Niestety, w Polsce kwota wolna od podatku wciąż należy do najniższych w Europie. Pomimo faktu, że była ona jednym z najpopularniejszych tematów kampanii wyborczych w ostatnich latach, jej wartość w rzeczywistości się nie zmienia. Obiecywane było choćby podniesienie jej z 3091 złotych do 8 tysięcy złotych. Co prawda, ta suma została w ostatnich latach wprowadzona, ale dotyczy ona minimalnej wysokości rocznych dochodów, aby w ogóle płacić podatek, a nie kwoty wolnej, która nie uległa zmianie. Czym i jaka jest kwota wolna od podatku, jak sytuacja z nią związana wyglądała na przestrzeni lat oraz jak Polska wypada na tle Europy czy nawet reszty świata? Dowiemy się poniżej.
Co to jest kwota wolna od podatku
Wolna kwota od podatku jest jednym z elementów systemu podatkowego. Ściśle rzecz biorąc to kwota rocznego dochodu niepowodującego obowiązku zapłaty podatku dochodowego. Obowiązuje ona wyłącznie podatników rozliczających przychody wykazywane na PIT-36 lub PIT-37 opodatkowane według skali podatkowej. Warto w tym miejscu podkreślić, iż nawet jeśli nie została ona przekroczona i w danym roku dochody były niższe, to podatnik wciąż ma obowiązek złożyć zeznanie podatkowe.
Pochodną kwoty wolnej od podatku jest kwota degresywna, czyli obniżająca podatek. Stosuje się ją do obniżenia kwoty wolnej, wyliczonej od podstawy opodatkowania, a przed odjęciem ulg (w tym ulgi prorodzinnej na dziecko czy składek na ubezpieczenie zdrowotne). Tak więc dzięki kwocie wolnej od podatku możemy obniżyć nasz podatek o kwotę ją zmniejszającą.
Ile wynosi kwota wolna od podatku w Polsce?
Osoby, które w całym roku podatkowym miały dochód nieprzekraczający 8 tysięcy złotych w ogóle nie muszą odprowadzać podatku. Oznacza to, że przy stawce podatku dochodowego wynoszącej obecnie 17%, wysokość ich podatku została pomniejszona o 1760 złotych.
W przypadku wyższych dochodów sytuacja ulega zmianie. W miarę wzrostu zarobków, kwota wolna się zmniejsza, czego konsekwencją jest malejąca kwota degresywna. Dla dochodów od 8 tysięcy złotych do 13 tysięcy PLN, kwota wolna wynosi odpowiednio od 8 tysięcy złotych do 3091 PLN (przy dochodach wynoszących 13 tysięcy PLN. Kwota degresywna spada więc z 1360 PLN do nawet 525,12 PLN. Wynika to ze skomplikowanego wzoru na nią:
1360 – [834,88 x (dochód – 8000) / 5000]
W przypadku wyższych dochodów, konkretnie przedziału od 13 tysięcy złotych do 85 528 PLN czyli takich jakie generuje aż 90% podatników, kwota wolna od podatku jest stała i wynosi 3091 złotych. Oznacza to, że kwota degresywna wynosi 525,12 PLN.
Przy jeszcze wyższych dochodach sytuacja znów się zmienia. Kwota wolna od podatku będzie ponownie maleć z 3091 PLN do 0 złotych, w przypadku osób wykazujących roczny dochód w wysokości 127 tysięcy PLN. Podobnie kwota degresywna – z 525,12 PLN do 0 złotych. Wynika to ze wzoru:
525,12 – [525,12 x (dochód – 85 528) / 41 742]
Osoby zarabiające minimum 127 tysięcy złotych rocznie nie są uprawnione do jakiejkolwiek kwoty wolnej od podatku.
Z tego powodu za generalną kwotę wolną od podatku w naszym kraju uznaje się 3091 złotych.
