Jak dobrze wiemy, Kościół Katolicki już od wielu lat jest wspierany finansowo przez państwo, czyli w praktyce za nasze podatki. W ubiegłym roku do kościelnej kasy trafiło aż 176 milionów złotych, z łącznej kwoty 199 milionów PLN przeznaczonej na wyznania religijne, mniejszości narodowe i etniczne. To jednak zaledwie kropla w morzu. Głównym źródłem dochodu kapłanów katolickich jest tak zwana “taca”. Datki od wiernych, które ofiarowane są podczas mszy, w kopertach podczas kolędy czy opłacając śluby w skali roku wynoszą nawet 6 miliardów złotych. Temat ten od zawsze wzbudza sporo kontrowersji, dlatego z całą pewnością warto mu się bliżej przyjrzeć.
Bycie duchownym to nie tylko posługa kapłańska, ale również zawód. Osoba, która chce służyć kościołowi, musi przede wszystkim ukończyć wyższe seminarium duchowne, które trwa sześć lat. Na piątym roku alumni przyjmują święcenia pierwszego stopnia, a na szóstym – święcenia kapłańskie. Od tego czasu młody debiutant może odprawiać msze w mniejszych parafiach, z których otrzymuje pieniądze.
Ile zarabia ksiądz?
Duchowni z reguły nie są chętni do dyskutowania na temat kościelnych finansów i tego, ile zarabia ksiądz. Na ogół jest to temat tabu. Jedynie nieliczni zgadzają się podać zarobki w tym zawodzie, lecz decydują się na to najczęściej anonimowo. Ile więc w rzeczywistości zarabiają księża? Ile wynoszą ich emerytury? Przekonamy się w dalszej części tekstu. Zacznijmy jednak od wyjaśnienia, jak w ogóle zostać księdzem:
Jak zostać księdzem?
Aby zgodnie z prawem wykonywać posługę kapłańską, trzeba najpierw ukończyć wyższe seminarium duchowne. Aby się do niego dostać, kandydat musi przede wszystkim mieć zdaną maturę, przejść rozmowę kwalifikacyjną oraz zdać egzamin z wiedzy religijnej. Poza tym przy rekrutacji powinien dostarczyć takie dokumenty, jak:
- Metryka chrztu świętego
- Świadectwo bierzmowania
- Świadectwo ślubu kościelnego rodziców
- Opinia księdza proboszcza i katechety
Jak już wyżej wspomnieliśmy, nauka w seminarium trwa sześć lat. Następnie alumni muszą obronić swoją pracę magisterską, która pozwoli im uzyskać tytuł Magistra Teologii oraz przyjąć święcenia prezbiteratu. Jest to jeden ze stopni w hierarchii święceń Kościoła Katolickiego. To właśnie tych księży najczęściej spotykamy w parafiach i to właśnie oni chodzą po kolędzie lub udzielają ślubów.
Ilu jest księży w Polsce?
Co ciekawe, z roku na rok liczba osób aspirujących na stanowisko księdza wyraźnie maleje. Na stan z ubiegłego roku do polskich seminariów wstąpiło 498 osób, czyli aż o 122 mniej niż rok przedtem. W Polsce mamy około 25 tysięcy księży katolickich i ponad 10 300 parafii.
Od czego zależą zarobki księdza?
Pensja księdza zależy od wielu czynników. Najważniejsze z nich to:
- Liczba i zamożność parafian
- Pobożność liczona jako procent uczęszczającą na msze święte
- Liczba chrztów, ślubów, pogrzebów czy dzieci przystępujących do komunii świętej i bierzmowania
- “Ofiary” w kopertach za posługę
- Dodatkowa praca w państwowych jednostkach budżetowych
Dzielenie kwoty z “ofiar” zależy od polityki danej parafii. Istnieją dwa warianty. W pierwszym ksiądz odprawiający mszę otrzymuje całą kwotę, którą udało mu się zebrać, w drugim zaś pieniądze wrzucane są do wspólnego worka i rozdzielane pomiędzy duchownych według ustalonych wcześniej proporcji.
Dochody z niedzielnej mszy
O jakich liczbach generowanych przez parafię tutaj mowa? Już sama niedzielna taca dla księży w przypadku typowej miejskiej parafii wynosi około 2 tysiące złotych, co przekłada się na 220 tysięcy PLN rocznie.
Intencje mszalne, chrzciny i śluby
Parafie dobrze zarabiają także na intencjach mszalnych, które przynoszą rocznie 70 000 złotych. Chrzciny, za które księża pobierają od 200 do 300 złotych przynoszą w ciągu dwunastu miesięcy 10 tysięcy PLN. O tysiące złotych więcej wynoszą przychody ze ślubów, które warte są średnio 700 PLN. Dochodzi do tego opłata od dekoratorek ślubnych (pobierana za możliwość zarabiania w świątyni), która przynosi około 6 tysięcy złotych.
Pogrzeby
Ważnym elementem budżetu parafii są również pogrzeby. Jedna parafia organizuje ich rocznie około 60, opłata wynosi od 600 do 800 złotych, co daje łącznie nawet 50 tysięcy PLN. Sprzedaż i dzierżawa miejsca na cmentarzu to 10 kolejne złotych, wynajem okolicznego placu przedsiębiorstwu kamieniarskiemu to natomiast dodatkowe 12 tysięcy PLN.
