Od 1 stycznia 2019 roku podatnicy zarabiający na własnych programach komputerowych i patentach, czyli prowadzący działalność rozwojową mogą skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów uzyskanych z wytworzonych lub ulepszonych kwalifikowanych praw własności intelektualnej. Jest to ulga IP Box i ma ona służyć zwiększeniu atrakcyjności prowadzenia w Polsce działalności tego typu. Na czym dokładnie polega preferencja IP Box? Ile wynosi, jak ją rozliczać i kto tak naprawdę może z niej skorzystać? Na te wszystkie pytania odpowiedzi zostaną udzielone poniżej.
IP Box – co to jest?
Preferencja podatkowa w postaci ulgi IP Box została wprowadzona 23 października 2018 roku, na mocy ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw i obowiązuje od 1 stycznia 2019.
Założeniem wprowadzonych zmian jest pobudzenie rynku nowych technologii i innowacyjnych rozwiązań, poprzez wprowadzenie preferencyjnego opodatkowania 5% w podatku PIT i CIT (dla dochodów uzyskanych z kwalifikowanych praw własności intelektualnej), zamiast:
- 17/32% (zasady ogólne PIT),
- 19% (podatek liniowy PIT),
- 9/19% (podatek CIT)
Skorzystanie z ulgi IP Box jest możliwe dopiero w zeznaniu rocznym, zatem dochody uzyskane w trakcie roku z kwalifikowanych praw własności intelektualnej podlegają opodatkowaniu zgodnie z pierwotnie obraną formą opodatkowania.
IP Box – na czym polega?
Wiemy już co to jest ulga IP Box. W jaki sposób jednak można z niej skorzystać? Uzyskanie preferencji IP Box jest obwarowane przepisami. Do najważniejszych wymogów, jakie należy spełnić, można zaliczyć:
- Prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej
- Wytworzenie kwalifikowanego IP (kwalifikowane prawo własności intelektualnej) w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej
- Prowadzenie odrębnej ewidencji zdarzeń gospodarczych obejmującej wszystkie operacje finansowe związane z dochodami z kwalifikowanych IP, zgodnie z art. 24e ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT i art. 30cb ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT
- Osiągnięcie dochodu z kwalifikowanego IP, podlegającego opodatkowaniu w Polsce
- Poniesienie kosztów kwalifikowanych w związku z wytworzeniem, rozwinięciem lub ulepszeniem kwalifikowanego IP
Podstawą do przyznania ulgi IP Box jest spełnienie wymaganych ustawowo warunków, natomiast potwierdzeniem słuszności jej zastosowania jest uzyskanie pozytywnej opinii organów skarbowych w interpretacji indywidualnej. Ulga IP Box wciąż budzi u podatników pewne wątpliwości, a mechanizm jej działania nie jest dla wszystkich w pełni jasny. Warto skorzystać tutaj ze wsparcia doświadczonego i wyspecjalizowanego prawnika lub doradcy podatkowego, który już na samym starcie procesu zweryfikuje szanse podatnika na uzyskanie ulgi ip box, a co więcej przygotuje wniosek o indywidualną interpretację podatkową, profesjonalnie wesprze w komunikacji z Urzędem Skarbowym a po uzyskaniu ulgi, pomoże rozliczyć ją poprzez prowadzenie specjalnej ewidencji.
IP Box – objaśnienia działalności badawczo-rozwojowej
Głównym wyznacznikiem działalności badawczo-rozwojowej jest jej twórczy charakter. W ustawie o PIT art. 5a pkt 38 lub ustawie o CIT art. 4a pkt 26 działalność badawczo-rozwojowa jest definiowana jako “działalność twórcza obejmująca badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowana w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań”.
Twórczy charakter działalności badawczo-rozwojowej skutkuje zwiększeniem wiedzy w danej dziedzinie, co może przełożyć się na stworzenie nowych procesów, produktów lub usług. W ramach działalności badawczo-rozwojowej prowadzone są badania naukowe (podstawowe, stosowane, przemysłowe) i prace rozwojowe.
Badania naukowe to działania głównie eksperymentatorskie lub teoretyczne, których głównym celem jest zdobycie nowej wiedzy i umiejętności. Prace rozwojowe natomiast koncentrują się na wykorzystaniu dostępnej wiedzy celem kreowania nowych lub ulepszonych usług, procesów czy produktów, działania te nie mają charakteru działań rutynowych.
