Halloween wiele osób kojarzy, jednak przede wszystkim z filmów i seriali. W Polsce jeszcze do niedawna święto to nie było zbyt popularne, ponieważ w naszym kraju głównie obchodzimy Dzień Wszystkich Świętych. Skąd właściwie wzięło się Halloween? Jak wyglądało w dawnych czasach? Czy z dawnych tradycji cokolwiek zostało?
Skąd pochodzi Halloween?
Dzisiaj Halloween kojarzy nam się przede wszystkim z powycinanymi dyniami, strasznymi kostiumami i słynnym „cukierek albo psikus”. W Polsce tradycje związane z Halloween w dużej mierze kojarzą się z tymi przedstawionymi na amerykańskich filmach. Nie wszyscy zdają sobie sprawę z tego, że sięga ono korzeniami tysiąc lat wstecz. Niegdyś Halloween przypadło na czas zmiany lata w zimę. Kiedy z pól znikały ostatnie plony, a na zewnątrz spadała temperatura. Mieszkańcy Brytanii powoli przygotowywali się do Samhain, czyli aktualnego Halloween.
Koniec lata, nazywano niegdyś świętem Samhain. Aktualnie kojarzone jest z ostatnim dniem października. Czasem było nazywane Początkiem Ciemniejszej Pory Roku. Po tym czasie nadchodziły długie, zimne i ciemne noce, które zatrzymywały wojny, ale też w okresie zimowym zamierał handel pomiędzy celtyckimi plemionami.
Jednak skąd właściwie wzięło się przebieranie za straszne postacie? Celtowie niegdyś wierzyli, że Halloween to dzień, w którym zaciera się granica pomiędzy światem żywych a umarłych. W czasie Halloweenowej nocy bóg śmierci Samhain przeprowadzał przez ziemię złe dusze w ramach pokuty. W wioskach palono ogniska, które miały przyciągnąć dobre dusze, a mieszkańcy ubierali na twarze straszne maski w celu odpędzania demonów. Jedną z najbardziej znanych tradycji, która przetrwała do dziś, jest wydrążanie w warzywach strasznych twarzy, a następnie oświetlenie ich świecą. Miały z daleka odstraszyć dusze potępionych. W dawnych czasach wykorzystywano do tego przede wszystkim rzepę i buraki.
Celtowie wierzyli, że demony nie chcą opętać byle kogo. Właśnie dlatego 31 października przebierali się w łachmany i ubierali na twarze straszne maski. Mile widziane były jedynie dobre dusze, dla których przygotowywano poczęstunek. Natomiast kiedy w IX wieku na tych terenach pojawiło się chrześcijaństwo, kościół postanowił wcześniejsze święto zmienić i powiązać z nową wiarą. Tak właśnie Samhain powoli przeistoczyło się w All-hallowmas, a następnie w Halloween. Jednak pewne tradycje i wierzenia pozostały. Mieszkańcy nadal palili ogniska, modlili się za zmarłych, chodzili w procesjach poprzebierani za diabły. W tym czasie nie kojarzono tych obrządków z poprzednimi tradycjami. Jak Halloween się odrodziło w obecnie znanej postaci? Jak obchodzimy je dzisiaj?
Jak Halloween obchodzone jest na świecie?
Dawni bogowie zniknęli, kiedy na terenie Brytanii pojawiło się chrześcijaństwo. Mimo wszystko przodkowie Celtów pamiętali opowieści o Samhain i tradycjach. Kultura i obrządki związane ze świętem powoli zaczęły powracać.
Aktualnie Halloween kojarzy się przede wszystkim ze Stanami Zjednoczonymi, w których obchodzone jest najhuczniej. Właśnie dlatego w Polsce przede wszystkim z amerykańskich filmów znamy ciekawe tradycje związane z tym świętem. Jak to się stało, że Halloween zawędrowało na inny kontynent? W XIX wieku kryzys na Wyspach Brytyjskich sprawił, że wiele osób zdecydowało się na szukanie lepszego życia za oceanem. Wraz z ludźmi do Stanów Zjednoczonych przybyły dawne wierzenia i tradycje niegdyś zastąpione Dniem Wszystkich Świętych. Poza USA Halloween chętnie obchodzone jest na terenie dawnej Brytanii, czyli w Anglii i Irlandii.
