Według raportu “Jakość powietrza na świecie w 2023 roku” szwajcarskiej organizacji IQAir normy jakości powietrza Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) dotyczące pyłów PM2,5 spełniane są tylko w dziesięciu państwach i terytoriach zależnych na świecie.
Które kraje mogą zatem poszczycić się najczystszym powietrzem? Jakie państwa są natomiast najbardziej zanieczyszczone? Przekonamy się poniżej:
PM2,5 – najbardziej szkodliwy pył zawieszony
IQAir, szwajcarska organizacja prowadząca serwis zbierający i publikujący dane o zanieczyszczeniach, będąca partnerem technologicznym Programu ONZ do spraw Środowiska (UNEP), ocenia jakość powietrza na podstawie stężenia najbardziej szkodliwych dla płuc cząstek zawieszonych w powietrzu – PM2,5 (mających poniżej 2,5 mikrona średnicy).
Z raportów Światowej Organizacji Zdrowia wynika, że długotrwałe narażenie na działanie PM2,5 skutkuje skróceniem średniej długości życia. Z kolei krótkotrwała ekspozycja na wysokie stężenie tego pyłu powoduje między innymi, wzrost liczby zgonów z powodu chorób układu oddechowego i krążenia.
Według WHO zalecany średni roczny limit stężenia PM2,5 wynosi 5 mikrogramów na metr sześcienny, a wartość dobowa rzędu 15 mikrogramów na metr sześcienny może być przekraczana tylko kilka dni w roku.
Najbardziej zanieczyszczone kraje i miasta na świecie
Szósty doroczny raport IQAir, zatytułowany “Jakość powietrza na świecie w 2023 roku” jest oparty o wyniki pomiarów z ponad 30 tysięcy punktów w 134 państwach i terytoriach zależnych.
Szwajcarska organizacja ostrzega jednak, że nie dysponuje wystarczającą liczbą stacji pomiarowych w Afryce, zaś w Ameryce Południowej większość sprzętu monitoringowego jest niskiej jakości.
Z raportu “Jakość powietrza na świecie w 2023 roku” wynika, że najbardziej zanieczyszczonym krajem na świecie jest Bangladesz, gdzie poziom PM2,5 był w ubiegłym roku niemal 16 razy wyższy niż wynosi norma Światowej Organizacji Zdrowia.
Kolejne kraje z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem to: Pakistan, Indie, Tadżykistan, Burkina Faso, Irak, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Nepal, Egipt i Demokratyczna Republika Konga.
Najbardziej zanieczyszczonym miastem świata w zestawieniu IQAir zostało natomiast Begusarai w Indiach, gdzie poziom PM2,5 był w ubiegłym roku niemal 24 razy wyższy niż wynosi norma kolejne trzy miasta o najgorszym powietrzu również znajdują się w Indiach – są nimi Guwahati, Delhi oraz Mullanpur Dakha.
Gdzie powietrze jest najczystsze?
Według raportu IQAir jedynie dziesięć państw i terytoriów zależnych spełnia normy jakości powietrza Światowej Organizacji Zdrowia. Oto ich lista, w kolejności od najmniej zanieczyszczonego: Polinezja Francuska, Mauritius, Islandia, Grenada, Bermudy, Portoryko Nowa Zelandia, Australia, Estonia i Finlandia.
Z kolei, trzy miasta o najczystszym powietrzu, które znalazły się w rankingu “Jakość powietrza na świecie w 2023 roku”, są zlokalizowane w Finlandii. Mowa o takich miejscowościach, jak: Kuusamo, Utsjoki i Sodankylä.
Zanieczyszczenie powietrza w Polsce
Warto dodać, że Polska uplasowała się w drugiej połowie stawki, zajmując 74. miejsce. W raporcie “Jakość powietrza na świecie w 2023 roku” wskazano, że nasz kraj przekracza normy Światowej Organizacji Zdrowia około trzykrotnie.
Natomiast wśród 7812 miast, które umieszczono w rankingu – w kolejności od najbardziej do najmniej zanieczyszczonego – Warszawa zajęła 2071 miejsce. Najbardziej zanieczyszczonym polskim miastem (1160. miejsce) okazało się zlokalizowane w województwie śląskim Orzesze, a najmniej (5469. pozycja) – znany nadmorski kurort Ustka.
Jakość powietrza w największych gospodarkach pogorszyła się
Warto też zauważyć, że na 93. miejsce spadła Kanada, od dawna uważana za kraj o najczystszym powietrzu w zachodnim świecie.
W raporcie IQAir możemy przeczytać, że jakość powietrza w Kanadzie pogorszyła się z powodu rekordowych pożarów lasów. W rezultacie długotrwałej pożogi powstały pyły, które prądy powietrza rozniosły po całej Ameryce Północnej.
Według raportu szwajcarskiej organizacji, powietrze pogorszyło się również w Chinach, w których po pandemii COVID-19 wzrosła aktywność gospodarcza, a wraz z nią (o 6,5%) poziom zanieczyszczenia. Warto dodać, że według badań zanieczyszczenia powietrza zabijają rocznie około 7 milionów ludzi. To więcej niż AIDS i malaria łącznie.
Profesor Frank Kelly z Imperial College w Londynie alarmuje, iż “niespełnienie wytycznych WHO w możliwie najkrótszym terminie oznacza, że tysiące kolejnych osób jest na drodze do rozwoju poważnych chorób, takich jak udar i demencja, tylko dlatego, że nie mogą oddychać czystym powietrzem”.
Co gorsza, według badania opublikowanego w czasopiśmie International Journal of Public Health ewentualne przesunięcie w czasie dostosowania do norm Światowej Organizacji Zdrowia z 2030 na 2040 roku oznaczać będzie 87 tysięcy dodatkowych przedwczesnych zgonów przez smog tylko w Polsce oraz ponad 327 tysięcy w całej Unii Europejskiej.