IP Box – dla kogo?
Z preferencyjnej ulgi IP Box, czyli podatku dochodowego w wysokości 5% (dla dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej) mogą skorzystać podatnicy prowadzący działalność badawczo-rozwojową opodatkowani podatkiem PIT lub CIT. Do tej pierwszej grupy należą objęte podatkiem PIT:
- Jednoosobowe działalności gospodarcze
- Wspólnicy spółki cywilnej
- Wspólnicy spółki jawnej
- Wspólnicy spółki partnerskiej
- Wspólnicy spółki komandytowej
- Przedsiębiorstwa w spadku
Ulga Innovation Box przysługuje także objętym podatkiem CIT:
- Osobom prawnym
- Spółkom kapitałowym w organizacji
- Jednostkom organizacyjnym niemającym osobowości prawnej, z wyjątkiem przedsiębiorstw w spadku i spółek niemających osobowości prawnej
- Spółkom komandytowo-akcyjnym mającym siedzibę lub zarząd na terytorium RP
- Podatkowe grupy kapitałowe
- Spółkom niemającym osobowości prawnej mającym siedzibę lub zarząd w innym państwie, jeżeli prawo tego państwa traktuje je jako osoby prawne i podlegają one opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania
Z preferencyjnej 5% stawki podatku w ramach ulgi IP BOX podatnik może skorzystać w odniesieniu do dochodu osiągniętego za granicą, o ile dochody te mogą być dochodami z kwalifikowanych IP w rozumieniu przepisów o IP Box oraz podlegają faktycznemu opodatkowaniu w Polsce. Oznacza to, iż z preferencji nie mogą skorzystać osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
IP Box – jak rozliczyć?
Jak wskazuje art. 30ca ust. 7 ustawy o PIT (analogicznie art. 24d ust. 7 ustawy o CIT), dochód, dla którego można zastosować ulgę IP Box, jest dochodem uzyskanym z kwalifikowanego IP w postaci:
- Zysku ze sprzedaży kwalifikowanego IP
- Należności otrzymanych z tytułu umów licencyjnych dotyczących kwalifikowanego IP
- Zysku z kwalifikowanego IP uwzględnionego w cenie sprzedaży produktu lub usługi
- Uzyskanego w postępowaniu spornym (sądowym lub arbitrażowym) odszkodowania za naruszenie praw wynikających z kwalifikowanego IP
Co do zasady podstawą opodatkowania preferencyjną stawką podatku dochodowego w wysokości 5% jest iloczyn dochodu z kwalifikowanego IP i wskaźnika nexus. Wyliczenia wskaźnika nexus dokonuje się zgodnie ze wzorem:
n = (a + b) x 1,3 / (a + b + c + d)
Przy czym poszczególne litery wzoru oznaczają koszty:
a – działalności badawczo-rozwojowej związanej z kwalifikowanym IP
b – nabytych wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym IP, od podmiotu niepowiązanego, wskazanego w art. 23m ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT (analogicznie art. 11a ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT)
c – nabytych wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym IP, od podmiotu powiązanego wskazanego w art. 23m ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT (analogicznie art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT)
d – nabytego przez podatnika kwalifikowanego IP
Wskaźnik nexus obrazuje wysokość kwalifikowanych kosztów i jest określany indywidualnie dla każdego kwalifikowanego IP osobno. Jeśli podatnik w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, prowadzi prace nad więcej niż jednym kwalifikowanym IP, w celu skorzystania z ulgi podatkowej będzie zobowiązany do wyliczenia wskaźnika nexus z osobna dla każdego kwalifikowanego IP.
Wysokość możliwej do zastosowania ulgi IP Box stanowi różnicę pomiędzy wartością zapłaconego podatku w trakcie roku na podstawie obowiązującej stawki podatku dochodowego a kwotą podatku wyliczoną w oparciu o preferencyjną stawkę 5%.
Wyliczenia dochodu z kwalifikowanego IP, dla którego można zastosować preferencyjne opodatkowanie, dokonuje się mnożąc dochód z kwalifikowanego IP przez wskaźnik nexus. Otrzymana wartość stanowi podstawę opodatkowania preferencyjną stawką podatku dochodowego w wysokości 5%.
