Ludzie w krajach Ameryki Południowej nazywają alpaki, dla których ten region stanowi środowisko naturalne – “najlepszym stworzeniem na świecie”. Łagodny charakter, przyjazne spojrzenie i ciepłe antyalergiczne włókno to cechy, dzięki którym alpaki z każdym rokiem zyskują coraz większą popularność wśród miłośników zwierząt i ogólnie kontaktu z naturą na całym świecie. W minionej dekadzie zaczęły cieszyć się sporym zainteresowaniem także wśród… przedsiębiorców, zwłaszcza w Polsce.
Czy zatem hodowla alpak może być opłacalnym biznesem? Czy może ona stanowić działalność dla każdego czy trzeba posiadać jakieś wyjątkowe umiejętności? O czym należy pamiętać, jeśli chcemy zdecydować się na hodowlę tych uroczych zwierząt? Na te pytania odpowiedzi zostaną udzielone w dalszej części teksty. Zacznijmy jednak od wyjaśnienia czym charakteryzują się alpaki:
Alpaki – co to za zwierzęta? 
Alpaki trawożerne ssaki, należące do rodziny wielbłądowatych. Osiągają 128-151 centymetrów długości, około metra wysokości i ważą średnio do 85 kilogramów. Pochodzą z Ameryki Południowej, a dokładnie z And – głównie z Chile i Peru. Hodowane są podstawowo ze względu na swoje luksusowe runo, o wiele cieplejsze i przyjemniejsze w dotyku niż owcze, dzięki czemu może ono konkurować z tak luksusowymi tkaninami jak kaszmir i angora. Z jednego zwierzęcia rocznie pozyskać można nawet 5 kilogramów pożądanej na rynku odzieżowym wełny. Z ich runa produkuje się luksusowe płaszcze i swetry, czapki i szale, a także kołdry i koce.
Agroturystyka i alpakoterapia
Alpaki hoduje się jednak również w innych celach – choćby ozdobnym na potrzeby agroturystyki, oraz terapii opartych na kontakcie ze zwierzętami, nazywanej alpakoterapią. Te spokojne, lubiące przebywanie z człowiekiem zwierzęta doskonale sprawdzają się w terapii osób cierpiących na autyzm, ADHD, nerwice, zaburzenia lękowe oraz depresję.
Alpaki fascynują swoim uroczym wyglądem, inteligencją oraz spokojnym usposobieniem, co niemal 20 lat temu zadecydowało o ich sprowadzeniu do Europy przez pierwszych przedsiębiorców. W Polsce po raz pierwszy pojawiły się w 2004 roku.
Hodowla alpak – podstawowe informacje
Opieka nad alpakami
Alpaki są bardzo samodzielne i łatwo adaptują się do życia w różnych środowiskach na całym świecie, a ich żywienie nie jest skomplikowane. Są roślinożerne, jedzą głównie trawę i ziarna. Posiadają dwudzielną wargę, przez co jedząc rośliny, nie wyrywają ich z korzeniami. Zwierzęta te przez cały czas muszą mieć także dostęp do czystej wody. Ogólnie, alpaki lubią rutynę, co oznacza, że szybko przyzwyczają się do planu dnia hodowcy.
Alpaki nie powodują strat w hodowli i nie niszczą roślinności po której chodzą, ponieważ mają miękkie poduszki stóp. Nie potrzebują także dużej przestrzeni – 1 hektar w zupełności wystarcza nawet na 30 alpak. Latem utrzymywane są na pastwisku, a zimą wystarczy im nieogrzewane pomieszczenie, takie jak choćby szopa. Wymagają podstawowych szczepień, leków przeciw pasożytom, obcinania paznokci i strzyżenia raz w roku. Hodowla alpak jest więc zbliżona do chowu kóz i owiec.
Należy jednak pamiętać, że alpaki to zwierzęta stadne, dlatego niedopuszczalne jest trzymanie ich w samotności. Początek hodowli to przynajmniej trzy alpaki, nie może ich być mniej.
