Fani fantastyki, gier fabularnych, mangi i anime, komiksu czy seriali telewizyjnych przeważnie poznają się przez Internet, za pomocą mediów społecznościowych. Początkowo ich integracja i budowanie społeczności odbywa się wyłącznie w sieci, z racji tego, że zazwyczaj mieszkają w różnych zakątkach kraju. Jednak, po pewnym czasie to oczywiście nie wystarcza i pragną spotkać się twarzą w twarz. W tym celu służą konwenty, które obecnie każdego roku uchodzą za jedne z najważniejszych wydarzeń ze świata popkultury.
Czym dokładnie są konwenty? Co się na nich dzieje? Jakie społeczności takie wydarzenia zrzeszają? Czy na konwentach tego typu można zarabiać? Na te pytania, odpowiedzi zostaną przedstawione poniżej:
Konwent – co to jest?
Podstawowe informacje
Określenie “konwent” pochodzi od angielskiego określenia “convention”. Tym terminem określane są zjazdy fanów fantastyki, gier fabularnych, mangi i anime, komiksu czy seriali telewizyjnych. Zwykle konwenty trwają trzy dni – od piątku do niedzieli, niekiedy są krótsze (sobota-niedziela) lub dłuższe (w trakcie długich weekendów).
Konwenty nie zawsze są monotematyczne. Zagadnienia (z działów literackich, turniejowych, mangowych) bywają łączone. Zazwyczaj konwent przebiega według wcześniej przygotowanego programu, który obejmuje prelekcje przedmiotowe, spotkania ze znanymi osobistościami danej zbiorowości czy wydarzenia artystyczne.
Atrakcje na konwentach
W praktyce konwent to zjazd pasjonatów którzy starają się wspólnie dostarczyć jak najwięcej rozrywki sobie i innym. Na takich imprezach odbywają się imprezy tematyczne, pokazy cosplay, prelekcje prowadzone przez fanów, wiedzówki, można znaleźć games room, photo room oraz wiele więcej. Takie wydarzenia odbywają się na świecie już od lat trzydziestych XX wieku, choć określenie „convention” w tym kontekście zostało użyte dopiero w 1942. Natomiast największe amerykańskie konwenty, w tym najistotniejszy obecnie San Diego Comic-Con odbywają się od początku lat siedemdziesiątych. Z kolei w Polsce pierwszy konwent odbył się w 1985 roku we wsi Błażejewko koło Poznania. Był to Polcon. To coroczne wydarzenie odbywa się do dziś.
Konwenty na początku były skierowane głównie do miłośników fantastyki, lecz z czasem ich oferta się rozszerzyła. Jadąc na taką imprezę oprócz poznania nowych ludzi, możemy także zająć się zakupami. Na każdym festiwalu można spotkać mnóstwo stoisk oferujących dosłownie wszystko, od gadżetów z ulubionej serii, po gry, przez kostiumy, trudno dostępne mangi czy komiksy.
Sukces konwentów w Polsce 
Dlaczego konwenty potrafią odcisnąć tak duże piętno na popkulturze – także w Polsce, i cieszą się wprost gigantyczną popularnością? Pierwszym powodem jest swoiste poczucie jedności. Organizuje się na nich turnieje najpopularniejszych gier komputerowych i planszowych, konkursy cosplay czy tak zwane LARP-y (z angielskiego live action role-playing) – gry, podczas których uczestnicy wspólnie tworzą i przeżywają opowieść, odgrywając role podobnie do improwizowanego teatru osadzonego w świecie fikcyjnym. Często można także spotkać się twarzą w twarz z autorem ulubionej książki, wypróbować najnowsze tytuły, czy zagrać w grę jeszcze przed jej premierą. Co jednak najważniejsze, można spotkać ludzi podobnych sobie, podzielających nasze pasje i krąg zainteresowań.