Kwota wolna od podatku – zmiany na przestrzeni lat
W Polsce w XXI wieku kwota wolna od podatku dochodowego wielokrotnie zostawała podnoszona, jednak miało to miejsce w ubiegłej dekadzie. Tak więc przedstawiając wartości po kolei:
- 2000 rok – 2295,79 PLN
- 2001 – 2596,43 PLN
- 2002 – 2727,16 PLN
- 2003-2006 – 2789,89 PLN
- 2007 – 3013,37 PLN
- 2008 – 3089 PLN
- 2009-2016 – 3091 PLN
W 2017 roku sytuacja po raz pierwszy uległa zmianie. Oznacza to, że podwyższono minimalną kwotę dochodu zmuszającą do odprowadzania podatku do 6600 złotych, ale dla 90% podatników nadal wynosiła 3091 PLN. Stracili na tej zmianie z kolei zarabiający najwięcej – osoby, które roczny dochód wyższy niż 82 528 złotych.
W 2018 roku minimalna wartość dochodu objętego podatkiem została zwiększona do 8 tysięcy złotych, a pozostałe kwoty nie uległy zmianie, tak więc dla większości podatników kwota wolna wciąż wynosi 3091 PLN i taka sytuacja obowiązuje do dziś.
Kwota wolna od podatku w Europie
Na tle innych krajów Europy, a zwłaszcza Unii Europejskiej, Polska nie wypada zbyt korzystnie. Gdzie kwota wolna od podatku jest najwyższa? Wiele osób może być zaskoczonych. Otóż na Cyprze wynosi ona aż 19 500 euro. Przy naszej wynoszącej około 704 euro dla większości obywateli, to ponad 27 razy więcej. Druga najwyższa jest w Hiszpanii – 17 707 euro. Trzecia w Finlandii – 16 100 euro. Imponująco kształtuje się także sytuacja w Wielkiej Brytanii, tam kwota wolna od podatku wynosi 11 440 funtów, lecz maleje przy rocznym dochodzie przekraczającym 100 tysięcy funtów. Kolejne miejsca zajmują:
- Malta – 11 900 euro
- Luksemburg – 11 625 euro
- Austria – 11 100 euro
- Belgia – 8680 euro
- Niemcy – 8130 euro
- Dania – 6200 euro
- Francja – 5963 euro
- Grecja – 5000 euro
- Włochy – 4800 euro
- Portugalia – 4104 euro
- Chorwacja – 3423 euro
- Holandia – 2103 euro
- Szwecja – 2023 euro
- Estonia 1028 euro
- Łotwa 760 euro
Kilka krajów posiada bardziej skomplikowany system, zasługuje więc na osobną uwagę:
- Na Słowacji wynosi ona obecnie 4414 euro, lecz maleje przy rocznym dochodzie przekraczającym 20 507 EUR.
- W Słowenii wynosi 3500 euro dla osób zarabiających minimum 13 306,83 euro i 6519 EUR dla osób, których dochód jest niższy niż ta wartość.
- W Irlandii kwota wolna od podatku wynosi 1650 euro dla singli, a dokładnie dwukrotnie więcej dla osób w związkach.
- Czechy oficjalnie nie posiadają kwoty wolnej od podatku, jednak w tym kraju funkcjonuje ulga podatkowa dla wszystkich obywateli wynosząca około 922 euro.
- W Rumunii kwota wolna wynosi 653,70 euro dla osób zarabiających rocznie mniej niż 7844,4 EUR. Powyżej tej wartości kwota wolna nie funkcjonuje.
- Na Węgrzech oraz w Bułgarii kwota wolna od podatku w ogóle nie obowiązuje.
Kwota wolna od podatku w innych regionach świata
Co ciekawe wiele krajów “trzeciego świata” wychodzi z założenia, iż w ogóle nie ma sensu nakładanie podatku na osoby, których dochody są niskie. Poniżej kilka przykładów kwoty wolnej od podatku takich egzotycznych państw:
- Kostaryka – 70 516 PLN
- Barbados 49 411 PLN
- Kolumbia – 47 512 PLN
- Panama 43 482 PLN
- Trynidad i Tobago – 37 336 PLN
- Dominikana – 35 350 PLN
- Ekwador – 31 752 PLN
- Brazylia – 28 085 PLN
- RPA – 20 362 PLN
- Meksyk – 15 312 PLN
- Tajlandia – 14 040 PLN
- Bangladesz 12 00 PLN
- Indie – 10 015 PLN
- Indonezja – 6576 PLN
A teraz afrykańskie, które najbardziej zaskakują:
- Botswana – 12 938 PLN
- Namibia – 12 166 PLN
- Maroko – 11 127 PLN
- Tanzania – 3966 PLN
- Zambia – 3571 PLN
