W Polsce niestety niepełnosprawni wciąż często mają problemy ze znalezieniem zatrudnienia. W efekcie na 2,5 miliona niepełnosprawnych w naszym kraju, zatrudniony jest tylko co piąty. Dla porównania, w Europie Zachodniej pracę posiada co druga niepełnosprawna osoba. Wynika to podstawowo z błędnie utartych stereotypów wśród pracodawców w naszym kraju.
Tymczasem w rzeczywistości, osoby niepełnosprawne nie tylko na ogół bardzo efektywnie pracują, lecz także dzięki preferencyjnym przepisom, każdej firmie po prostu opłaca się zatrudniać osoby niepełnosprawne – mogą w ten sposób czerpać niepodważalne korzyści, także finansowe. O jakich korzyściach tutaj mówimy? Jakie warunki pracodawca musi spełnić, by mu one przysługiwały? Przekonamy się poniżej. Pierwsza z nich to:
Zwrot kosztów przystosowania stanowiska pracy 
Zatrudniając niepełnosprawnych przez co najmniej 36 miesięcy, można otrzymać zwrot kosztów poniesionych na przystosowanie tworzonych (stosownie do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności) lub istniejących stanowisk pracy dla tych osób.
Czego dotyczy refundacja?
Refundacja dotyczy więc:
- Adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, w szczególności poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla tych osób, stosownie do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności,
- Adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej wykonywanie pracy lub funkcjonowanie w zakładzie pracy,
- Zakupu i autoryzacji oprogramowania na użytek pracowników niepełnosprawnych oraz urządzeń technologii wspomagających lub przystosowanych do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności,
- Rozpoznania przez służby medycyny pracy potrzeb, o których mowa powyżej.
Wniosek o refundację i limity
Pracodawca ubiegający się o wyżej wymienioną refundację musi złożyć wniosek do starosty właściwego ze względu na miejsce zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Maksymalna kwota dofinansowania nie może jednak przekraczać dwudziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia za każde przystosowane stanowisko pracy osoby niepełnosprawnej.
Zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy
Firma, która przez okres co najmniej 36 miesięcy zatrudni osobę niepełnosprawną zarejestrowaną w Powiatowym Urzędzie Pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy (przy wcześniejszym podpisaniu umowy ze starostą, gdyż zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przed dniem jej zawarcia), może otrzymać zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy do wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia.
Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o odpowiednim przystosowaniu do potrzeb wynikających z niepełnosprawności osoby zatrudnionej na wyposażanym stanowisku pracy lub o spełnieniu warunków bezpieczeństwa i higieny pracy na tym stanowisku.
Dofinansowanie wynagrodzeń 
Komu przysługuje dofinansowanie?
Niekiedy pracodawca może liczyć na dofinansowanie wynagrodzenia zatrudnionych osób niepełnosprawnych. Takie dofinansowanie przysługuje:
- Pracodawcy prowadzącemu zakład pracy chronionej,
- Pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągającemu wskaźnik zatrudnienia niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%,
- Pracodawcy zatrudniającemu mniej niż 25 pracowników.
Przy czym nie można mieć zaległych zobowiązań wobec Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Właściciele firm otrzymują dofinansowanie na pracowników ujętych w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych, którą prowadzi Fundusz, wykorzystując numery PESEL i NIP, a także informacje przekazywane drogą elektroniczną do Funduszu oraz na osoby niepełnosprawne, które nie mają ustalonego prawa do emerytury.
Kwota dofinansowania
Zakład pracy chronionej
Dofinansowanie wypłacane jest co miesiąc, a jego kwota w przypadku zakładu pracy chronionej może wynosić:
- 130% najniższego wynagrodzenia – osoby niepełnosprawne ze znacznym stopniem niepełnosprawności,
- 110% najniższego wynagrodzenia – osoby niepełnosprawne z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności,
- 50% najniższego wynagrodzenia – osoby niepełnosprawne z lekkim stopniem niepełnosprawności.
Kwoty te w przypadku osób z upośledzeniem umysłowym, chorobą psychiczną lub epilepsją oraz osób niewidomych ulegają zwiększeniu o 75% najniższego wynagrodzenia.
Pozostałe przypadki
W przypadku pracodawców zatrudniających co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągających wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6% oraz pracodawców zatrudniających mniej niż 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, kwota dofinansowania wynosi:
- 70% z kwoty uzyskanej w przypadku zakładu pracy chronionej,
- 90% z kwoty uzyskanej w przypadku zakładu pracy chronionej i zatrudnienia osób niepełnosprawnych z chorobą psychiczną, upośledzeniem umysłowym lub epilepsją oraz osób niewidomych.
Limity
Kwota miesięcznego dofinansowania nie może przekroczyć 90% faktycznie poniesionych miesięcznych kosztów płacy, a w przypadku pracodawcy wykonującego działalność gospodarczą, w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, zwanego dalej “pracodawcą wykonującym działalność gospodarczą” – 75% tych kosztów.
Kiedy dofinansowanie nie przysługuje?