Dochodem z kwalifikowanego IP jest nadwyżka przychodów osiągniętych z kwalifikowanego IP nad kosztami pośrednio lub bezpośrednio związanych z tym przychodem. W przypadku, gdy dochód z kwalifikowanego IP nie wystąpi, podatnik będzie miał możliwość odliczenia powstałej straty w najbliższych kolejno następujących po sobie 5 latach podatkowych, ale tylko w odniesieniu do dochodu osiągniętego z tego samego kwalifikowanego IP lub tego samego rodzaju produktu, usługi lub grupy produktów lub usług, w których to samo kwalifikowane IP zostało wykorzystane.
IP Box – ewidencja
Wśród głównych wymagań stawianych osobom chcącym skorzystać z ulgi IP Box jest wymóg dokumentacyjny. Podatnicy korzystający z ulgi zobowiązani są do prowadzenia odrębnej ewidencji wszystkich zdarzeń gospodarczych – zarówno tych związanych z ulgą IP Box, jak i pozostałych związanych z prowadzoną działalnością.
Ewidencja powinna przedstawiać łączną sumę uzyskanych w danym okresie przychodów, kosztów, dochodów, strat z wyszczególnieniem dochodów, dla których można zastosować 5-procentową stawkę podatku dochodowego oraz pozostałych. Transakcje gospodarcze związane z ulgą, analogicznie jak w przypadku ulgi B+R należy wyszczególnić w Księdze Przychodów i Rozchodów (w postaci arkusza kalkulacyjnego) lub księgach rachunkowych (za pomocą konta ksiąg pomocniczych).
W przypadku podatników prowadzących KPiR i stosujących na potrzeby ulgi IP Box ewidencji zdarzeń gospodarczych w formie arkusza kalkulacyjnego należy ujmować w nim comiesięczne zestawienia wydatków w wartościach narastających. Nie muszą oni jednak prowadzić tak szczegółowych ewidencji, jak podmioty prowadzące pełną księgowość.
Podmioty, które w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej pracują nad wytworzeniem więcej niż jednego kwalifikowanego IP, zobowiązane są do prowadzenia osobnej ewidencji dla każdego projektu. W ewidencji należy dodatkowo zawrzeć opis projektu, czas jego trwania (od momentu rozpoczęcia do momentu jego zakończenia), wykaz wszystkich osób pracujących nad projektem wraz z wyszczególnieniem prac przez nie stworzonych.
Kwalifikowane IP – co to?
Lista kwalifikowanych praw własności intelektualnej, dla których można zastosować preferencyjną stawkę podatku dochodowego, została wskazana w art. 30ca ust. 2 ustawy o PIT i art. 24d ust. 2 ustawy o CIT i stanowi ona zamknięty katalog. Zgodnie z ustawą do kwalifikowanych IP zaliczamy:
- Patent
- Prawo ochronne na wzór użytkowy
- Prawo z rejestracji wzoru przemysłowego
- Dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin
- Prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonego do obrotu oraz wyłączne prawo, o którym mowa w ustawie o ochronie prawnej odmian roślin
- Prawo z rejestracji topografii układu scalonego
- Autorskie prawo do programu komputerowego
Nadania jednego z powyższych praw (patentu) dokonuje urząd patentowy na podstawie przeprowadzonej następczej kontroli merytorycznej w procesie rejestracji lub zgłoszenia. W przypadku prawa z rejestracji topografii układu scalonego oraz autorskiego prawa do programu komputerowego nie jest dokonywana kontrola merytoryczna, urząd dokonuje jedynie oceny formalnej zgłoszenia. Ponadto, preferencja podatkowa obejmuje jedynie dochody z kwalifikowanych IP.
W przypadku wygaśnięcia prawa patentowego preferencja podatkowa przestaje obowiązywać. Dochody osiągnięte z praw własności intelektualnej po upływie prawa ochronnego podlegają opodatkowaniu zgodnie z zadeklarowaną formą opodatkowania, bez zastosowania preferencji.
Podatnik, który w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej wytworzy kwalifikowane IP i udzieli wyłącznego prawa do tego IP innemu podmiotowi, dla dochodów uzyskanych z tego tytułu, po spełnieniu określonych warunków, będzie mógł zastosować preferencyjną stawkę podatku w wysokości 5%.
Preferencyjną stawkę podatku będzie mógł także zastosować podatnik nabywający kwalifikowane IP w celu jego dalszej komercjalizacji i rozwinięcia w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej.