Wypominki i kolędy
Budżet parafii składa się także z wypominków (35 000 złotych) oraz kolędy (aż 60 tysięcy PLN), z której większość trafia jednak do kieszeni odwiedzających wiernych duchownych.
Księża – zarobki
Stypendium mszalne
Ile więc zarabiają księża? W praktyce ich pensje są bardzo zróżnicowane. Zacznijmy od stypendium mszalnego. Szacuje się, że zależnie od parafii i doświadczenia księdza, otrzymuje on z tytułu celebrowania mszy świętych (minimum jednej dziennie) od 1500 (początkujący wikary) do 2000 (starszy wikary) złotych netto miesięcznie.
Pars
Prawo kanoniczne ustanawia, że środki na utrzymanie duchowieństwa pochodzą z tak zwanego parsu. Na pars składają się ofiary złożone przy okazji chrztów, ślubów i pogrzebów. Następnie są one sumowane i dzielone między duchownych według zasad przyjętych w danej parafii. Szacuje się, że miesięczny ksiądz otrzymuje z parsu średnio 800-1000 złotych netto miesięcznie.
Nauczanie w szkołach
Niektórzy księża dorabiają do swojej pensji ucząc w szkołach religii. Ich płace są wtedy takie same jak zwykłe zarobki nauczycieli oraz zależą od stażu pracy, stopnia mianowania, a także od tego, czy pracują na cały lub pół etatu. W ubiegłym roku duchowny po seminarium mógł otrzymać 2002 złote netto miesięcznie za cały etat, natomiast ksiądz nauczyciel dyplomowany – 1362 PLN netto miesięcznie za pół etatu.
Praca w szpitalach i hospicjach
Duchowni pracują również jako kapelanii w szpitalach lub hospicjach. Tutaj pensja wygląda podobnie, za swoją posługę w tych miejscach, mogą otrzymać więc 1100 złotych netto za pół etatu miesięcznie.
Przeciętne wynagrodzenie księdza
Jak już widzimy, biorąc pod uwagę te różne źródła dochodu, księża mogą miesięcznie generować naprawdę imponujący dochód, i to na rękę. Już początkujący wikary pracujący na pełny etat w szkole, odprawiający mszy i otrzymujący pars, zarabia średnio około 4600 złotych netto miesięcznie. W przypadku proboszcza, pensja natomiast wynosi 8-9 tysięcy PLN netto miesięcznie.
Stałe wydatki
Warto dodać, że od tej kwoty należy odliczyć pewne wydatki, takie jak składki na Dom Księży Emerytów, wzajemną pomoc kapłańską czy lokalny uniwersytet katolicki. Nie wynoszą one jednak więcej niż kilkaset złotych miesięcznie.
Ksiądz – podatki
Warto wiedzieć, że księża także rozliczają się z podatków. Znacznie różnią się one jednak od tych pobieranych od zwykłych pracowników. Daniny księży są zryczałtowane i ustalane co roku przez urząd skarbowy na podstawie wielkości parafii, w której urzędują – precyzyjnie rzecz ujmując, od liczby mieszkańców na terenie parafii. 
Wikariuszy do celów podatkowych podzielono na sześć grup, w zależności od liczby mieszkańców parafii, w których pracują. W 2021 roku najmniejsze podatki płacą duchowni z parafii liczących do tysiąca mieszkańców, położonych na terenach małych gmin lub miast (do 5 tysięcy mieszkańców). Ich podatek to 127 złotych. Wikariusze w równie małych parafiach, lecz w miastach z liczbą mieszkańców przekraczającą 50 tysięcy, płacą 380 PLN. Mniej różnią się podatki wikariuszy w większych parafiach. Najwyższe płacą duchowni w parafiach o liczbie mieszkańców powyżej 10 tysięcy. Ich podatek wynosił w 2021 roku – w zależności od wielkości miejscowości, w której znajduje się parafia – od 440 do 486 złotych. Mowa tutaj o stawkach kwartalnych, które co roku są waloryzowane.
Co ważne, opodatkowanie nie dotyczy dobrowolnych datków wiernych, czyli wpływów “na tacę”, więc nie muszą być one w książce przychodów i rozchodów notowane. Podobnie wolne od podatku są przychody wynikające z usług takich jak chrzest, ślub lub pogrzeb. Kościoły zwolnione są również z podatku od nieruchomości przeznaczonych na miejsca kultu.
Księża – emerytury
Księża emeryci w Polsce dostają pieniądze z dwóch źródeł. Tak jak wszyscy z ZUS, a po ukończeniu 75 lat także z Funduszu Kościelnego. Składka współfinansowana przez Fundusz Kościelny zapewnia duchownym jedynie minimalny poziom przyszłych świadczeń. Podstawa wymiaru składek, która decyduje o wysokości świadczeń, ustalona została w przypadku duchownych na poziomie najniższego wynagrodzenia.
W praktyce, trudno dokładnie policzyć ile pieniędzy z tytułu emerytury otrzymują księża, ponieważ to świadczenie wypłacane jest w zależności od przepracowanych lat, wielkości parafii czy poziomu w hierarchii. Szacuje się jednak, że emerytowany proboszcz otrzymuje średnio 5 tysięcy złotych łącznej emerytury miesięcznie.
Teraz już wiesz ile zarabiają księża w Polsce. Jak natomiast wypadają oni w porównaniu do innych pracowników na popularnych stanowiskach w naszym kraju? Ile wynosi wynagrodzenie w budżetówce? Tych informacji dowiesz się z tego artykułu.
