one przeznaczone? Jak środki z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności wpłyną na wzrost gospodarczy naszego kraju? Przekonamy się poniżej:
KPO – 55 inwestycji i 55 reform
Jak informuje rząd, Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) to program, który składa się z 55 inwestycji i 55 reform. KPO ma wzmocnić polską gospodarkę oraz sprawić, że będzie ona łatwiej znosić wszelkie kryzysy.
W ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności Polska otrzyma 59,8 miliarda euro – w tym 25,27 miliarda euro w postaci dotacji i 34,54 miliarda euro w formie preferencyjnych pożyczek.
Pieniądze, które otrzyma nasz kraj pochodzą z europejskiego Funduszu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (Recovery and Resilience Facility). Uwzględniając aktualny koszt obligacji, pożyczka udzielona w ramach KPO jest o około 2 punkty procentowe tańsza niż dług krajowy. Spłata pożyczki ma zakończyć się nie później niż do 2058 roku.
Rząd informuje, że pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności pomogą Polsce szybciej osiągnąć wyznaczone wcześniej cele. Dzięki nim rząd ma zrealizować nowe inwestycje, przyspieszyć wzrost gospodarczy oraz zwiększyć zatrudnienie.
Podział środków z KPO
Największa część środków z KPO – 22,52 miliarda euro z preferencyjnych pożyczek i 6,26 miliarda euro z dotacji – ma zostać przeznaczona na projekt REPowerEU. Pod tą nazwą kryje się plan prowadzący do szybkiego ograniczenia zależności od rosyjskich paliw kopalnych oraz do szybkiej transformacji ekologicznej.
Drugim najważniejszym obszarem – na który przeznaczone zostanie 10,14 miliarda euro z preferencyjnych pożyczek i 5,23 miliarda euro z dotacji – jest “zielona energia i zmniejszenie energochłonności”.
Trzecim najistotniejszym komponentem KPO – na który przeznaczone zostanie 6,26 miliarda euro z dotacji i 200 milionów euro z preferencyjnych pożyczek – jest “zielona, inteligentna mobilność”.
Pozostałe komponenty Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności to:
- Odporność i konkurencyjność gospodarki – 4,15 miliarda euro z dotacji i 245 milionów euro z preferencyjnych pożyczek
- Efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia – 4,09 miliarda euro z dotacji i 289,5 miliona euro z preferencyjnych pożyczek
- Cyfrowa transformacja – 2,8 miliarda euro z dotacji i 1,14 miliarda euro z preferencyjnych pożyczek
Ostatecznie aż 46,6% środków z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności przeznaczone zostanie na zieloną transformację. 21,36% z tych pieniędzy ma natomiast zostać wydane na cyfryzację, a 22,3% z budżetu KPO – na reformy socjalne.
Na co zostaną przeznaczone środki z pierwszego wniosku?
Polska złożyła do Komisji Europejskiej pierwszy wniosek o płatność z Funduszu Odbudowy 15 grudnia 2023 roku. Obejmuje on kroki dotyczące realizacji 25 reform i pięciu inwestycji. Z pierwszej płatności Polska otrzyma ponad 6,3 miliarda euro, w tym blisko 2,7 miliarda euro z części dotacyjnej i 3,6 miliarda euro z pożyczki.
Środki te mają na celu poprawę odporności i konkurencyjności gospodarki, wspieranie transformacji energetycznej i cyfrowej, wspieranie zdrowia i mobilności, a także inwestycji w sektorze rolnym.
Pieniądze, które Polska otrzyma już niebawem mają być też przeznaczone na reformę ułatwiającą inwestowanie w budowę lądowych farm wiatrowych oraz przeprojektowanie Narodowego Programu Ochrony Powietrza w celu poprawy jakości powietrza w Polsce.
Minister Funduszy Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz poinformowała już, że środki z pierwszego wniosku o płatność w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności złożonego w grudniu wpłyną do Polski na początku kwietnia.
Jak środki z KPO wpłyną na PKB Polski?
Kierownik zespołu makroekonomii w Polskim Instytucie Ekonomicznym, Jakub Rybacki przekazał, że “pierwsze wyraźniejsze efekty makroekonomiczne zobaczymy już pod koniec 2024 roku”.
Kierownik zespołu makroekonomii w Polskim Instytucie Ekonomicznym zaznaczył, że “łączny wpływ KPO na PKB w 2024 roku. będzie nie większy niż 0,2 punktu procentowego, ale te środki pozwolą utrzymać tempo wzrostu inwestycji na dodatnich poziomach, pomimo przestoju w finansowaniu środków spójności”.
Jakub Rybacki oświadczył, że “najsilniejszego wpływu KPO Polski Instytut Ekonomiczny oczekuje w 2025 roku. Realizacja inwestycji oraz wzrost wydatków publicznych o charakterze konsumpcyjnym mogą wtedy podnieść PKB o około 1,2 punktu procentowego”.
Ekspert z Polskiego Instytutu Ekonomicznego dodał również, że “nakłady inwestycyjne związane z KPO będą odpowiadać za około 50% łącznego wzrostu inwestycji oraz zdecydowaną większość konsumpcji publicznej. W efekcie wzrost gospodarczy w 2025 roku będzie zbliżony do 4%”.
Konieczne jest jak najszybsze rozpoczęcie wydatkowania środków
Polski Instytut Ekonomiczny wyliczył ponadto, że skala wpływu KPO na poszczególne komponenty wzrostu PKB szacowanego na 4% rok do roku w 2025 roku będzie najwyższa w przypadku inwestycji i wyniesie +1 punkt procentowy następnie wyniesie +0,6 punktu procentowego na konsumpcję i -0,4 punktu procentowego na eksport netto.
Polski Instytut Ekonomiczny szacuje ostatecznie, że odblokowanie środków z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności długoterminowo powiększy polską gospodarkę o około 2 punkty procentowe.
Co istotne, p.o. dyrektora Polskiego Instytutu Ekonomicznego, Paweł Śliwowski wskazał, że „musimy pamiętać o napiętym harmonogramie tego projektu. Kluczowym czynnikiem sukcesu warunkującym wpływ KPO na gospodarkę Polski jest jak najszybsze rozpoczęcie wydatkowania środków”.