Co ważne, dofinansowanie nie przysługuje, jeśli:
- Pracownik zaliczony do umiarkowanego lub lekkiego stopnia niepełnosprawności, ma ustalone prawo do emerytury,
- Wynagrodzenie pracownika niepełnosprawnego nie zostało przekazane na jego rachunek bankowy lub na adres zamieszkania.
Refundacja składek ZUS
Przy zatrudnieniu osób niepełnosprawnych pracodawcy przysługuje także refundacja jego składek ZUS. Wystarczy w deklaracji rozliczeniowej składanej do ZUS-u zaznaczyć odpowiedni kod i wpisać kwoty ubezpieczenia osób niepełnosprawnych finansowane przez PFRON lub budżet państwa, co odciąża pracodawcę, gdyż sam nie musi już powyższych kwot wpłacać na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Dotyczy to w równej mierze zakładów pracy chronionej, jak i pracodawców zatrudniających co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągających wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%.
Ulgi dotyczące wpłat na PFRON
Pracodawcy, którzy nie osiągają odpowiednich wskaźników zatrudnienia osób niepełnosprawnych (co najmniej 6%), muszą dokonywać obowiązkowych wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. W związku z tym pracodawcy zatrudniający więcej niż 6% niepełnosprawnych zostają zwolnieni z tego obowiązku.
Natomiast zatrudniając osoby ze schorzeniami szczególnie utrudniającymi wykonywanie pracy, można liczyć na obniżenie obowiązujących 6%. Ponadto jeżeli pracodawcy niespełniający powyższych warunków kupią usługi (z wyłączeniem handlu) lub produkty od pracodawcy zatrudniającego co najmniej 25 pracowników, w tym co najmniej 10% osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, nabywają prawa do obniżenia wysokości obowiązkowych wpłat na rzecz PFRON.
Refundacja szkoleń organizowanych przez pracodawcę
Na wniosek pracodawcy Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych może zrefundować koszty szkolenia zatrudnionych u pracodawcy osób niepełnosprawnych. Zwrotem kosztów zajmuje się starosta na warunkach i w wysokości określonych w umowie zawartej uprzednio z pracodawcą. Zwrot wynosi 100% kosztów szkolenia, nie więcej jednak niż równowartość kwoty najniższego wynagrodzenia.
Nowo zatrudniony niepełnosprawny pracownik – jeszcze wyższe korzyści
Pracodawca, który zatrudni osobę niepełnosprawną bezrobotną lub poszukującą pracy, może ubiegać się o zwrot 60% wynagrodzenia oraz składek na ubezpieczenie społeczne tego pracownika. Konieczne jest podpisanie umowy ze starostą. Dodatkowo osoba niepełnosprawna musi być zatrudniona przez co najmniej 12 miesięcy. Dodatkowo za pracownika, który będzie pomagał w pracy osobie z orzeczeniem o niepełnosprawności, można ubiegać się o zwrot kosztów zatrudnienia. Kwota zwrotu uzależniona jest od minimalnego wynagrodzenia. Wsparcie udzielone osobie niepełnosprawnej nie może przekroczyć 20 godzin w miesiącu.
Pozytywny wpływ na PR firmy 
W obecnych czasach zasady CSR, czyli społecznej odpowiedzialności biznesu są czymś naturalnym, a nawet wręcz koniecznym. Firma, która dba o pracowników i daje szansę osobom niepełnosprawnym, a zatrudniając ich podejmuje trud reorganizacji i dostosowania się do potrzeb tego pracownika, jest postrzegana jako wrażliwa społecznie i odpowiedzialna marka. To wzbudza szacunek i zainteresowanie potencjalnych klientów, pomagając tworzyć dobry PR firmy.
Ponadto przedsiębiorstwa zatrudniające osoby niepełnosprawne odbierane są jako oferujące stabilne zatrudnienie i troskliwe. Co ważne, zatrudnienie osoby niepełnosprawnej jest również skutecznym sposobem realizacji wspomnianej już strategii CSR w zakresie zasobów ludzkich.
Obowiązki pracodawców przy zatrudnieniu osoby niepełnosprawnej
Zatrudnianie osób niepełnosprawnych niesie za sobą wiele absolutnie niezaprzeczalnych korzyści dla pracodawcy – zarówno tych materialnych, jak i niematerialnych. Z drugiej strony takie działanie nakłada na niego pewne obowiązki. Po pierwsze, firma decydująca się na przyjęcie takich pracowników musi zapewnić im odpowiednie środowisko pracy. Najważniejsze jest to, aby osoba niepełnosprawna rozpoczynająca pracę otrzymała stanowisko pracy, które jest oprzyrządowane i dostosowane odpowiednio do potrzeb wynikających z rodzaju i stopnia niepełnosprawności. Oczywiście – jak zostało wyżej omówione – pracodawca może ubiegać się o zwrot kosztów za przystosowanie stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej.
Należy pamiętać również o tym, że czas pracy osób niepełnosprawnych jest ograniczony w zależności od stopnia niepełnosprawności. Obowiązuje także zakaz pracy w godzinach nadliczbowych i nocnych, a pracownik niepełnosprawny ma prawo do dodatkowej przerwy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek.