Idealne miejsce na promocję
Drugim powodem – już czysto biznesowym – jest reklama. Autorzy, wydawcy, konsumenci – wszystkie te składowe spotykają się o jednym czasie, w jednym miejscu. Autorzy i wydawcy prezentują swoje produkty, potencjalni nabywcy mogą zagrać w grę komputerową lub planszową czy przeczytać fragment nowej powieści. Dodatkowo mają szansę zadać kilka pytań wydawcom i autorom. Następnie zamieszczają swoją opinię wraz z istotnymi informacjami w swoich mediach społecznościowych. Reklama idzie w świat. Tysiące fanów obecnych na konwencie relacjonuje jego przebieg. Miliony osób dowiaduje się o różnych nowinkach popkulturowych właśnie dzięki temu.
Pyrkon – największy konwent w Polsce
Największym konwentem w naszym kraju jest Pyrkon. To ogólnopolski festiwal, którego tematyka krąży wokół szeroko pojętej fantastyki, odbywający się co roku w Poznaniu. Jest nie tylko największym tego typu wydarzeniem w Polsce, lecz także jednym z największych w Europie. Celem Pyrkonu jest integracja fanów różnych odmian fantastyki, a także popularyzacja tego gatunku wśród potencjalnych nowych odbiorców.
Atrakcje
Program Pyrkonu jest podzielony na 17 różnorodnych bloków tematycznych, co sprawia, że każdy może znaleźć coś dla siebie. Wśród nich znajdziemy między innymi bloki poświęcone filmom i serialom, literaturze, grom planszowym, grom wideo, a także komiksom czy fantastyce dalekowschodniej. W większości atrakcje na Pyrkonu tworzą sami uczestnicy, swoje propozycje prelekcji, paneli czy konkursów zgłaszając przez specjalny formularz.
Wśród najbardziej obleganych atrakcji Pyrkonu znajdują się spotkania i panele z gośćmi reprezentującymi wiele różnych dziedzin fantastyki. W czasie festiwalu uczestnicy mają możliwość posłuchania pisarzy, reżyserów, aktorów, twórców gier czy rysowników, porozmawiania z nimi, a nawet zrobienia pamiątkowego zdjęcia czy zdobycia autografu.
Dużą część Pyrkonu zajmują także atrakcje łączące fantastykę ze sztuką. Uczestnicy mają możliwość podziwiania prac malarskich, fotograficznych, rzeźbiarskich, a w tematycznych wioskach mogą nauczyć się tańca, tworzenia biżuterii lub płatnerstwa. W czasie Pyrkonu wystawiane są także sztuki teatralne i odbywają się koncerty muzyczne.
Ważnym punktem programu jest Maskarada, czyli odbywający się w festiwalową sobotę konkurs na najlepsze przebranie (kostium). Co roku Pyrkon odwiedzają także wystawcy, u których można kupić przeróżne gadżety związane z fantastyką. Wiele atrakcji mających miejsce podczas Pyrkonu odbywa się całodobowo – od rozpoczęcia konwentu w piątek, aż do jego zakończenia w niedzielę.
Organizator i ostatnie edycje
Organizatorem Pyrkonu jest Stowarzyszenie Klub Fantastyki “Druga Era”. Oprócz Stowarzyszenia Pyrkon współtworzy kilkudziesięciu organizatorów. Zaczynają oni swoją pracę na kilka miesięcy przed wydarzeniem, a kończą kilka dni po nim. Podczas trwania samego eventu w pracę przy Pyrkonie zaangażowanych jest także kilkuset wolontariuszy, zwanych gżdaczami, którzy rozpoznawalni są dzięki charakterystycznym pomarańczowym koszulkom, oraz Pokojowy Patrol, który dba o bezpieczeństwo uczestników.
W 2019 roku frekwencja na Pyrkonie liczyła sobie aż ponad 52 tysiące uczestników. Niestety, ze względu na pandemię koronawirusa, ostatnie dwie edycje konwentu zostały odwołane. Odbyły się one wyłącznie w formie prelekcji online. W efekcie – jubileuszowa 20. stacjonarna edycja Pyrkonu planowana jest na 17-19 czerwca 2022 roku.