Pożywienie, woda i ochrona przed wysokimi temperaturami
Miesięczny koszt utrzymania jednej alpaki wynosi od 50 do 100 złotych. Zwierzęta te żywią się przede wszystkim świeżą trawą, w zimie natomiast sianem. W ich codziennym jadłospisie powinna także znaleźć się specjalnie skomponowana pasza treściwa, dostarczająca witamin oraz makro- i mikroelementów.
W naturalnym środowisku alpaki żyją w temperaturze od minus 20 do plus 20 stopni Celsjusza, polskie lato bywa więc dla nich trudne do zniesienia. W okresie wysokich temperatur należy zatem zapewnić im chroniące przed słońcem zadaszenie i stały dostęp do wody pitnej – minimum 6 litrów dziennie.
Hodowla alpak jako biznes
Koszt hodowli
Istnieje wiele modeli biznesowych związanych z hodowlą alpak. Najczęściej przedsiębiorcy zaczynają jednak od kilku ciężarnych samic i jednego samca lub – jeśli nie planują większych wydatków – decydują się jedynie na wypożyczanie samca do krycia. Cena zwierząt, bez dodatkowych kosztów, wyniesie na start około kilkudziesięciu tysięcy złotych. Kwota ta może być różna w zależności od tego w jakiej klasy alpaki chcemy zainwestować. Posiadanie takiego kapitału jest jednak niezbędne, ponieważ bez nich zakup zwierząt oraz zapewnienie im dogodnych warunków będzie niemożliwe.
Rasy alpak
Alpaki występują w dwóch rasach Huacaya i Suri. Osobniki pierwszej z nich mają wełnę puszystą, prostopadle rosnącą do ciała i karbikowaną. Z rasy Huacaya można pozyskać włókno doskonale nadające się na wszelkie wyroby z włóczki czy wsad do kołder. Z kolei wełna z alpak Suri wyróżnia się blaskiem oraz gładką, śliską fakturą, pożądaną przez producentów ubrań wysokiej jakości. Jak nietrudno się domyślić, to właśnie alpaki rasy Suri, których na świecie jest dwukrotnie mniej od Huacaya, są droższe. Z jednej alpaki hodowla może zyskać rocznie do 5 kilogramów wełny. Niektóre hodowle wełnę tę tylko sprzedają, inne także sami produkują z niej różnorodne wyroby.
Potomstwo
Samice alpak dojrzewają płciowo po około dwóch latach od urodzenia, gdy osiągną właściwą wagę, wysokość i budowę kości. Samce do rozrodu gotowe są w wieku 3-4 lat. Alpaki mogą być kryte w każdym okresie, jednak należy pamiętać o okresie przerwy po urodzeniu młodego osobnika trwającym od 2 do 6 tygodni. Ciąża trwa mniej więcej 11 miesięcy, dlatego najlepiej rozmnażać zwierzęta raz do roku.
Początkowe koszty są zatem dość wysokie, ale warto pamiętać, że alpaka żyje nawet do 25 lat i co roku może dawać potomstwo.
Hodowla alpak – czy to się opłaca? 
W ostatnich latach wyraźnie zauważalny stał się trend, że osoby zmęczone życiem w wielkim mieście oraz pracą w korporacji, pragnąc większego kontaktu z naturą, zaczynają od przeprowadzenia się na wieś i zainteresowania tematem prowadzenia hodowli alpak. W odniesieniu do innych zwierząt hodowla alpaki wymaga nieco mniejszych nakładów finansowych. Zakłada się, że pierwsze zyski z inwestycji w hodowlę alpak przedsiębiorcy osiągają już po dwóch latach. Ponadto, z uwagi na łagodny charakter tych zwierząt i ich łatwość w przystosowywaniu się do nowych warunków, są one cenionymi mieszkańcami gospodarstwa.
Z kolei, dzięki włączeniu alpak do gospodarstwa agroturystycznego, można rozszerzyć zakres oferowanych atrakcji o spacery ze zwierzętami (wyszkolone alpaki bez problemu chodzą na smyczy) czy cieszącą się dziś bardzo dużym zainteresowaniem – alpakoterapią. Te urocze zwierzęta chętnie nawiązują kontakt nawet z dziećmi, osobami niepełnosprawnymi i seniorami. Alpaki są bardzo spokojne oraz sympatyczne, lubią ludzi i chętnie spędzają z nimi czas.
