Wśród wielu różnych narzędzi rozwoju w biznesie, coraz częściej można usłyszeć o mentoringu. Na czym ten proces polega? Czym się różni od niegdyś modnego coachingu? Jakie korzyści z niego płyną? Czy jest to skuteczny sposób na rozwój w biznesie? Na te pytania, odpowiedzi zostaną udzielone poniżej:
Mentoring – co to?
Podstawowe informacje
Mentoring to forma efektywnego szkolenia i adaptacji pracownika. Polega na opiece mentora podczas rozwijania kompetencji oraz realizacji ścieżki zawodowej osoby szkolonej. Mentoring to udzielanie rad nie tylko w zakresie konkretnych zadań, lecz także w sprawie kształtowania ścieżki zawodowej i rozwoju osobistego. Jest relacją partnerską pozostającą wyłącznie na stopniu zawodowym.
Mentoring jest długoterminową relacją między osobą o większym bagażu doświadczeń z osobą o mniejszych kompetencjach lub krótszym stażu pracy. Może on przybierać postać zarówno nieformalnej relacji, jak i sformalizowanego programu. Warto dodać, że w odróżnieniu od coachingu, jest prowadzony w dłuższym okresie czasowym (1-3 lat). 
Mentor
Mentorami są eksperci z danej dziedziny, branży bądź firmy, odgrywający rolę wewnętrznego doradcy. Bardzo często działają w oparciu o wcześniej wypracowane metody. Zakres relacji mentorskiej ograniczony jest zazwyczaj do spraw zawodowych i koncentruje się na rozwoju kariery podopiecznego. Mentor to lider posiadający dużą wiedzę – stanowi wzorzec dla podopiecznego, któremu udziela rad nie tylko w zakresie konkretnych zadań, ale również rozwoju osobistego oraz kształtowania ścieżki zawodowej. Z założenia posiada on bardzo wysokie kompetencje w obszarze działalności podopiecznego, sam w przeszłości z sukcesem zajmował się podobnymi działaniami, był zaangażowany w działalność tej samej instytucji. Mentorem może być pracownik o dużym doświadczeniu, posiadający wysoką pozycję w hierarchii organizacyjnej, który dobrze zna zakres pracy szkolonego.
Co więcej, mentor powinien wyróżniać się umiejętnościami:
- Planowania pracy
- Precyzyjnego wypowiadania się
- Aktywnego słuchania
- Zadawania odpowiednich pytań
- Stosowania konstruktywnej krytyki
Cele mentoringu
Mentoring opiera się głównie na rozwoju podopiecznego, więc jego cele w szczególności 
związane są ze szkoleniem mniej doświadczonej osoby. Mowa tutaj w szczególności o takich kwestiach, jak:
- Identyfikacja i analiza mocnych i słabych stron podopiecznego
- Wsparcie podopiecznego w podejmowanych wyzwaniach
- Odkrywanie potencjału osoby szkolonej
- Rozwijanie wewnętrznej motywacji podopiecznego
- Budowanie samoświadomości podopiecznego poprzez ciągły feedback
- Poszukiwanie możliwych ścieżek kariery (zagrożenia, szanse)
- Rozwijanie kompetencji osobistych i społecznych
- Wyposażenie podopiecznego w niezbędną wiedzę i kompetencje
Mentoring – geneza
Mentor w literaturze
Słowo „mentor” wywodzi się z języka greckiego i oznacza dosłownie „myśliciela”. Mityczny Mentor był przyjacielem Odyseusza, któremu król przed odpłynięciem na wojnę trojańską powierzył opiekę nad synem Telemachem. Jednakże relacja między Mentorem a Telemachem odgrywa pośrednią rolę w homeryckim eposie. Jej literackiego opracowania dokonał dopiero pod koniec XVII wieku François Fénelon w utworze „Les Aventures de Telemarque” (1699 rok). Pedagogicznym celem Fenelona była ukazanie, jak z pomocą starszych, doświadczonych osób młodzi ludzie mogą rozwijać swoje zdolności i talenty.
Współczesny mentoring
To nowe znaczenie pojęcia „mentor” rozpowszechniło się w XVIII wieku, choć prawdziwą popularność zyskało dopiero około 1970 roku. Wtedy także zapoczątkowany został mentoring. Narodził się on w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii jako metoda wspierania młodzieży w rozwoju polegająca na opiece bardziej doświadczonej i starszej osoby nad młodszą i mniej doświadczoną.