Jak można zarabiać na konwentach?
Wystawcy, twórcy i prelegenci 
W pierwszej kolejności na konwentach zarabiają twórcy, którzy organizują prelekcje i sprzedają swoje produkty. Uczestnicy konwentów bardzo chętnie kupują książki lub gry planszowe bezpośrednio od autorów i twórców. Co więcej, mogą oni w tej sytuacji od razu liczyć na autograf i dedykację, co jeszcze bardziej napędza sprzedaż. Z tego powodu, twórcom związanym z fantastyką “wystawianie się” na konwentach po prostu się opłaca. Co więcej warto dodać, że nie chodzi tu tylko o sprzedaż.
Jeszcze istotniejsza jest, wspomniana już wcześniej, reklama. Na konwentach twórcy zyskują tak bardzo wartościowe korzyści niematerialne, jak: bezcenną rozpoznawalność, kontakty, wymianę doświadczeń z innymi wystawcami – co bezpośrednio może się przełożyć na zoptymalizowanie kosztów w dłuższej perspektywie, a także szczere i bezpośrednie opinie o swoich produktach od konsumentów.
Organizatorzy
Czy organizatorzy konwentów zarabiają na tych imprezach? Według oficjalnych informacji – niekoniecznie. Z reguły sukcesem dla nich jest wyjście “na zero”. Wynika to z prostego faktu – w zdecydowanej większości przypadków konwenty organizowane są przez pasjonatów – dla pasjonatów. Koszt wstępu na taką imprezę jest z reguły naprawdę niski, sponsorów zbyt wielu nie ma, a trzeba ponieść całą masę kosztów.
Od tej zasady są jednak wyjątki. Tego typu wydarzeniem jest Warsaw Comic Con organizowany przez Międzynarodowe Centrum Wystawienniczo-Kongresowe Ptak Warsaw Expo. W tym przypadku mamy do czynienia z komercyjną imprezą, która łączy cechy konwentu, z festiwalem popkultury. Z tego pierwszego zakresu mamy do czynienia ze Strefą Komiksu, Strefą Cosplay, Strefą Gier planszowych i Comic Con Market, gdzie możemy nabyć gadżety związane z ulubionymi produkcjami i komiksami z zakresu fantastyki. Największe zainteresowanie budzi jednak Strefa Gwiazd. Spotkamy w niej gwiazdy popularnych (zwłaszcza wśród młodzieży) seriali, z którymi można sobie zrobić zdjęcie lub uzyskać autograf – oczywiście za dodatkową opłatą.
Najczęściej jednak – pomijając wydarzenia o charakterze komercyjnym, takie jak Warsaw Comic Con – konwenty w Polsce są opłacalne pod kątem biznesowym głównie dla twórców i wystawców.
Cosplayerzy
Warto jednak dodać, że na konwentach zarabiać potrafi także jedna grupa ich uczestników, która nie należy do grup i wystawców. Mowa o cosplayerach. Okazuje się, że ich pasja także nierzadko stanowi swego rodzaju biznes. Na większości konwentów – w tym na Pyrkonie – organizowane są konkursy dla cosplayerów. Nagroda główna z reguły jest w formie pieniężnej (na Pyrkonie osiąga ona wysokość 5 tysięcy złotych). 
Co jednak bardzo ważne, cosplayerzy – przez obecność na konwentach – także promują siebie. Bardzo prawdopodobne jest, że jeśli ich kostium będzie absolutnie wyjątkowy, to dzięki pozowaniu do zdjęć na takich wydarzeniach, bardzo prawdopodobne jest, że uda im się nawiązać współpracę z jakimś podmiotem w zakresie cosplayu. Największy popyt na cosplayerów możemy zaobserwować obecnie wśród producentów i wydawców gier wideo. To właśnie oni najchętniej korzystają z ich usług w celu tworzenia materiałów promocyjnych i pokazywaniu się choćby na największych targach czy innych oficjalnych wydarzeniach branżowych – w końcu takie osoby mogą stanowić świetną żywą reklamę danej gry.