W obecnych czasach z całą pewnością każdy z nas zwrócił uwagę na obecność najczęściej niewielkich kwadratów z jasnymi i ciemnymi polami, które wyglądają jakby byłe porozrzucane w nieładzie. Noszą one nazwę kodów QR i dziś możemy je znaleźć absolutnie wszędzie. Co one oznaczają? W jakim celu są stosowane? Jak możemy z nich korzystać? Odpowiedzi na te pytania zostaną zaprezentowane poniżej:
Kod QR – co to jest? 
Kod QR (czyli Quick Response) to nic innego jak dwuwymiarowy, matrycowy i kwadratowy znak graficzny, który został opracowany w 1994 roku w Japonii przez firmę Dens-Wave zajmującą się mechanizmami automatycznej identyfikacji.
Pozwala on na kodowanie liczb, liter, znaków i symboli. Kod QR, podobnie jak zwykły kod kreskowy, służy do kodowania znaków w taki sposób, aby mogły być błyskawicznie odczytane przez czytniki kodów QR. W odróżnieniu od kodu kreskowego jest dwuwymiarowy, a nośnikiem danych są nie kreski, ale kwadratowe ciemne i jasne moduły.
Budowa kodu QR
Wspomnianym modułem w kodzie QR jest kwadrat mogący przybierać jeden z dwóch kolorów – ciemny lub jasny. Większa liczba modułów tworzy tak zwane słowa kodowe, w których zapisana jest informacja o poszczególnych znakach. Wymiar modułu nie jest ściśle określony i zależy od możliwości urządzeń odczytujących i zapisujących. W związku z tym również wymiary całego kodu są zmienne. Zależą one dodatkowo od wybranej wersji kodu, która jest zależna od przyjętego poziomu korekcji błędów oraz ilości zapisanych danych.
W kodzie wykorzystuje się wzór wyszukiwania pozwalający czytnikowi na odnalezienie poszczególnych miejsc w kodzie, względem których odczytywana jest pozostała jego część. Na wzór wyszukiwania składają się trzy wzory pozycji (każdy stanowi kilkumodułowy ciemny kwadrat otoczony jasną ramką, która jest otoczona ciemną ramką), które dodatkowo są oddzielone od danych jasną ramką o szerokości jednego modułu. Oznaczenia wzorów pozycji są umieszczone w trzech narożnikach kodu.
Dodatkowo w kodzie występuje wzór synchronizacji składający się z dwóch linii o szerokości jednego modułu, z których jedna przebiega poziomo, a druga pionowo pomiędzy wzorami pozycji. Linie te zawierają na przemian ułożone ciemne i jasne kropki. Dzięki nim możliwe jest określenie wersji, gęstości kodu oraz współrzędnych poszczególnych danych w nim zapisanych.
W części danych oprócz samych danych umieszczone są informacje o formacie i wersji kodu oraz dane niezbędne do działania mechanizmów korekcji błędów. Dookoła kodu wymagane jest stosowanie marginesu o szerokości co najmniej czterech modułów. Inną cechą kodu QR jest mechanizm maskowania, który powoduje, że jasne i ciemne moduły są rozłożone w miarę równomiernie, co skutkuje zwiększeniem szybkości przetwarzania obrazów podczas skanowania.
Dynamiczne kody QR
W kodach QR dynamicznych, w odróżnieniu od statycznych kodów QR, linki do stron nie są zapisane bezpośrednio w samym kodzie. Taki kod QR zawiera pośredniczący link do serwera DQR, który dokonuje analizy użytkownika i niezauważalnie przekierowuje go na skonfigurowany w systemie adres docelowy.
Zastosowanie kodów dynamicznych ma wiele zalet. Najważniejszą jest możliwość dowolnej edycji adresu URL docelowego. Dzięki temu, publikując link w formie kodu QR na danym produkcie, mamy możliwość korekcji czy całkowitej zmiany docelowego adresu URL strony, do której ma prowadzić.
Historia kodów QR
Kod QR opracowany został już w 1994 roku przez japońskie przedsiębiorstwo Denso Wave, przez co przez długie lata kody QR popularne były zwłaszcza w Japonii. W październiku 1997 symbolika została włączona do Wykazu ujednoliconych symboli przez organizację AIM Global (Association for Automatic Identification and Mobility) jako ISS QR Code. W marcu 1998 japońska organizacja JEIDA (Japanese Electronic Industry Development Association) włączyła ją jako standard JEIDA-55. W styczniu 1999 została standardem JIS (Japanese Industrial Standards) – JIS X 0510.