Mentoring – korzyści
Dla pracownika
Korzyści wynikająca z mentoringu można podzielić na dwie grupy – benefity które otrzymuje osoba ucząca się pod przewodnictwem mentora oraz te, które zyskuje przedsiębiorstwo. Do tej pierwszej grupy można zaliczyć takie korzyści, jak:
- Nowa wiedza, pozwalająca wejść na wyższy poziom rozwoju
- Nowe, bardzo przydatne kwalifikacje zawodowe
- Rozwój zawodowej intuicji
- Odpowiednie zachowanie w danym środowisku
- Poznanie tajników efektywnego działania
Dla firmy
Z kolei organizacja, której pracownik współpracuje z mentorem, zyskuje takie korzyści:
- Łatwiejszy proces wdrażania nowych pracowników
- Szybkie identyfikowanie braków w kompetencjach pracowników i niwelowanie ich
- Przyjazna atmosfera w środowisku pracy
- Większa lojalność i zaangażowanie pracowników w działalność przedsiębiorstwa
- Łatwiejsze zatrzymanie najlepszych pracowników w firmie
- Oszczędność finansową w stosunku do specjalistycznych szkoleń
- Rozwój cennych umiejętności pracowników
- Wzrost efektywności i produktywności pracowników
- Zapobieganie efektowi „wypalenia” u zarówno starszych jak i młodszych pracowników
Mentoring a coaching
Coaching i mentoring w obszarze treningowym mają podobne źródło i zbliżone modele postępowania. Nie przez przypadek trenerów sportowych nazywa się coachami. Konkretna dyscyplina sportowa rządzi się regułami, które należy respektować. Z nich wynikają wskaźniki sukcesu, czyli odpowiedź jak dobrzy jesteśmy w danej dyscyplinie i co powinniśmy zrobić, żeby spełnić kryteria.
W sporcie podobnie jak w innych obszarach życia sukces może oznaczać ukończenie zawodów, zwycięstwo a nawet samo przystąpienie lub zakwalifikowanie się (czyli spełnienie warunków granicznych). Od kompetencji na stracie i wcześniejszego przygotowania zawodnika zależy wynik. Zawodnik wraz z trenerem określa swoje początkowe możliwości (zasoby) a następnie traktując je jako fundament przystępuje do treningu, który ma doprowadzić do osiągnięcia ustalonego na początku rezultatu.
W biznesie, w ramach coachingu, osoba szkolona może poszukiwać choćby źródeł osobistej motywacji by tym lepiej motywować swoich pracowników jako menedżer. Na zajęciach z coachem pracownik odkrywa powoli swój cel. Główną formą działania jest obszar dialogu, na którym poruszają się osoby zaangażowane. W efekcie pracy coachingowej odkryje, że rozumiejąc własne potrzeby oraz styl zarządzania może lepiej porozumiewać się z ludźmi. Może również uznać, że warto zmienić model komunikacji na bardziej liberalny w formie, zaś w patryce oparty na konsultacjach z personelem. W efekcie podejmie taką próbę w realiach biznesowych śledząc i omawiając z coachem skutki swojego eksperymentu.
Tymczasem w mentoringu zadaniem szkolony będzie zrealizowanie określonego przez organizację sposobu zarządzania personelem i uzyskania w ten sposób maksymalnej efektywności.
Jak łatwo się domyślić coaching sprawdza się w sytuacjach nieskrępowanego wyboru, wobec poszukiwań i koniecznej kreatywność. W mentoringu natomiast koncentrujemy się na pogłębianiu już istniejących kompetencji. Szkolona ma za zadanie jak najlepiej wpisać się w obowiązujący model zarządzania, procedowania i wykonywania usług.
Czy mentoring jest skuteczny i warto w niego inwestować w naszej organizacji?
Zdecydowanie tak. Mentoring to skuteczne w praktyce narzędzie wspierające rozwój 
zawodowy, szczególnie w początkowej fazie budowania kariery, kiedy młody stażem pracownik potrzebuje nie tylko profesjonalnej wiedzy i umiejętności, ale także dużej odwagi i wiary, że jego pomysły i zadania są realne i możliwe do osiągnięcia. W to narzędzie warto zainwestować także dlatego, że jest ono bardzo szybką i efektywną formą szkolenia i adaptacji pracownika.
Ponadto, za pomocą mentoringu zwiększa się zaangażowanie i zadowolenie z pracy osób objętych tą metodą. Podsumowując, choć w Polsce mentoring jest stosunkowo młodym, dopiero zyskującym na popularności i wychodzącym z cienia coachingu, procesem dotyczącym rozwoju w biznesie, z całą pewnością warto rozważyć jego wdrożenie w naszej firmie.
