Nie jest żadną tajemnicą, że paszport stanowi przepustkę do wielu wspaniałych podróży. Zanim jednak zaczniemy dokładnie planować swój wyjazd poza teren Strefy Schengen (oraz kilku innych krajów, w tym Turcji), powinniśmy sprawdzić jak wyrobić nowy paszport.
Proces ten na pierwszy rzut oka może bowiem wydawać się naprawdę skomplikowany, dlatego warto dobrze się do niego przygotować. Zapraszamy więc do zapoznania się z poniższym poradnikiem:
Paszport – co to jest? 
Paszport jest dokumentem potwierdzającym tożsamość i obywatelstwo. Dzięki niemu możliwe jest podróżowanie za granicę, także do państw, które nie wchodzą w skład Strefy Schengen. Polski paszport zawiera takie dane jak:
- Imię (lub imiona)
- Nazwisko
- Datę i miejsce urodzenia
- Obywatelstwo
- Płeć
- Zdjęcie twarzy
- Podpis (wyjątek stanowią dzieci do 13. roku życia oraz niepełnosprawni niezdolni do samodzielnego podpisu)
- Numer PESEL
- Datę wydania i datę końca ważności paszportu
- Serię i numer dokumentu
- Informację, o tym jaka instytucja wydała paszport
Od 2009 roku w paszportach zaczęto umieszczać wizerunek twarzy oraz odciski palców, które może odczytać komputer. Wcześniejsze paszporty nie posiadają żadnych tego typu danych.
Polski paszport ma formę książeczki z 40 stronami. Dla osób poniżej 13. roku życia ważny jest przez pięć lat. Dla wszystkich obywateli powyżej tego wieku, jego ważność wynosi 10 lat od terminu wydania.
Paszport – jak wyrobić?
Aby ubiegać się o paszport dla osoby dorosłej, trzeba być obywatelem Polski i należy zgromadzić niezbędne dokumenty:
- Jedno aktualne, kolorowe zdjęcie – musi być wykonane nie wcześniej niż 6 miesięcy przed złożeniem wniosku o paszport i musi posiadać wymiary: 35 milimetrów (szerokość) na 45 milimetrów (wysokość)
- Ważny paszport, którego obecnie używamy – jeśli nie mamy ważnego paszportu, musimy wziąć ze sobą ważny dowód osobisty
- Skrócony lub zupełny odpis polskiego aktu małżeństwa – jeśli nasze nazwisko zostało zmienione po ślubie za granicą
W kolejnym kroku należy dokonać opłaty za paszport. Co istotne, po złożeniu wniosku nie podlega ona zwrotowi. Jeśli przysługuje nam prawo do zniżki lub zwolnienia z opłaty, musimy przygotować dokument, który to potwierdzi.
Nie ma jednego sposobu i jednego rachunku bankowego, aby zapłacić za paszport. O tym, jak możemy zapłacić, dowiemy się na stronie internetowej punktu paszportowego, w którym chcemy złożyć wniosek.
Gdzie wyrobić paszport?
Następnie należy złożyć dokumenty i wypełnić wniosek o wydanie paszportu. Dokument ten otrzymamy w urzędzie paszportowym. W trakcie wizyty urzędnik zweryfikuje naszą tożsamość i może zadać kilka pytań dotyczących naszego wniosku.
Po złożeniu wniosku musimy poczekać na decyzję urzędu paszportowego. Jeśli wniosek zostanie rozpatrzony pozytywnie, paszport zostanie wydany. Z reguły czas oczekiwania na paszport wynosi maksymalnie 30 dni od złożenia wniosku. W szczególnych sytuacjach termin może się wydłużyć.
Paszport musimy odebrać osobiście, w urzędzie paszportowym, w którym składaliśmy wniosek. Po jego otrzymaniu należy się upewnić się, że wszystkie dane są poprawne. Jeśli zauważymy jakiekolwiek błędy, powinniśmy od razu zgłosić je do urzędu paszportowego.
Jak wyrobić paszport dla dziecka?
Wniosek o paszport dla dziecka także można składać w dowolnym punkcie paszportowym. Dokument mogą złożyć: rodzice, opiekunowie prawni lub też jeden z rodziców albo opiekunów prawnych – w przypadku, gdy:
- Drugi rodzic lub opiekun zgodzi się na to i potwierdzi to na piśmie. Jego podpis na zgodzie musi zostać potwierdzony przez notariusza, konsula albo urzędnika punktu paszportowego
- Na orzeczenie sądu, w którym jest informacja, że drugi rodzic nie ma prawa decydować o wydaniu paszportu dla dziecka
- Posiada orzeczenie sądu rodzinnego, w którym sąd wyraża zgodę na wydanie paszportu dla dziecka
- Ojciec dziecka jest nieznany
- Jeden z rodziców nie żyje
Jeśli wniosek składany jest przez rodziców lub opiekunów prawnych, wówczas oboje muszą być obecni w urzędzie (nie dotyczy to sytuacji w pięciu powyższych przypadkach). Jeżeli zaś wnioskujemy o paszport dla dziecka w wieku do 5 lat, nie musi być ono obecne przy składaniu dokumentu.