Najważniejsze zdarzenie dla kodów QR miało jednak miejsce w czerwcu 2000 roku. Wtedy Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna włączyła ją jako standard ISO/IEC18004. Oznacza to, że po 6 latach od powstania kodów QR stały się one międzynarodowym standardem uznawanym przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną od początku tego wieku. Nie zmienia to faktu, że kody QR przez resztę świata zostały docenione dopiero w ostatnich latach, na co wpływ miał gigantyczny wzrost znaczenia smartfonów we współczesnym świecie.
Kod Aztec
Pewnym szczególnym rozwiązaniem z grupy kodów QR jest kod Aztec. Mowa tutaj o alfanumerycznym dwuwymiarowym matrycowym kodzie kreskowym opracowanym w 1995 roku przez pracowników firmy Welch Ally. Kod Aztec mieści się na kwadratowej powierzchni. W jego centrum znajduje się rdzeń.
Budowa kodu Aztec
Rdzeń składa się z „czarnej” kropki o wymiarach jednego modułu otoczonej „białą” ramką o szerokości jednego modułu, która znowu jest otoczona „czarną” ramką itd. W kodzie kompaktowym występują dwie białe i dwie czarne ramki (rozmiar 9 na 9 modułów), natomiast w pełnym po trzy (rozmiar 13 na 13 modułów).
Ramki te tworzą wzór wyszukiwania. Są one otoczone warstwą (ramka o szerokości jednego modułu), w której w narożnikach umieszczone są wzory orientacyjne (4 razy po 3 moduły). Na krawędziach umieszczone są informacje o ilości warstw danych otaczających rdzeń, a także ilości słów kodowych znajdujących się w tych warstwach. Informacje te stanowią oznaczenie trybu. Pozostała część warstwy wykorzystana jest do zamieszczenia informacji niezbędnych dla mechanizmu korekcji błędów. Cały rdzeń ma wymiary 11 na 11 modułów dla kodu kompaktowego lub 15 na 15 modułów dla kodu pełnego. Jest on następnie otoczony warstwami kodującymi dane.
Kod Aztec w polskich dowodach rejestracyjnych
Co ciekawe, kody Aztec zostały wprowadzone na szeroką skalę w Polsce jeszcze na długo przed rewolucją związaną z kodami QR. Otóż, już w 2004 roku kod ten pojawił się w naszym kraju w naszych dowodach rejestracyjnych. Są w nim zakodowane wszystkie dane z tego dokumentu. Wystarczy je zeskanować za pomocą odpowiedniej aplikacji na smartfona.
W praktyce jednak, rozwiązanie to nie było nigdy szerzej promowane, przez co mało kto z niego korzystał, kierowcy z reguły nawet nie wiedzieli, że mają taką możliwość. W efekcie, dziś w praktycznie każdym innym obszarze, kody Aztec zostały zastąpione przez znacznie popularniejsze i oferujące więcej możliwości kody QR.
Jak zeskanować kod QR? 
Z kodów QR można korzystać za pomocą smartfonów z wbudowanym aparatem fotograficznym. Dawniej konieczne było zainstalowanie specjalnych aplikacji. Obecnie jednak, aby odczytać zapisane dane wystarczy skierować smartfona z uruchomionym aparatem fotograficznym na kod QR, który po zeskanowaniu jest przetworzony, a następnie informacja prezentowana jest na ekranie urządzenia.
Rozwiązanie to funkcjonuje w smartfonach z systemem Android 9 lub nowszym, a w urządzeniach Apple pojawiło się wraz z systemem iOS 11.
Zastosowania kodów QR
Świat pokochał kody QR. Ludzie i firmy na każdym kroku wykorzystują je do przechowywania i dystrybucji wszelkiego rodzaju danych. Nie ma się co dziwić, gdyż w dobie smartfonów to bardzo dobry sposób, aby łatwo i szybko dać każdemu dostęp do jakiegoś zbioru danych. Jako, że kody QR mogą przechowywać różne rodzaje informacji, ich zastosowanie jest bardzo szerokie.
