Według danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), inflacja konsumencka wzrosła we wrześniu br. do 17,2 proc., co jest najwyższym poziomem od ponad 25 lat. Ostatni raz ceny osły bowiem szybciej niż obecnie w lutym 1997 roku. Mimo, że wskaźnik CPI wyraźnie przebija cel inflacyjny NBP na poziomie 2,5 proc., wiele wskazuje na to, że w najbliższym czasie ceny będą rosły jeszcze szybciej.
76% średnich i dużych firm zapowiada podwyżki cen
W 2022 roku w polskiej gospodarce inflacja wyraźnie wyrwała się spod kontroli. We wrześniu dynamika cen w ujęciu rocznym wzrosła do 17,2%, co było najwyższym wynikiem od 1997 r. Niestety, wzrost ten może dalej przyspieszać.
Jak wynika z badania Grant Thornton realizowanego w ramach cyklu „International Business Report”, już 76 proc. średnich i dużych firm w Polsce zamierza w najbliższych 12 miesiącach podnosić ceny swoich produktów. Jednocześnie tylko 2% chce je obniżać.
Wskaźnik netto (odsetek firm planujących podwyżki cen minus odsetek firm planujących obniżki) wynosi więc 74 pkt proc. To zdecydowanie najwyższy wynik w 11-letniej historii badania.
– Co ważne, dotąd nasz wskaźnik skłonności firm do podnoszenia cen skutecznie prognozował inflację, tzn. był silnie skorelowany z późniejszymi faktycznymi odczytami dynamiki cen. Gdyby ta korelacja miała się utrzymać, w najbliższych 12 miesiącach średnia inflacja w 2023 roku wyniosłaby około 16% – wskazują autorzy badania dodając, iż, oznaczałoby to, że rok 2023 będzie jeszcze gorszy niż obecny, a poszczególne odczyty inflacji mogłyby niekiedy przebijać poziom nawet 20%.
(szara linia, prawa oś) | Źródło: Badanie International Business Report, dla Grant Thornton
Autorzy badania zwracają uwagę, że rosnąca skłonność przedsiębiorców do podnoszenia cen to skutek kilku nakładających się na siebie procesów.
Po pierwsze, wojna w Ukrainie i kryzys energetyczny podnoszą ceny energii oraz transportu, a to oznacza, że koszty produkcji dóbr oraz realizacji usług znacząco rosną.
– Według naszego badania, aż 85% średnich dużych firm twierdzi już, że wysokie koszty energii są „silną” bądź „bardzo silną” barierą w rozwoju. Przed rokiem było to 67%, a w 2016 roku – tylko 16% – czytamy w raporcie Grant Thornton.
Po drugie, przy rosnącej inflacji i niskim bezrobociu rośnie presja ze strony pracowników na podwyżki płac, a pracodawcy nie mają wyjścia, muszą akceptować te podwyżki. Rosną zatem koszty pracy.
– Według naszego badania, są one barierą już dla 81% ankietowanych firm, czyli zdecydowanie najwięcej w historii – czytamy dalej.
Po trzecie, dzięki wysokiej dynamice płac oraz transferom socjalnym, popyt na rynku nadal jest silny. Mimo że ceny dóbr i usług konsumpcyjnych w ostatnich miesiącach rosną w tempie 15-17% rocznie, konsumpcja pozostaje wysoka, co oznacza, że konsumenci nie ograniczyli znacząco zakupów z powodu wysokich cen.
– Wszystko to sprawia, że przedsiębiorcy są pod silną presją kosztową i dla utrzymania rentowności chcą te wysokie koszty działalności przerzucać na klientów. Klienci tymczasem, mając do dyspozycji nadal relatywnie wysokie dochody i przyzwyczajając się stopniowo do coraz wyższej inflacji, te podwyżki cen akceptują – wskazują autorzy badania.
Polscy przedsiębiorcy wyjątkowo zdeterminowani do podnoszenia cen
Interesującym jest także fakt, iż na 29 krajów objętych badaniem International Business Report prowadzonym przez Grant Thornton International, tylko w trzech odnotowano wyższy niż w Polsce odsetek średnich i dużych firm planujących podwyżki cen. Są to Argentyna (82%), Nigeria (79%) i Irlandia (77%).
Autorzy raportu zawracają jednak uwagę, że skłonność do podwyżek rośnie na całym świecie, nie tylko w Polsce. Średni odsetek firm, które planują podnosić ceny w najbliższych 12 miesiącach, wzrósł przez ostatnie dwa lata z 32% do 53%. To nieco mniej niż w Polsce (z 40% do 76%), jednak zmiana globalnie jest bardzo widoczna.
– Największy wzrost odsetka firm planujących podwyżki odnotowano w Irlandii (z 23% do 77%), Grecji (z 17% do 65%) i Szwecji (z 35% do 74%). Najmniejszy w RPA (z 56% do 59%), na Filipinach (z 49% do 53%) i Tajlandii (z 41% do 45%) – czytamy w raporcie.