Wiele Celtyckich tradycji możemy obserwować w nieco zmienionej formie. Aktualnie wydrążane są przede wszystkim dynie. Łachmany, które miały odstraszać złe dusze, zmieniły się w kostiumy strasznych postaci z filmów, bajek i seriali. Natomiast przerażające maski zostały przekształcone w takie plastikowe, nieco mniej przerażające. Dla niektórych Halloween stało się sposobem na biznes.
Czy Halloween to nadal święto, czy może już biznes?
Straszne maski i niezwykłe przebrania, lampiony w kształcie wydrążonych dni, kapelusze czarownic — Halloween aktualnie jest drugim po Świętach Bożego Narodzenia najbardziej komercyjnym świętem. W Polsce nie jest aż tak popularne, ale i tak w sklepach półki są wypełnione najróżniejszymi gadżetami związanymi z Halloween, które zaskakująco chętnie kupujemy.
W Stanach Zjednoczonych obywatele wydają naprawdę konkretne sumy, żeby udekorować swój dom i przebrać się w czasie trwania Halloween. Niestety komercyjny charakter święta ma sporo wad. Przede wszystkim w tym czasie na Wyspach Brytyjskich marnuje się ok. 8 mln dyń. Wiele elementów wystroju i kostiumów wykonanych jest ze szkodliwego dla naszego środowiska plastiku.
W Polsce Halloween raczej nie cieszy się taką popularnością jak w USA, czy w Wielkiej Brytanii. Mimo wszystko coraz częściej organizowane są Halloweenowe imprezy w klubach, a przebierańcy chodzą po ulicach. Jak Halloween pojawiło się w Polsce?
Halloween w Polsce
Święto Halloween w Polsce pojawiło się dopiero w latach 90. XX wieku. Mimo wszystko jeszcze nie jest aż tak popularne. W naszym kraju przede wszystkim obchodzimy Dzień Wszystkich Świętych, kiedy odwiedzamy cmentarze, czyścimy groby i stawiamy na nich nowe znicze.
Z roku na rok możemy obserwować, jak tradycje Halloween coraz chętniej przenikają do naszej kultury. Najbardziej popularne są wydrążone dynie zdobiące wnętrza lokali. Coraz więcej miejsc organizuje Halloweenowe imprezy, na które przychodzą przebierańcy. Wiele osób decyduje się na niewielkie akcenty związane z celtyckim świętem we własnym domu.
Halloween to niezwykłe celtyckie święto, które zmieniało się przez lata
Tysiąc lat temu Halloween było znane pod nazwą Samhain i obchodzone na terenie Brytanii. Związane z powolną zmianę lata na zimę. W czasie kiedy plony znikały z pól, Celtowie kończyli wojny, a handel pomiędzy plemionami zanikał. Wierzyli, że 31 października świat ludzi i duchów się przenika. W celu odstraszenia złych dusz przebierano się i nakładano maski. Natomiast dobrym duszom przygotowywano poczęstunek i palono dla nich ogniska.
W IX wieku na tych terenach pojawiło się chrześcijaństwo, kościół postanowił wcześniejsze święto zmienić i powiązać z nową wiarą. Samhain powoli przeistoczyło się w All-hallowmas, a następnie w Halloween. Dawne zwyczaje z czasem powoli zaczęły się odradzać, a w czasie XIX-wiecznego kryzysu na Wyspach Brytyjskich wraz z emigrantami powędrowały do Stanów Zjednoczonych.
Aktualnie Halloween jest drugim najbardziej komercyjnym świętem na świecie zaraz po Bożym Narodzeniu. Amerykanie wydają ogromne sumy na przystrojenie domu i na niezwykłe kostiumy. Święto cieszy się sporą popularnością również w Wielkiej Brytanii i Irlandii. Coraz więcej wspólnego do dawnego Samhain możemy zaobserwować również w Polsce.