Obecność starszych dzieci jest już natomiast wymagana. Aby otrzymać paszport dla dziecka należy złożyć wniosek oraz posiadać odpowiednie dokumenty. W tym celu powinniśmy przygotować te same dokumenty, co we wcześniej omawianej sytuacji, z tym że we wniosku oboje rodzice muszą podpisać zgodę. Należy zrobić to w obecności urzędnika.
Co, gdy wniosek o paszport składa jedno z rodziców? 
Jeśli wniosek składa jedno z rodziców, należy przygotować dodatkowo pisemną zgodę drugiego rodzica albo opiekuna prawnego, która musi zostać potwierdzona przez notariusza, konsula albo urzędnika punktu paszportowego; lub jeden z poniższych dokumentów:
- Orzeczenie sądu, w którym jest informacja, że drugi rodzic nie ma prawa decydować o wydaniu paszportu dla dziecka
- Orzeczenie sądu rodzinnego, w którym sąd zgadza się na wydanie paszportu dla dziecka
- Zupełny odpis aktu urodzenia dziecka – jeśli ojciec jest nieznany
- Akt zgonu w przypadku śmierci drugiego rodzica
Kto może wyrobić paszport tymczasowy?
Paszport tymczasowy wydawany jest w pilnych sytuacjach, takich jak pogrzeb kogoś z rodziny lub nagły przypadek, który jest związany z działalnością zawodową. Przy składaniu wniosku o paszport tymczasowy musimy pamiętać o dołączeniu dowodu potwierdzającego zdarzenie pilnej sytuacji.
Okres oczekiwania na paszport tymczasowy jest zazwyczaj znacznie krótszy od standardowej procedury trwającej do 30 dni. Dokument ten ważny jest nie dłużej niż 12 miesięcy.
Paszport tymczasowy w 15 minut na lotnisku
Od tego roku pojawiła się możliwość wyrobienia paszportu tymczasowego „w 15 minut” na lotnisku. Pierwszym lotniskiem, które udostępniło taką usługę jest Lotnisko Chopina w Warszawie. Jest to pomocne w awaryjnych sytuacjach związanych z wylotem. Do punktu obsługi należy udać się z ważnym biletem i dokumentem tożsamości. Zdjęcie można wykonać na miejscu. Po więcej szczegółów odsyłamy na stronę Ministerstwa. W planach jest stworzenie większej ilości takich punktów na lotniskach, kolejny może pojawić się w Katowicach – Pyrzowicach.
Ile kosztuje wyrobienie paszportu?
Koszt ubiegania się o paszport dla osoby dorosłej to 140 złotych, jeśli nie posiadamy żadnej ulgi lub zniżki. Opłata za paszport tymczasowy to natomiast 30 PLN. Wysokość opłaty za paszport dla dziecka uzależniona jest zaś od jego wieku.
Za paszport dziecka w wieku do 5 lat zapłacimy 30 złotych. Koszt wyrobienia paszportu dla dzieci w wieku od 5 do 13 lat to wydatek rzędu 60 PLN. Paszport dziecka w wieku od 13 do 17 lat kosztuje natomiast tyle samo, co dla dorosłego – 140 złotych.
Ulgi i zniżki na wyrobienie paszportu
Warto także dodać, że przewidziane liczne zniżki lub nawet zwolnienia z opłaty za paszport. W praktyce, ulga w wysokości 50% przysługuje:
- Uczniom
- Studentom
- Emerytom
- Rencistom
- Osobom niepełnosprawnym
- Osobom żyjącym w domu pomocy społecznej albo w zakładzie opiekuńczym
- Osobom otrzymującym zasiłek stały z pomocy społecznej
- Kombatantom
- Ofiarom represji wojennych i okresu powojennego
- Posiadaczom ogólnopolskiej Kartę Dużej Rodziny
Natomiast, ulga w wysokości 75% przysługuje:
- Uczniom i studentom w wieku poniżej 26 lat posiadającym ogólnopolską Kartę Dużej Rodziny
- Niepełnosprawnym dzieciom posiadającym ogólnopolską Kartę Dużej Rodziny
Wysokość ulgi za paszport dla dziecka uzależniona jest zaś od jego wieku. Na paszport dziecka w wieku do 5 lat z ogólnopolską Kartą Dużej Rodziny przysługuje 50% zniżki. W przypadku wyrobienia paszportu dla dzieci w wieku od 5 do 13 lat, a także od 13 do 17 lat przysługuje zniżka w wysokości 50% z legitymacją szkolną, i 75% z Kartą Dużej Rodziny.
Zwolnienie z opłaty za wyrobienie paszportu
Z opłaty za wydanie paszportu z kolei całkowicie zwolnione są:
- Osoby powyżej 70. roku życia
- Osoby przebywające w domu pomocy społecznej albo w zakładzie opiekuńczym, których wyjazd za granicę jest związany z długotrwałym leczeniem albo operacją
- Osoby dostające zasiłek stały z pomocy społecznej, których wyjazd za granicę jest związany z długotrwałym leczeniem albo operacją
- Osoby będące żołnierzami wyznaczonymi do pełnienia służby poza granicami państwa – nie dotyczy to żołnierzy zawodowych