Opakowania w branży handlowej
Zacznijmy od tego, iż według badań aż ⅓ decyzji konsumenckich podejmowana jest wyłącznie na podstawie opakowania. Z pomocą producentom przychodzą tutaj kody QR, które mogą zabrać niewiele miejsca na opakowaniu, a za ich pomocą i tak można przekazać klientom wszystkie kluczowe informacje.
Mało tego, w Stanach Zjednoczonych produkty GMO wymagają zastosowania kodów QR na opakowaniu, aby konsumenci mogli po zeskanowaniu dowiedzieć się więcej o składnikach danego produktu. Dzięki temu powszechną praktyką stało się umieszczanie kodów QR w zasadzie na wszystkich produktach.
Wizytówki
Jak już zostało wspomniane, kody QR znajdują zastosowanie przede wszystkim w przypadku, gdy do dyspozycji mamy mało miejsca, a chcemy przekazać ich odbiorcom więcej informacji. Tak więc takie kody QR są często stosowane w ramach marketingu, gdy chcemy promować jakiś produkt, usługę lub… samego siebie. Z tego powodu wiele osób umieszcza je na zwyczajnych wizytówkach.
Przystanki autobusowe i same środki transportu miejskiego
W ostatnich latach w wielu miastach na przystankach autobusowych zaczęły pojawiać się właśnie kody QR. W jakim celu? Otóż, po zbliżeniu do nich smartfona od razu wyświetli się strona internetowa z rozkładem jazdy wszystkich pojazdów dla danego przystanku.
Mało tego – w niektórych miastach w górnej części pojazdu takiego jak autobus, trolejbus czy tramwaj, naprzeciwko drzwi wejściowych, są umieszczone naklejki z kodem QR. Do czego one służą? Otóż ich zeskanowanie jest równoważne ze skasowaniem biletu, o ile taki wcześniej zakupiliśmy w odpowiedniej aplikacji. Jeśli nie – najczęściej kod przekieruje nas do aplikacji, aby go zakupić.
Komunikatory i dane do przelewów
Popularne komunikatory – takie jak choćby WhatsApp, stosują kody QR do autoryzacji kolejnych urządzeń, na których chcemy z nich korzystać. To także popularna opcja do przekazywania środków pieniężnych – z kodów QR korzysta w tym zakresie również PayPal.
Unijny Certyfikat Covid 
O powszechności i użyteczności kodów QR świadczyć też może, iż wykorzystano je w państwach UE do stworzenia Unijnego Certyfikatu Covid. W Polsce są to aplikacje mObywatel i mojeIKP.
Logistyka
Nie jest żadną niespodzianką, że kody QR są także wykorzystywane w logistyce i przewozach paczek. Znacząco usprawniają one bowiem rozpoznawanie poszczególnych przesyłek w sortowniach, a nawet ich odbierania – taki kod otrzymujemy w e-mailu lub aplikacji, gdy korzystamy z usług firmy InPost i nasza przesyłka dotarła do Paczkomatu.
Muzea
W ostatnich latach wiele muzeów wprowadziło kody QR, aby w kreatywny sposób przekształcić dzieła sztuki w ciekawą historię i przekazać zwiedzającym fascynujące fakty dotyczące okresu z jakiego pochodzą. Po zeskanowaniu kodu można na naszych smartfonach odsłuchać podcasty i przeczytać artykuły dotyczące danych eksponatów.
Wypożyczanie pojazdów 
Każdy, kto korzystał z wypożyczenia roweru miejskiego lub elektrycznej hulajnogi, z pewnością jest zaznajomiony z wykorzystaniem kodów QR w tej materii. Ze względu na szybkość i uniwersalność są idealne do identyfikacji pojazdów przy wypożyczaniu – po prostu skanujemy dany kod telefonem, nasz sprzęt zostaje odblokowany i możemy ruszać.
Nagrobki
W Japonii – ojczyźnie kodów QR, mają one jeszcze jedno niezwykle oryginalne zastosowanie. Otóż, kody QR znajdziemy w tym kraju na wielu cmentarzach. W pakiecie razem z wykupionym kodem QR znajduje się specjalnie zaprojektowana dla nabywcy strona internetowa, na której rodzina i przyjaciele mogą zamieścić całą historię życia zmarłej osoby, razem ze zdjęciami i wspomnieniami.
Kod QR znajdujący się na nagrobku jest w pełni zabezpieczony i tylko osoby posiadające specjalne hasło będą mogły uzyskać dostęp do informacji ukrytych w tym kodzie.
